محمدحسین ادیب

۱- بهره‌وری در دهه نود در دنیا سالانه ۱.۵درصد و از سال ۲۰۰۰ به بعد سالانه ۴.۵‌درصد افزایش یافته است. آشکار سرعت بهره‌وری در دهه اخیر نسبت به دهه قبل سه برابر شده است. ۲ - صادرات دنیا در دهه نود سالانه ۸‌درصد و از سال ۲۰۰۲ میلادی به بعد ۱۵‌درصد در سال افزایش می‌یابد یعنی مردم سیاره زمین دو برابر سرعت دهه قبل، رشد تولید دارند.

۳ - توانایی کامپیوتر سالانه ۴۰‌درصد افزایش می‌یابد.

۳-۱ - هزینه یک عملیات اداری در ژاپن پس از دیجیتالی شدن نظام اداری به یک پنجم کاهش یافته است.

۳-۲ - با ایجاد بانکداری مجازی در انگلستان هزینه یک عملیات بانکی از ۱۲۷ سنت به پنج سنت کاهش یافته است.

۴ - استفاده از توانایی‌های کامپیوتر، به کاهش شدید هزینه و ارتقای سطح بهره‌وری منجر می‌شود.

خواب سرمایه

۱ - یکی از عوامل مهم در ارتقای سطح بهره‌وری کاهش خواب سرمایه است.

۲ - یک واحد مسکونی در پنج طبقه و ۲۰۰۰ متر زیر بنا در ایران به طور معمول طی دو سال ساخته می‌شود. در مرحله سفت کاری چنین واحدی با استاندارد جهانی، هر طبقه طی یک روز احداث می‌شود و در مجموع چنین ساختمانی طی ۳ ماه در کشورهای دیگر احداث می‌شود. آشکارا خواب سرمایه در ایران در بخش تولید مسکن ۸ برابر استاندارد دنیای امروز است. هشت برابر بودن خواب سرمایه به معنای آن است که بخش مسکن ایران ۸ برابر استاندارد به نقدینگی و تسهیلات بانکی احتیاج دارد.

۳ - سال گذشته برای ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در ایران پروانه صادر شده و متوسط زیر بنا نیز ۱۵۱‌مترمربع بوده است ...

اگر هزینه هر متر ساخت ۳۰۰ هزار تومان باشد، به ۷/۳۱ هزار میلیارد تومان نقدینگی احتیاج است؛ اما در ایران ۷/۳۱ هزار میلیارد تومان برای ۲۴ ماه و در کشورهای دیگر ۷/۳۱ هزار میلیارد تومان برای ۳ ماه.

۴ -قطعه خودرو از زمانی که وارد کارخانه می‌شود تا زمانی که به صورت خودرو از کارخانه خارج می‌شود، در ایران خوابی ۶ برابر کمپانی تویوتا دارد. آشکارا ایران در سال یک میلیون خودرو تولید می‌کند، اما به نقدینگی شش‌میلیون خودرو احتیاج دارد.

۵ - نگارنده در تحقیقی خواب سرمایه در ۸ کارخانه ایران را در ۸ بخش مختلف با چین مقایسه نمود؛ به طور متوسط خواب سرمایه در ایران ۶ برابر نمونه چین بود.

۶ - آشکارا خواب سرمایه در ایران ۶ تا ۸ برابر استاندارد جهانی است یا ایران برای انجام هر کاری به ۶ تا ۸ برابر بیشتر نقدینگی یا وام بانکی احتیاج دارد.

۷ - رشد تولید ناخالص ایران سالانه حدود ۵‌درصد است، به عبارت دیگر محصول نهایی در ایران سالانه ۵‌درصد افزایش می‌یابد. اگر محصول نهایی در ایران سالانه ۵‌درصد افزایش یابد و برای تولید هر محصولی نیز به ۶ برابر استاندارد دنیا نقدینگی احتیاج باشد، با کمبود شدید سرمایه و منابع بانکی روبه‌رو می‌شویم.

۸ - وزیر اقتصاد و دارایی اظهار داشتند که بزرگ‌ترین مشکل تولید در ایران نه نرخ بهره که عدم ارائه تسهیلات است. صنعت و همه بخش‌های ایران تشنه نقدینگی و تسهیلات بانکی است. اما فراموش نشود که هر بخش نیز به شش برابر بیشتر از استاندارد دنیا به تسهیلات بانکی احتیاج دارد.

۹ - وقتی سالانه ۵‌درصد محصول نهایی در کشور افزایش یابد و برای این ۵‌درصد افزایش تولید نیز به نقدینگی ۶ برابر؛ یعنی ۳۰‌درصد تسهیلات بانکی احتیاج باشد، به طور طبیعی در یک نقطه سیستم بانکی قادر به پاسخگویی به این موج کاذب کسب نقدینگی نخواهد بود.

۱۰ - آیا راه‌حل کاهش نرخ بهره یا افزایش تسهیلات است یا درست برخلاف این گفتمان، راه‌حل کاهش خواب سرمایه است؟

حرف آخر:

۱ - خواب سرمایه در بخش مسکن را در ایران می‌توان به دو مرحله تقسیم کرد. تولید مسکن و دریافت پایان ساخت از شهرداری و مرحله دوم مراجعه به اداره ثبت برای دریافت سند.

۲ - در اصفهان پس از دریافت پایان ساخت از شهرداری، اداره ثبت دو ماه نوبت می‌دهد تا مامور بازدید برای صدور سند به واحد مراجعه کند. در دنیا یک واحد مسکونی طی سه ماه ساخته می‌شود و در ایران خواب سرمایه برای مراجعه مامور اداره ثبت دو ماه است.

۳ - ۳۱/۷ هزار ‌میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در بخش مسکن، باید دو ماه در انتظار فقط مراجعه مامور برای صدور سند باشد می‌شود زیان دو ماهه

۳۱/۷ هزار ‌میلیارد تومان خواب سرمایه را محاسبه کرد که بیشتر از بودجه وزارت ارشاد است.

راه‌حل:

برای ارتقای سطح بهره‌وری در ایران از جمله سه راه‌حل وجود دارد:

الف: مقررات‌زدایی وسیع و گسترده؛

ب: اتوماسیون نظام اداری؛

ج: دیجیتالی کردن نظام بانکی و ایجاد بانکداری مجازی.

د: قیمت منعکس‌کننده کلیه اطلاعات است مقایسه قیمت یک کالا در داخل و خارج کشور نشان می‌دهد آن کالا چه قدر گران‌تر یا ارزان‌تر نسبت به بازار جهانی تولید شده است. به میزانی که یک کالا گران‌تر از بازار جهانی بود بهره‌وری تولید‌کننده آن از بهره‌وری جهانی کمتر است به کمک تعیین سقف حقوق گمرکی می‌توان تولید‌کنندگان دارای بهره‌وری پایین‌تر از استاندارد جهانی را از پروسه تولید حذف کرد، تعیین سقف تعرفه، در واقع برای حمایت از صنایع ناکارآمد داخلی حد و سقفی تعیین شود. اگر سقف تعرفه ۴۰‌درصد تعیین شود، به مفهوم آن است که تولید‌کنندگان داخلی اگر بهره‌وری آن ۴۰‌درصد از استاندارد جهانی کمتر باشد، مورد حمایت قرار نخواهد گرفت.