هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل می‌گوید: ورود به مذاکره با آمریکا کلید حل مشکلات هسته‌ای ایران است. او در این مصاحبه تاکید کرد که دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم باید متمرکز بر برقراری رابطه با آمریکا باشد و نتایج کاربردی شعارهای اعتدالی روحانی بعد از نشست مجمع عمومی سازمان ملل مشخص خواهد شد. گفت‌و‌گوی «دنیای اقتصاد» با این استاد دانشگاه در ادامه می‌آید: ارزیابی شما از رویکرد دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم چیست؟ دولت روحانی همچون دولت اصلاحات رویکرد غرب محور یا همچون دولت احمدی‌نژاد نگاه شرق محور با رویکردی به آمریکای لاتین دارد؟

در دوران اصلاحات موضع اروپا در مورد تحریم‌های یکجانبه مضاعف و سرمایه‌گذاری‌های انرژی، نفت و گاز متفاوت از آمریکا بود. در حقیقت اتحادیه اروپا برای اینکه به آمریکا بفهماند با تحریم‌های یکجانبه علیه ایران مخالف است با برخی تحریم‌های اعمال شده آمریکا علیه ایران مخالفت کرد. به عنوان مثال همزمان با اعمال تحریم‌های یکجانبه از سوی آمریکا شرکت هلندی «کاناکو» که بخشی از سهام آن در اختیار آمریکا بود، پارس جنوبی را ترک کرد و شرکت فرانسوی توتال جای آن را گرفت. متاسفانه امروز برخلاف سال‌های گذشته اتحادیه اروپا و آمریکا با یک دیگر هم‌داستان شده‌اند. در دوران آقای خاتمی استفاده از وزن اروپا در مقابل آمریکا بود و گفت‌و‌گوی انتقادی رایج در دوران سازندگی جای خود را به گفت‌و‌گوهای سازنده داده بود. البته باید در نظر داشت که پرونده تکنولوژی هسته‌ای ایران در آن زمان راهی شورای امنیت نشده بود. ۱+۵ هم به شکل امروزین خود در نیامده بود. در شرایط فعلی حتی اتحادیه اروپا مجزا از شورای امنیت اقدام به تحریم اقتصادی و بانکی علیه ایران کرده است. با این تفاسیر آمریکا محور مشکلات است و اگر روحانی بخواهد مساله حل شود علاوه بر گفت‌و‌گوی سازنده با ۱+۵ باید وارد رابطه دوجانبه با آمریکا شود. آمریکا شش ماه گذشته پیشنهاد مذاکره با ایران را مطرح کرد و ایران این پیشنهاد را بنا به ملاحظاتی نپذیرفت؛ اما امروز شرایط تغییر کرده است.

دلیل تمرکز دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم بر رابطه با آمریکا چیست؟ یعنی دیگر آن ملاحظات وجود ندارد؟

رای مردم به روحانی نشان می‌دهد مردم خواهان حل پرونده هسته‌ای هستند و این خواست اکثریت است. دومین دلیل برای تمرکز دستگاه دیپلماسی روحانی بر رابطه با آمریکا سنگینی بار تحریم‌های اعمال شده به مردم است. نکته سوم هم طبعا شرایط منطقه‌ای است. بنابراین مجموعه فرآیند و وضعیتی که تاکنون پیش آمده است ایجاب می‌کند گفت‌وگوی سازنده پیش گرفته شود.

این احتمال وجود دارد که آمریکا ورود ایران به مذاکره را از سر ضعف تلقی کند؟

آمریکا خود خواسته با ایران مذاکره کند و مذاکره دال بر تسلیم نیست و به نظر می‌رسد مذاکره در شرایط فعلی آغازگر فضای مساعد باشد.

رویکرد دولت یازدهم به رابطه با شرق چگونه است؟

سیاست خارجی دولت نهم و دهم مبتنی بر رویکرد تهاجمی تهدیدزدایی و نگاه به شرق به منظور جلب همکاری روسیه و چین بود و زمان نشان داد این سیاست‌گذاری در حوزه سیاست خارجی موفق نبوده است؛ البته باید روابط حسنه با این کشورها حفظ و تقویت شود.

رابطه با کشورهای عرب منطقه به چه صورت خواهد بود؟

باید توجه داشت که بهبود رابطه با این کشورها در گرو بهبود رابطه با آمریکا است. از سویی حضور سلطان قابوس در تهران به‌عنوان اولین میهمان خارجی هم نشان می‌دهد که او حامل پیامی از آمریکا و سازمان همکاری‌های خلیج فارس بوده است.

رویکرد حسن روحانی نسبت به پرونده هسته‌ای ایران در زمان حضور وی در شورای امنیت ملی چه تغییری کرده است؟

تمام تلاش ایشان در آن دوران این بود که پرونده به شورای امنیت نرود. البته اوایل دولت احمدی‌نژاد پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت ارجاع داده شد و روحانی در آن زمان در شورای امنیت ملی حضور نداشت.