چین، قدرت برتر جهان در آینده نزدیک

عکس: بلومبرگ نیوز

سایه ماندگار

یک روز پس از آنکه رهبران اروپایی برنامه نجات یورو را اعلام کردند، مقامات بلند‌پایه این قاره مذاکراتی را با مقامات چینی آغاز کردند که هدف از آن تامین ده‌ها میلیارد دلار پول نقد برای صندوق نجات یورو از این کشور است، موضوعی که به احتمال بسیار زیاد، بزرگ‌ترین فرصت برای چین برای سرمایه‌گذاری در جهان غرب به شمار می‌رود. به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، انتظار می‌رود چین در برابر خواسته اروپایی‌ها برای هرگونه سرمایه‌گذاری در صندوق اضطراری ثبات اروپا، امتیازات مهمی از جمله تضمین‌های مالی و اعمال محدود‌یت بر آنچه که پکن آن را تبعیض‌های تجاری می‌نامد، در‌خواست کند. کلاوس رگلینگ، رییس این صندوق اما روز جمعه و در جریان بازدید از چین پاسخی محتاطانه از مقامات این کشور دریافت کرد. او در پکن گفت که انتظار ندارد در مدت زمان کوتاهی بتواند به توافقی برای سرمایه‌گذاری با مقامات چینی دست یابد.

ژو گویانگایو، معاون وزیر اقتصاد چین در این ‌باره گفت: «‌چین - مانند سایر کشورهای جهان- منتظر دریافت جزئیات مهم و سرنوشت‌ساز درباره نحوه فعالیت صندوق نجات و تسهیلات ثبات مالی اروپا و سودبخش بودن آن است تا بتواند درباره چگونگی مشارکت در آن

تصمیم بگیرد.اینکه اروپا برای دریافت کمک باهدف ایجاد ثبات در بحران بدهی‌ها، به چین روی آورده‌است، نشان دهنده این است که چین تا چه اندازه به بازیگری مهم و تعیین کننده در صحنه اقتصاد جهانی تبدیل شده‌است. در حقیقت، اگر چین به این نتیجه برسد که به اروپا کمک کند، شاهد ایجاد یک نظم بین‌المللی جدید خواهیم بود و این موضوع نشان می‌دهد که چین در حال تبدیل شدن به یک قدرت محوری و اساسی در جهان در کنار ایالات‌متحده است.

پیتر بوتلیر، متخصص امور چین که استاد دانشگاه مطالعات پیشرفته بین‌الملل در دانشگاه جان هاپکینز است در همین‌باره گفت: «‌این می‌تواند یک تغییر ساختاری باشد.» بوتلیر اضافه کرد: «این موضوع هم از بعد اقتصادی هم از نظر سیاسی بسیار مهم است.»آرویند سوبرامانیان که یک مقام بلند‌پایه در موسسه اقتصاد بین‌الملل در دانشگاه اقتصاد در واشنگتن است در همین‌باره گفت که درخواست اروپا از چین نشانه‌ای دیگر از این موضوع است که این کشور در حال تبدیل شدن به قدرت برتر جهانی است.سوبرامانیان اضافه کرد: «افزایش قدرت چین بسیار قریب‌الوقوع است، بسیار وسیع‌تر و پر‌شکوه‌تر از آنچه که کسی بتواند آن را تصور کند.» او ادامه داد: «برای مثال، واحد پول چین نه تنها بر ایالات‌متحده و اروپا، که بر همه‌ کشورها تاثیر منفی دارد و سایر کشورهای جهان هم نمی‌توانند در مورد آن کاری انجام دهند. اگر این برتری نیست، پس چیست؟»

اروپا پیشتر از پکن و سایر اقتصاد‌های نو‌ظهور جهان برای کمک به تامین اعتبار صندوق نجات ۱۷ کشوری که از واحد پول یورو استفاده می‌کنند، درخواست کمک کرده‌است. سرمایه‌گذاری خارجی، یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای ایجاد حفاظت مالی اروپا عنوان شده‌است. این در حالی است که برای صندوق نجات اروپا ۴/۱ تریلیون دلار در نظر گرفته شده‌است که بخشی از آن می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی باشد تا مانع از تکرار بحران بدهی‌ها شود بحرانی که از یونان آغاز شد و به کشورهای بزرگ‌تری همچون ایتالیا و اسپانیا رسید.روز جمعه مقرر شد که بالاترین نرخ بهره در یک دهه اخیر در ایتالیا پرداخت شود تا اوراق قرضه جدید به فروش رسد. موضوعی که نشان می‌دهد بحران هنوز ادامه دارد و تا حل نهایی آن فاصله زیادی باقی مانده است و سرمایه‌گذاران از بدهی‌های بزرگ ایتالیا و احتمال فلج شدن نظام سیاسی این کشور بیم دارند.اکنون نگرانی بزرگ این است که ناکامی در مهار بحران بدهی‌ها می‌تواند به بازار‌های مالی جهانی شیوع پیدا کند، مانند آنچه که با ورشکستگی شرکت لمان برادرز در سال ۲۰۰۸ میلادی به وقوع پیوست و اقتصاد جهان را وارد رکود بزرگ کرد. اگر این اتفاق دوباره رخ دهد نه تنها اقتصاد اروپا که اقتصاد ایالات‌متحده و دیگر شرکای تجاری این قاره را هم دچار بحران‌های شدید خواهد کرد.این اتفاق، می‌تواند برای چین هم خبر بسیار بدی باشد، به دلیل اینکه ایجاد بحران مالی برای اروپا و آمریکا به معنی وارد شدن ضربه‌ای شدید به بزرگ‌ترین بازارهای تجاری چین است.

از سوی دیگر چین ۲/۳ تریلیون دلار ذخیره خارجی دارد. به عبارت دیگر بیشترین ذخایر ارزی خارجی در اختیار این کشور است. چین ناچار است به جای آنکه همه این ذخایر را به یوان چین تبدیل کند - اقدامی که به تورم شدید و افزایش غیر‌منتظره ارزش واحد پول این کشور منجر خواهد شد- جایی برای پس‌انداز کردن آن بیابد. اروپایی‌ها هم می‌دانند که چین مشتاق است تا برخی از دارایی‌های خود را از اوراق قرضه آمریکایی خارج کنند و پکن قصد دارد تا از بحران قاره سبز به عنوان فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری ارزان استفاده کند.

ساعاتی پس از آنکه رهبران اروپایی برنامه بزرگ نجات یورو را ارائه دادند، نیکلا سارکوزی، رییس‌جمهوری فرانسه به هو جین‌تائو، رییس‌جمهوری چین تلفن کرد تا به او بگوید اروپا همچنان به دنبال پول نقد است و با پکن رایزنی خواهد کرد تا «نقشی بزرگ» در کمک به اروپا ایفا کند تا این قاره به مسیر اصلی اقتصادی بازگردد.از زمانی که بحران اروپایی از دو سال پیش رو به وخامت گذاشت، موضع کشورهای اروپایی در برابر چین کاملا تغییر کرده‌است. آن‌ها دو سال، پیش از نفوذ پکن نگران بودند، اما امروز برای این کشور فرش قرمز پهن می‌کنند. اکنون رد پای چین بیش از هر زمان دیگری در کشورهای اروپای غربی دیده می‌شود. در حال حاضر بزرگ‌ترین بندر حمل و نقل یونان توسط شرکت‌های چینی اداره می‌شود. بزرگراه‌ها و زیر‌ساخت‌های حیاتی چین در اروپا در حال افزایش است و آنها تلاش می‌کنند تا حضور خود را در خاک قاره سبز افزایش دهند.