عملکرد مالی بهتر با فعالیت در راستای حفظ محیط‌زیست

مترجم: فریبا ولیزاده منبع: strategy-business شرکت‌های پیشرو‌یی که طرح‌ها و برنامه‌های حمایتی را به موازات برنامه‌های مدیریت زنجیره تامین خود اجرا کرده‌اند، همواره شاهد رشدی متناظر در عملکرد مالی خود بوده‌اند. اما مسلما هیچ پاداشی برای پیاده‌سازی ناقص چنین برنامه‌هایی وجود ندارد، به عبارت دیگر سازمان‌ها و بنگاه‌هایی که جنبه‌ای واحد از یک برنامه مسوولیت شرکتی را اجرا می‌کنند بیش از آنکه سودی نصیب خود کنند، منافعی را هم از دست می‌دهند. شرکت‌ها با گذشت زمان در حال سرمایه‌گذاری در حوزه اتخاذ استراتژی‌های بهبود مسوولیت اجتماعی شرکتی (CSR) هستند، اما بحث پیرامون رویکرد سازمان‌ها در خصوص حفظ محیط‌زیست و فعالیت سبز همچنان مبهم باقی مانده است. بنا بر نتایج پژوهشی اخیر، شرکت‌ها می‌توانند با پیاده سازی برنامه‌های سبز، در کنار حفظ محیط زیست کمک شایانی به ارتقای عملکرد خود کنند. در واقع به باور پژوهشگران، تمرکز ناقص بر تنها جنبه‌ای خاص از CSR نتایج معکوس در پی داشته و منجر به اتلاف منابع مالی و زمان می‌شود.

در طول بیست سال گذشته از مسوولیت‌های شرکتی به عنوان چشم‌اندازی یاد می‌شود که همواره منافع نسل‌های آتی را در نظر دارد و شرکت‌ها را ملزم به فراهم کردن حمایت‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی می‌کند. جنبه اقتصادی این امر کاملا روشن است: کسب درآمد برای ذی‌نفعان و سهامداران. جنبه اجتماعی شامل حصول اطمینان از سلامت و ایمنی کارکنان و برآورده کردن نظرات و خواسته‌های طیف وسیعی از ذی‌نفعان است. جنبه محیط‌زیستی شامل اتخاذ رویکردی سبز برای کسب‌وکار، توسعه به واسطه دفاع از تولید به‌وسیله سیستم‌های دوستدار محیط‌زیست یا از طریق اجرای استراتژی‌های بازاریابی سبز است.

Newsweek از سال ۲۰۰۹ میلادی اقدام به تهیه گزارش رتبه‌بندی سبز و رتبه‌بندی ۵۰۰ شرکت تجاری در ایالات‌متحده از نظر اجرای جوانب مختلف CSR پرداخته است. اما پژوهش اخیر صورت گرفته توسط Zhihong Wang و Joseph Sarkis برای اولین بار به مطالعه رابطه بین حمایت‌های شرکتی سازمان‌ها با عملکرد مالی پرداخته است. براساس این پژوهش، ۴۱۱ شرکت که از سال ۲۰۱۱ میلادی در لیست نیوزویک قرار داشته‌اند، از جنبه تغییرات در دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این بنگاه‌های اقتصادی نماینده صنایع مختلف بوده و معیاری خوب برای سنجش چگونگی تاثیرگذاری استراتژی‌های نوین CSR بر عملکرد مالی محسوب می‌شوند.

تجزیه و تحلیل‌ها حاکی از این است که شرکت‌هایی که برنامه‌های مدیریت زنجیره زیست‌محیطی و اجتماعی را پیاده‌سازی کرده‌اند به‌طور متوسط از لحاظ مالی عملکرد قابل قبولی دارند و در طول سال ۲۰۱۱ بازگشت سرمایه بسیار خوبی را تجربه کرده‌اند. این پژوهش علاوه‌بر این با هشدارهای قابل‌توجهی در خصوص ضرورت اختصاص بخشی از زمان مدیریت به بررسی نتایج حاصل از پیاده‌سازی برنامه‌ای مسوولیت اجتماعی شرکتی همراه بوده است.

پژوهشگران اعلام کردند که اجرای برنامه‌های زیست محیطی و اجتماعی در کنار هم برای سازمان‌ها هزینه بیشتری در پی دارد. طرح‌های زیست‌محیطی مسلما با هزینه مالی بیشتری همراه است به‌خصوص برای شرکت‌های نوپا که با چالش‌هایی جدید در حوزه مدیریت زنجیره تامین در سطح جهانی روبه‌رو هستند.

وقتی شرکتی بر دو جنبه مختلف استراتژی CSR به‌طور همزمان تمرکز می‌کند «هزینه‌های اجرای این دو برنامه به‌طور متوسط از هزینه پیاده‌سازی برنامه‌ای واحد بیشتر است، درحالی‌که مزایای پیاده‌سازی دو برنامه به صورت همزمان کامل و قابل‌توجه است».

می‌توان چنین استنباط کرد که برخی از بازده‌های مالی حاصل از استراتژی‌های CSR به واسطه حضور مصرف‌کنندگانی ایجاد می‌شود که به‌دلیل رعایت اصول زیست‌محیطی و اجتماعی سپاسگزار سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی هستند. در واقع مطالعات پیشین ثابت کرده‌اند که افزایش رضایت مشتری گرایش به اتخاذ رویکردهای CSR را افزایش می‌دهد.

دلیل دیگر این امر، ظرفیت شرکت‌ها برای یادگیری و انطباق‌پذیری با برنامه‌های جدیدی است که در صورت پیاده‌سازی همزمان جوانب مختلف استراتژی‌های CSR مورد استفاده قرار می‌گیرند و در واقع هشداری نسبت به ایجاد تغییر فرهنگی برای کارکنان تلقی می‌شوند.

پژوهشگران ازسویی دیگر به کاهش هزینه‌های اجرایی و آموزشی درصورت حمایت و توافق شرکت مادر، ذی‌نفعان و تامین‌کنندگان برای مقابله با «موانع و مشکلات» ناشی از اجرای همزمان جوانب اجتماعی و محیطی یک برنامه CSR نیز اشاره می‌کنند. به هر حال، فارغ از نتیجه تحقیقات و بررسی‌ها، این اتفاق نظر تقریبا وجود دارد که CSR دیگر یک گزینه انتخابی نیست، بلکه یک الزام است. در برخی موارد، CSR یک دارایی ناملموس است که جزئی جدایی‌ناپذیر از سودآوری شرکت می‌شود، مثل استارباکس که از دستمال‌های بازیافتی استفاده می‌کند و در مواردی دیگر، به کاهش ریسک اتباط پیدا می‌کند. مثلا یک شرکت تولیدکننده مواد شیمیایی ممکن است در پرداختن به مسائل اجتماعی چندان در چشم نباشد، اما اگر ضایعات آن محیط‌زیست اطرافش را آلوده کند، احتمالا مشمول جرایمی از سوی دولت خواهد شد که بر سودآوری آن تاثیر می‌گذارد. شرکت‌هایی که به دنبال پیاده‌سازی این نوع از برنامه‌ها هستند، باید درخصوص اجرای همزمان و مشترک و بهره‌مندی از تاثیرات مکمل تصمیمی نهایی بگیرند. علاوه‌بر این، این شرکت‌ها باید بدانند که سودآوری چنین برنامه‌هایی ممکن است در درازمدت امکانپذیر باشد.