توماس فریدمن/ مترجم: شادی آذری آیا این فقط تصورات من است یا واقعا یک جنگ جهانی نفتی در جریان است که ایالات متحده و عربستان سعودی در یک جبهه علیه روسیه و ایران در جبهه دیگر به راه انداخته‌اند؟ هنوز کسی نمی‌تواند بگوید که آیا اتحاد نفتی آمریکا-عربستان تعمدی است یا همزمانی منافع باعث آن شده است اما اگر این موضوع روشن شود، آنگاه به‌وضوح فاش می‌شود که آمریکا دقیقا در حال انجام همان کاری با ایران و روسیه است که آمریکا و عربستان با رهبران اتحاد جماهیر شوروی سابق کردند. تلاش برای ورشکسته کردن آنها با آوردن قیمت نفت به حدی پایین‌تر از آنچه مسکو و تهران برای تامین بودجه خود نیاز دارند. چهار تولیدکننده نفت یعنی لیبی، عراق، نیجریه و سوریه امروز در بحران گرفتار شده‌اند و ایران هم تحت تحریم قرار دارد. ۱۰ سال پیش چنین اخباری می‌توانست موجب شود که قیمت نفت به شدت افزایش یابد اما امروز دقیقا عکس آن در حال وقوع است. قیمت جهانی نفت هفته‌ها است که در حال کاهش است و پس از مدت‌ها ثابت ماندن در حدود بشکه‌ای ۱۰۵ تا ۱۱۰ دلار، اکنون در حدود بشکه‌ای ۸۸ دلار مانده است. این کاهش قیمت‌ها نتیجه کندی رشد اقتصادهای اروپا و چین است و همزمانی همه اینها با تبدیل شدن آمریکا به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت به مدد فناوری استخراج نفت شیل. علاوه بر این آمریکا استثنائاتی قائل شده است و کم‌کم اجازه می‌دهد برخی از محصولات نفتی جدیدش صادر شود. از سوی دیگر عربستان سعودی نیز از کاهش تولید خود برای افزایش قیمت سر باز می‌زند و در عوض از سهم خود علیه سایر تولیدکنندگان اوپک استفاده می‌کند. نتیجه خالص همه این شرایط این است که اوضاع برای ایران و روسیه دشوارتر می‌شود، آن هم در شرایطی که آمریکا و عربستان در جنگی غیرمستقیم در سوریه در برابر آنها قرار دارند. گرچه این موضوعی تجاری است، اما بوی جنگ می‌دهد، جنگی با ابزار جدید: نفت. روس‌ها متوجه شده‌اند. چطور ممکن بود متوجه نشوند؟ آنها این بازی را پیش از این نیز تجربه کرده‌اند. روزنامه روسی پراودا روز سوم آوریل مقاله‌ای با این عنوان چاپ کرد: «اوباما از عربستان سعودی می‌خواهد که اقتصاد روسیه را نابود کند.» در این مقاله نوشته شده بود: «پیش از این هم چنین اقدام مشترکی انجام شد که موجب فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق در سال ۱۹۸۵ شد. در آن زمان پادشاهی عربستان تولید نفت خود را به شدت افزایش داد و از دو میلیون بشکه در روز به ۱۰ میلیون بشکه در روز رساند. این اقدام موجب شد قیمت نفت از بشکه‌ای ۳۲ دلار به بشکه‌ای ۱۰ دلار کاهش یابد. عربستان سعودی چیزی از دست نداد چون وقتی که قیمت‌ها کاهش یافت، تولید عربستان ۵ برابر افزایش یافت. اقتصاد برنامه‌ریزی شده اتحاد جماهیر شوروی قادر نبود در برابر سقوط درآمدهای صادراتی تاب بیاورد و این یکی از دلایل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق بود.» بنابراین ایگور گایدر مرحوم که بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ نقش نخست‌وزیر روسیه را ایفا می‌کرد، در سخنرانی ۱۳ نوامبر سال ۲۰۰۶ خود گفت: «تاریخ فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در ۱۳ سپتامبر ۱۹۸۵ ریشه دارد. در این تاریخ شیخ احمد زکی یمنی، وزیر نفت عربستان سعودی اعلام کرد که این پادشاهی تصمیم گرفته است سیاست نفتی خود را به شدت تغییر دهد.

عربستان سعودی دست از حمایت از قیمت‌ها کشید... طی شش ماه پس از آن، تولید نفت عربستان سعودی چهار برابر افزایش یافت و قیمت‌های نفت دچار فروپاشی شد... اتحاد جماهیر شوروی در حدود ۲۰ میلیون دلار در روز از دست داد، پولی که بدون آن این کشور نمی‌توانست دوام بیاورد.» البته مسکو و تهران دچار فروپاشی نخواهند شد و اگر قیمت‌ نفت به کمتر از ۷۰ دلار برسد، شاهد کاهش تولیدات آمریکا خواهیم بود چون برخی از استخراج‌ها مقرون به صرفه نخواهند بود و قیمت‌ها بالا خواهند رفت اما بی‌‌تردید افت کنونی قیمت‌ها به منافع استراتژیک آمریکا و عربستان سعودی خدمت خواهند کرد و به ایران و روسیه ضربه خواهند زد. درآمدهای نفتی در حدود ۶۰ درصد درآمدهای دولت ایران و بیش از نیمی از درآمدهای دولت روسیه را تشکیل می‌دهد. کاهش قیمت‌ها، اتفاقی نیست. استنلی رید در مقاله‌ای که در روز سوم اکتبر در نشریه تایمز به چاپ رسید این‌طور نوشت: سقوط شدید قیمت‌های نفت «به‌عنوان واکنشی به اشاره‌های عربستان سعودی به بازارها بود مبنی بر اینکه بیش از آنکه به حمایت از قیمت‌ها علاقه‌مند باشد، به سهم خود در بازار نفت علاقه دارد. شرکت سعودی آرامکو که شرکت ملی نفت این کشور است، با اعلام این خبر که قیمت فروش هر بشکه نفت خود به آسیا را در حدود یک دلار کاهش داده است، بازارها را شوکه کرد. بازار آسیا، بازار حیاتی برای رشد تولیدکنندگان نفتی حوزه خلیج‌فارس است. همچنین این شرکت اعلام کرد که قیمت نفت صادراتی خود به ایالات‌متحده را بشکه‌ای ۴۰ سنت کاهش می‌دهد.» نشریه تایمز همچنین به این نکته اشاره کرد که با توجه به اینکه آمریکا اکنون تولیدکننده نفت و گاز است، «بر اساس گزارش اخیر سیتی‌گروپ، صادرات خالص نفت به ایالات متحده از سال ۲۰۰۷ تاکنون تا ۷/۸ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است که در حدود کل صادرات عربستان سعودی به نیجریه است.»