کمیته حسابرسی از جمله ابزارهای نوین حفظ منافع گروهی متعارض استفاده‌‌‌کننده از صورت‌های مالی در شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های سهامی عام است و برای هدایت و مدیریت مناسب استفاده از ابزارهای نظارتی و کنترلی همچون کمیته حسابرسی الزامی است. این کمیته در تعریف و نقش اصلی خود مسوولیت نهایی نظارت بر کلیه فعالیت‌‌‌های مالی شرکت را داراست. شرایط و ویژگی اعضای کمیته حسابرسی در بند (۱) ماده (۲) منشور کمیته حسابرسی شرکت نمونه توسط سازمان بورس ایران اعلام شده است. براین اساس اعضای کمیته باید توانایی و تخصص به ثمر رسانیدن اهداف کمیته مندرج در ماده (۳) منشور فوق را نیز دارا باشند. یا اینکه کمیته حسابرسی باید سالانه حداقل ۶ جلسه داشته باشد (در منشور بین‌المللی تعداد جلسات چهار بار.)

به‌نظر می‌رسد در شرایطی که شرکت‌ها کرارا سود پیشنهادی خود را دستکاری می‌کنند یکی از وظایف کمیته حسابرسی «بررسی EPS‌های اعلامی» شرکت نیز باشد زیرا عملا تغییرات مکرر EPS و بازی با این تغییرات، بنیاد اعتماد و اطمینان سهامداران را مخدوش می‌‌‌نماید. علاوه برآن بهتر است پیشنهاد پاداش اعضای هیات‌مدیره نیز توسط کمیته حسابرسی صورت گیرد. برای کارآیی کمیته حسابرسی باید تلاش شود، «کمیته حسابرسی» صرفا یک نقش صوری و یک تابلو نباشد زیرا تحقیقات مستند توسط آقای ریچارد لابلانس Richard lebalance  نشان داده که حتی در کشور پیشرفته‌‌‌ای نظیر کانادا کمیته‌‌‌های حسابرسی نقش کسالت‌‌‌بار، سازش‌‌‌پذیر، سهل‌‌‌انگار و کاملا بی‌‌‌مسوولیت و وظیفه‌‌‌شناس را دارند.

باتوجه به مشکلاتی که در شرکت‌های بیمه‌‌‌ای وجود دارد بهترین گزینه آن است که در منشور کمیته حسابرسی تصریح شود که حداقل دو نفر از اعضای کمیته باید مسلط بر قانون و مقررات بیمه، قوانین تجارت، حقوق و مسوولیت مدنی، بازار سرمایه و قانون مالیات‌‌‌ها به عنوان قوانین اثرگذار بر بازار سرمایه باشند. امری که متاسفانه در منشور پیشنهادی به آن توجه خاص مبذول نشده است. برای اینکه کمیته حسابرسی اثر بخش باشد باید واحد حسابرسی داخلی توانمند و تاثیرگذار در شرکت زیرنظر کمیته حسابرسی فعال باشد زیرا علاوه بر آن که اصلی‌‌‌ترین ویژگی یک سیستم حسابرسی داخلی، مستقل بودن و اثر بخش بودن فرآیند ارزیابی و کنترل‌‌‌های آن است ماموریت این واحد «حسابرسی داخلی » باید به عنوان یک فعالیت مستقل و بیطرفانه برای ارائه خدمات اطمینان بخش و مشاوره برای هم افزایی اهداف و نتیجه فعالیت شرکت نیز باشد.

بدیهی است استقلال حسابرسی داخلی در اشکال مختلف از جمله استقلال از لحاظ دسترسی، استقلال از لحاظ گزارشگری، استقلال از لحاظ فعالیت‌‌‌های سازمانی و استقلال از لحاظ رای (جایگاه قانونی و سازمانی)باید خودرا نشان دهد که در چنین صورتی اثربخشی حسابرسی داخلی از جهت کیفیت و کفایت ارزیابی و قابلیت اتکا و اعتماد بودن آن در امر هدایت و بهبود تصمیم‌گیری‌‌‌ها موثر خواهد بود. کمیته حسابرسی وظیفه دارد سازوکارهای مناسب حسابرسی داخلی را طراحی تا از تاثیر بلامنازع آن بر سلامت مالی شرکت یقین حاصل کند. تجربیات و تحقیقات به عمل آمده نشان می‌دهد حسابرسی داخلی اثربخش عموما از دو طریق« ارزیابی و بهبود فرآیندهای تجاری » و «ارزیابی و بهبود اثربخشی فرآیندهای راهبری » می‌توانند شرکت را در دستیابی به اهدافش یاری کنند.

در بخش ارزیابی و بهبود فرآیندهای تجاری، عملکرد شرکت از حیث اجرای امور شرکت متضمن رعایت الزامات قانونی به‌ویژه مقررات ناظر بر صنعت بیمه مورد حسابرسی با رویکرد حسابرسی عملیاتی مبتنی بر استفاده از شاخص‌‌‌های کلیدی عملکرد شرکت‌های بیمه‌‌‌ای به‌خصوص مقایسه این شاخص‌‌‌ها با شاخص‌‌‌های بین‌المللی صنعت بیمه و شاخص‌‌‌های شرکت‌های رقیب صورت می‌گیرد. در شرکت‌های صنعت بیمه، این شاخص‌‌‌های کلی از نظر بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر بر شرکت‌های بیمه‌‌‌ای عبارتند از «میزان توانگری مالی شرکت بیمه‌‌‌گر، رضایت مشتریان از شرکت بیمه، میزان حق‌‌‌ بیمه تولیدی شرکت بیمه، تعداد بیمه‌‌‌نامه صادره از شرکت بیمه و میزان خسارت پرداختی بیمه‌‌‌گر» که در این میان میزان توانگری مالی بیمه‌‌‌گر و رضایت مشتریان از شرکت بیمه‌‌‌گر، مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب شرکت بیمه هستند. برخی از تحلیلگران بیمه‌ای نیز شاخص‌های اصلی شرکت‌های بیمه‌ای را به نام‌های شاخص‌های چهارگانه عملیاتی، مالی، توانایی ایفای تعهدات و مشتری مداری تعریف کرده‌اند که کلیه چارچوب اقدامات اصلاحی باید حول محورهای این شاخص‌های چهارگانه صورت می‌گیرد.

اخبار مرتبط