بر اساس گزارش شاپرک آبان ماه بررسی شد

سنجش جذب منابع مالی بانک‌ها

دنیای‌اقتصاد : بر اساس آخرین گزارش منتشر‌شده شاپرک «بانک‏‏‌ ملت»، «بانک مرکزی» و «بانک سامان» بیشترین اختلاف مثبت در مبلغ تراکنش‏‏‌های صادرشده و پذیرش شده در آبان ماه را دارا بوده‏‏‌اند و «بانک ملی ایران»، «بانک سپه» و «بانک کشاورزی» بیشترین اختلاف منفی را در این خصوص دارند. این به آن معناست که وجوهات ذخیره‌شده در حساب‏‏‌های دارندگان کارت عمدتا از طریق ابزار پرداخت الکترونیکی از بانک‌های ملی، سپه و کشاورزی به سمت بانک ملت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک سامان در حال انتقال است.یکی از شاخص‏‏‌های مورد اهمیت در بانک‌ها، محاسبه‏‏ تفاضل ارزش ریالی صادرکنندگی بانک‌ها از مبلغ پذیرندگی آنهاست. که ارقام مثبت بیانگر عملکرد مطلوب بانک در جذب منابع مالی است؛ چراکه بیشتر از آنکه منابع مالی از حساب‏‏‌های آن خارج شود، پول به حساب‏‏‌های آن بانک وارد شده است. این شاخص نشان می‌دهد که جریان مبلغی تراکنش‏‏‌های هر بانک به چه سمتی است و به دنبال آن می‌توان مقرون به صرفه بودن یا نبودن نقش پذیرنده برای آن بانک را متوجه شد. برای این کار اختلاف ارزش ریالی بین تراکنش‏‏‌های پذیرش‌شده و تراکنش‏‏‌های صادر‌شده هر بانک برآورد می‌شود و ارزش ریالی تراکنش‏‏‌های صادر‌شده هر بانک از ارزش ریالی تراکنش‏‏‌های پذیرش‌شده توسط همان بانک کسر می‏‏‌شود.

بررسی آماری تراکنش‌ها

در آبان ماه بانک‌های ملی، سپه و ملت به ترتیب دارای بالاترین آمار مجموع تعداد تراکنش‌‌‌های صادر‌شده و پذیرش شده هر بانک هستند. بر اساس آمار سهم بانک‌های صادرکننده از تعداد کارت‌‌‌های بانکی تراکنش‌‌‌دار در شبکه شاپرک نیز به ترتیب در اختیار سه بانک ملی، سپه و ملت است. بررسی آمار سهم بازار هر یک از بانک‌های پذیرنده از تعداد و مبلغ تراکنش‌‌‌های شبکه پرداخت در آبان ماه امسال حاکی از آن است که بانک ملی با سهم 19.70 درصدی از تعداد تراکنش‌‌‌های صادرشده و سهم 17.51 درصدی از مبلغ تراکنش‌‌‌های صادر‌شده، با اختلاف، بالاترین سهم از تراکنش‌‌‌های صادرشده بازار را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست در بین بانک‌ها قرار گرفته است.

بر اساس آمار ارائه شده بانک ملی دارای بالاترین سهم از تعداد کارت‌‌‌های بانکی تراکنش‌‌‌دار در شبکه شاپرک است به طوری که 20.48‌درصد از سهم تعداد کارت‌ها مربوط به این بانک است. در مقام دوم بانک سپه با سهم 11.48 درصدی و در مقام سوم بانک ملت با سهم 10.77‌درصدی قرار گرفته است. در رتبه‌های بعدی به ترتیب بانک‌های صادرات، کشاورزی، تجارت و رفاه کارگران قرار گرفته‌‌‌اند.

بر اساس آمار منتشر‌شده، در آبان ماه بیشترین سهم از تعداد کارت‌‌‌های بانکی تراکنش‌‌‌دار در هر سه نوع کارت برداشت، کارت اعتباری و کارت هدیه و بن‌کارت به ترتیب با 20.67 درصد، 25.33‌درصد و 14.04‌درصد متعلق به «بانک ملی ایران» بوده است. در آبان ماه بیشترین کارت اعتباری تراکنش‌دار متعلق به «بانک ملی ایران»، «بانک ملت»، «بانک سپه» و «بانک صادرات ایران»؛ و بیشترین کارت برداشت تراکنش‌‌‌دار به ترتیب متعلق به «بانک ملی ایران»، «بانک سپه»، «بانک ملت» و «بانک صادرات ایران» و بیشترین کارت هدیه و بن‌کارت تراکنش دار متعلق به «بانک ملی ایران»، «بانک پارسیان»، «بانک سپه» و «بانک ملت» بوده است. همچنین در این ماه همچنان بیشترین سهم از تعداد کارت تراکنش‌‌‌دار در هر بانکی به کارت برداشت و سپس کارت هدیه و بن‌کارت اختصاص داشته و کارت اعتباری کمترین سهم را در این بین داشته است.

در آبان ماه 1402بیشترین سهم از تعداد تراکنش‌‌‌های صادر‌شده به «بانک ملی ایران»، «بانک سپه»، «بانک صادرات ایران» و «بانک ملت»؛ بیشترین سهم از مبلغ تراکنش‌‌‌های صادرشده به «بانک ملی ایران»، «بانک ملت»، «بانک صادرات ایران» و «بانک سپه»‌؛ بیشترین سهم از تعداد تراکنش‌‌‌های پذیرش‌شده به «بانک سپه»، «بانک ملت»، «بانک ملی ایران» و «بانک صادرات ایران» و بیشترین سهم از مبلغ تراکنش‌‌‌های پذیرش‌شده به «بانک ملت»، «بانک ملی ایران»، «بانک صادرات ایران» و «بانک سپه» تعلق داشته است. بانک‌های سپه، ملت و پارسیان بیشترین اختلاف مثبت در تعداد تراکنش‌‌‌های پذیرش‌شده را دارا بوده و بانک‌های ملی، صادرات و کشاورزی بیشترین اختلاف منفی را در این خصوص دارند.

از سوی دیگر مجموع تعداد تراکنش‌‌‌های صادرشده با تراکنش‌‌‌های پذیرش‌شده در هر بانک، بیانگر سهم آن بانک از تعداد تراکنش‌‌‌هاست. بانک‌های ملی، سپه و ملت بیشترین سهم از کل تعداد تراکنش‌های صنعت پرداخت کارتی و «بانک مشترک ایران – ونزوئلا»، «بانک توسعه صادرات ایران» و «بانک صنعت و معدن» به ترتیب کمترین سهم از کل تعداد تراکنش‌‌‌های صنعت پرداخت کارتی را در این ماه در اختیار داشته‌‌‌اند.

بازار بانک‌های پذیرنده و صادرکننده تراکنش

نتایج شاخص بازار در بخش بانک‌های پذیرنده حاکی از آن است که در آبان ماه 1402 «بانک سپه» به لحاظ تعدادی و «بانک ملت» به لحاظ مبلغی بیشترین سهم از بازار تراکنش‌‌‌ها را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست در بین تمام بانک‌های پذیرنده قرار گرفتند. در بررسی بازار مبلغی در هر سه ابزار، «بانک ملت» در جایگاه نخست قرار دارد. در بازار تعدادی تراکنش‌های کارت‌خوان فروشگاهی«بانک سپه» و ابزار پذیرش موبایلی و ابزار پذیرش اینترنتی «بانک ملت» بالاترین سهم را دارند. در بررسی سهم تعدادی و مبلغی هر ابزار پذیرش از تراکنش‌های هر بانک در شبکه پرداخت کشور مشاهده می‌‌‌شود که در بانک‌های کشور همچنان بیشترین پذیرش تراکنش از طریق ابزار کارت‌خوان فروشگاهی انجام گرفته است.

بیشترین و کمترین در گردش مالی

همچنین با بررسی گردش مالی شاپرکی که مجموع مبالغ صادرکنندگی و پذیرندگی هر بانک است، «بانک ملت»، «بانک ملی ایران» و «بانک صادرات ایران» بیشترین گردش مالی شاپرکی و «بانک مشترک ایران – ونزوئلا» و «بانک توسعه صادرات ایران» کمترین گردش مالی شاپرکی را در اختیار دارند. در بررسی اختلاف ارزش ریالی بین تراکنش‌‌‌های پذیرش‌شده هر بانک با تراکنش‌‌‌های صادر‌شده توسط آن بانک، «بانک ملت»، «بانک مرکزی» و «بانک سامان» بیشترین اختلاف مثبت در مبلغ تراکنش‌‌‌های صادرشده و پذیرش‌شده را دارا بوده و «بانک ملی ایران»، «بانک سپه» و «بانک کشاورزی» بیشترین اختلاف منفی در این خصوص را دارند.

شاخص هرفیندال-هیرشمن

شاخص هرفیندال - هیرشمن در بازار بانک‌های پذیرنده تراکنش‌‌‌های «ابزار پذیرش موبایلی» و «ابزار پذیرش اینترنتی» نشان‌دهنده تمرکز بالا و میزان این شاخص در ابزار «کارت‌خوان فروشگاهی» مبین قرار گرفتن در طبقه رقابتی بوده که این نشان‌دهنده رقابت صحیح در بازار این ابزار در بین بانک‌های پذیرنده است. میزان شاخص هرفیندال – هیرشمن در بازار بانک‌های پذیرنده تراکنش‌‌‌های کارتی، در آبان ماه نسبت به ماه گذشته در ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاه‌‌ و ابزار پذیرش موبایلی کاهشی و ابزار پذیرش اینترنتی افزایشی بوده است. در بحث صادرکنندگی کارت‌‌‌های بانکی دارای تراکنش در شاپرک تعداد کل کارت‌‌‌های بانکی تراکنش‌‌‌دار در آبان 1402 نسبت به مهر 1402 افزایش 0.59 درصدی داشته و نرخ رشد در دسته کارت هدیه و بن‌کارت کاهشی و در دسته کارت‌‌‌های اعتباری و کارت‌‌‌های برداشت مثبت بوده است.