شورش اعراب اسرائیلی علیه نتانیاهو

محمدحسین باقی- روز دوشنبه یک راننده اتوبوس فلسطینی در داخل خودرو شخصی‌اش کشته شد. به دنبال این اقدام، پلیس اسرائیل آن را خودکشی نامید اما خانواده قربانی آن را یک «حمله» نامیدند. «یوسف الرامونی»، ۳۲ ساله، در همان مسیری که هر روزه در آن تردد می‌کرد (در منطقه‌ای از بیت‌‌المقدس نزدیک شهرک‌های یهودی‌نشین و محله‌های فلسطینی) در حالی در خودرو شخصی‌اش کشته شد که پلیس اسرائیل می‌گوید بر اساس شواهدی که دارد این جوان خودکشی کرده اما رسانه‌های فلسطینی اعلام کردند که این جوان فلسطینی از سوی صهیونیست‌ها کشته شده است. همین اتفاق بر شدت درگیری‌ها و خشونت در بیت‌‌المقدس افزوده است. با این حال، برادر این فلسطینی به رویترز می‌گوید که هیچ دلیلی نیست که برادرش- که پدر دو کودک است- دست به خودکشی زده باشد و نشانه‌هایی بر روی لباس و بدن او یافت شده که نشان می‌دهد او کشته شده است. در همین حال، «میکی روزنفلد» سخنگوی پلیس اسرائیل اعلام کرد: «این راننده مرتکب خودکشی شده و هیچ نشانه‌ای غیر از خودکشی او در دست نیست.» برادرِ یوسف می‌گوید: «بدن او را دیدم و کبودی‌هایی بر تنش مشاهده کردم که نشان می‌دهد او مورد ضرب و شتم قرار گرفته است» او می‌افزاید: «نشانه‌های انگشت بر بدن و پشت او قابل مشاهده بود گویی با جسمی سخت بر بدن او کوبیده‌اند... یوسف نمی‌تواند مرتکب خودکشی شده باشد؛ غیرممکن است. او زندگی خوب و شادی با همسر و فرزندانش داشت.»

پلیس اسرائیل می‌گوید کالبدشکافی نشان می‌دهد که دلیل مرگ او چیست. خانواده یوسف درخواست کرده‌اند که یک پاتولوژیست فلسطینی حاضر باشد اما معلوم نیست به او اساسا اجازه حضور داده شود. مرگ این جوان فلسطینی در برهه‌ای رخ داد که تنش‌های گسترده در اراضی اشغالی غربی، بیت‌‌المقدس و سایر نقاط میان فلسطینیان و نیروهای اسرائیلی درگرفته است. این درگیری‌ها با ربایش طرفین آغاز و با کشته شدن ادامه می‌یابد.

***

ناآرامی‌ها و تظاهرات گسترده مردمی در بیت‌‌المقدس آغاز شده است. از ماه جولای، درگیری‌هایی میان جوانان عرب و نیروهای امنیتی اسرائیل درگرفته که به استفاده از گاز اشک آور، گلوله‌های پلاستیکی، گلوله‌های واقعی و قلاب سنگ انجامیده است. چرا باز هم ساکنان عرب بیت‌‌المقدس به خیابان‌ها آمده‌اند؟ بسیاری علت این کار را تلاش‌های روزافزون صهیونیست‌ها برای تسلط بر سومین مکان مقدس در اسلام می‌دانند که در میان مسلمانان به «حرم الشریف» و در میان یهودیان به «کوه معبد» معروف است. گروه‌های مذهبی - به نمایندگی از گروه‌های حامی مانند «سازمان‌های کوه معبد»- آشکارا بیان کرده‌اند که قصد دارند عبادتگاهی در این مکان مقدس مسلمانان بسازند و بر همین اساس می‌خواهند ساختار باشکوه قرن هفتمی آن (مسجدالاقصی و گنبد سنگی) را تخریب کنند و یک معبد جدید به جای آن علم کنند.

خاخام اعظم اسرائیل نسبت به تلاش یهودیان برای عبادت در این مکان واکنش نشان داد و اعلام کرد که مجازات انجام این کار «مرگ» است چرا که این می‌تواند «مقدس‌ترین مقدس‌ها» را بی‌حرمت سازد؛ جایی که یهودیان باور دارند که قوس میثاق (صندوق عهد) روزگاری در آن نگه داشته می‌شد. با این حال، احزاب صهیونیست مذهبی مانند «هابیت هایهودی» که مدافع عبادت صهیونیست‌ها در این مکان است «مطرودان» جامعه اسرائیلی نیستند؛ آنها در دولت، پارلمان، نیروهای امنیتی و ارتش اسرائیل به قدر کافی نماینده دارند.

بسیاری از اعراب همچنین به یک سابقه شوم هم اشاره می‌کنند. از زمان جنگ ۱۹۶۷ تاکنون، اسرائیل مسجد ابراهیم در الخلیل را در کنترل خود گرفته؛ مسجدی که مسکن‌گاه «مقبره اسباط» است، یک مکان مقدس. این مسجدی است که سابقه‌ای ۱۴ قرنی دارد که در دوره صلیبیون مسدود شد اما عبادت مسلمانان در آنجا به تدریج محدود شده و بخش‌هایی از مسجد برای ساخت «عبادتگاهی مختص یهودیان» تصرف شد. این تصرف گام به گام تنها پس از کشتار ده‌ها عبادت‌کننده مسلمان در درون این مسجد از سوی شهرک‌سازان آمریکایی- اسرائیلی در رمضان ۱۹۹۴ سرعت گرفت. با این حال، برای درک امواج اخیر خشونت‌ها باید به فراسوی حرم الشریف نگریست.

***

تلاش برای تغییر وضع موجود در این مکان بی‌نظیر مذهبی پس از دهه‌ها اشغال شرق بیت‌‌المقدس از سوی اسرائیل رخ داد که از سال ۱۹۶۷ آغاز شد. ساکنان عرب بیت‌‌المقدس به‌عنوان «غیریهودیان» در معرض قوانین، مقررات و قواعد کاملا تبعیض‌آمیز بودند و در مسائل شهری و ملی و ... هم دچار محرومیت‌هایی بودند؛ برای مثال، در مورد مجوز ساخت‌وساز، تحصیل، پارک‌های عمومی، جمع‌آوری زباله و هر خدمت شهری دیگر در مضیقه بودند. این بخشی از سیاست دائمی اسرائیل برای محدود کردن رشد جمعیت عرب شهر و امتیاز دادن به صهیونیست‌ها برای گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین بود.

ساکنان عرب بومی بیت‌‌المقدس بیش از چهار و نیم دهه است که در معرض رگبار اقدامات دائمی صهیونیست‌ها برای جدا کردن آنها در مناطق به شدت تحت کنترل این شهر بودند و برخی از آنها محصور و محدود شدند. با این حال، گسترش جمعیت صهیونیستی به سوی شهرک‌ها منجر به اشغال شرق بیت‌‌المقدس عربی شد؛ این تخلف از قانون بین‌الملل بود و از سوی اسرائیل به شدت مورد حمایت و تشویق مالی قرار گرفت و نیروهای امنیتی سرکوبگر این رژیم هم مدافع آنها بودند. فلسطینی‌های بیت‌‌المقدس (همچون سازمان ملل) تصور می‌کردند که زیر اشغال زندگی می‌کنند. حتی ایالات‌متحده هم به قطعنامه ۱۹۶۹ شورای امنیت رای داد و اقدام اسرائیل در آنجا را تقبیح کرد. شاهد این اشغال چند چیز بود: حضور فراگیر شبه‌نظامیان به شدت مسلح گارد مرزی محلات عرب، تخریب گزینشی خانه‌های عربی متهم به تخلف از قوانین ساخت‌وساز، استفاده از حفاری‌های باستان‌شناسی با انگیزه سیاسی جهت تسلط بر مکان‌های استراتژیک و بسیاری از آزار و اذیت‌ها و ناراحتی‌های روزانه دیگر. فلسطینیان بیت‌‌المقدس، که ۳۸ درصد از کل جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند، معتقدند بیت‌‌المقدس برای آنها یا از سوی آنها اداره نمی‌شود. تصور آنها این است که این شهر از سوی اسرائیل و منحصرا به نفع جمعیت صهیونیستی و با هدف ایجاد هژمونی کامل بر شهر اداره می‌شود.

پیش از ۱۹۶۷، بیت‌‌المقدس میان غربِ تحت کنترل اسرائیل و شرق تحت کنترل اردن تقسیم شد. پس از جنگ ۱۹۶۷، اسرائیل کل شهر را به خود ضمیمه کرد و به‌عنوان قدرتی اشغالگر در بیت‌‌المقدس شرقی باقی ماند. حتی از آن زمان به بعد، هدف این سیاست‌های تبعیض‌آمیز اسرائیلی به شکلی سیستماتیک همانا بریدن دل فلسطینیان عرب به لحاظ جغرافیایی و روحی از این منطقه بود. این تحریک‌ها شرایطی را برای فوران ناآرامی در بیت‌‌المقدس و شاید فراسوی آن به وجود آورد: یعنی در بقیه فلسطین اشغالی و در دنیای بزرگ‌تر عرب و اسلام. دولت‌های آمریکا و کشورهای اروپایی مسوولیت مهمی برای سپردن بیت‌‌المقدسی‌ها به دست افراط‌گرایان در درون و خارج از اسرائیل دارند: حجم زیادی از «کمک‌های اهدایی و خیریه‌ای معاف از مالیات» که از آمریکا می‌رسد حامی شهرک‌ها در بیت‌‌المقدس شرقی است.

افراط‌گرایان ملی‌گرا- مذهبی در سطوح بالای اسرائیل مانند نفتالی بنت وزیر اقتصاد، رئیس حزب هابیت هایهودی و آویگدور لیبرمن وزیر خارجه، رئیس حزب اسرائیل بیت نو، از مسیر خود خارج شده و خشونت علیه فلسطینیان را دامن زدند؛ خواه آنها ساکن اسرائیل باشند خواه ساکن بیت‌‌المقدس. بنت پا را فراتر گذاشته و اعلام کرد که باید «عدم تساهل در حد صفر» برای هویت ملی غیریهودی وجود داشته باشد و اسرائیل باید مانع این شود که بیت‌‌المقدس به پایتخت آینده دولت فلسطین تبدیل شود.

به خاطر تمام این دلایل، طرح‌های شوم در حرم الشریف و اطراف آن از سوی فلسطینیان و بسیاری از مردم جهان به‌عنوان تلاش دیگری از سوی صهیونیست‌ها تلقی می‌شود تا از دست این شهر باستانی و تاریخ و فرهنگ غنی عربی- اسلامی‌اش رها شوند؛ شهری که بخشی از میراث جهانی است. اگر کسی مداخله نکند، تظاهرات‌کنندگان در بیت‌‌المقدس شرقی هیچ گزینه‌ای نخواهند داشت غیر از اینکه خودشان از هویت و کرامت و مکان‌های مقدس خود دفاع کنند.