اقتصاددانان اعتقاد دارند به جای هدف‌گذاری اشتغال در سیاست‌های اقتصادی باید «افزایش سرمایه‌گذاری» را به عنوان هدف اصلی تعیین کرد

دنیای‌اقتصاد- محمد نیازی، رییس سازمان بازرسی کل کشور با استناد به نتایج گزارش جدیدی از این سازمان، هشدار داده است که بسیاری از وام‌های ارزان‌قیمتی که به بنگاه‌های زودبازده پرداخت شده، به مصارف دیگر و غیرتولیدی رسیده است؛

وی با اشاره به درج آگهی‌های خرید و فروش این‌گونه وام‌ها در مطبوعات کشور هشدار داده است که چنین نتایجی با اهداف اعلام شده در تعارض است.

برخی از صاحبنظران اقتصادی در آغاز پرداخت وام ارزان به این نوع طرح‌ها با هدف اشتغالزایی به تجربه ناموفق این رویکرد در دولت‌های سابق اشاره کرده و نسبت به بروز چنین پیامد‌هایی هشدار داده بودند.

به اعتقاد این صاحبنظران، چنانچه در سیاست‌های تشویقی دولت برای راه‌اندازی کسب‌وکار جدید به اصل مزیت نسبی این نوع سرمایه‌گذاری‌ها بی‌اعتنایی شود، اشتغال ایجاد شده ناپایدار خواهد بود. ضمن اینکه تجربه نشان داده است سیاست‌های تشویقی مبتنی بر توزیع رانت بیش از آنکه منجر به سرمایه‌گذاری فیزیکی شود، به پیدایش کسب و کارهای کاذبی چون خرید و فروش «رانت» می‌انجامد که گزارش جدید سازمان بازرسی نیز ناظر به این نتیجه است. این تحلیل متکی بر این فرضیه است که در فرآیند توزیع رانت،‌ چنین رانت‌هایی بیش از آنکه به سرمایه‌گذاران واقعی برسد، به افرادی تعلق می‌گیرد که هدفی جز سرمایه‌گذاری دارند و این رانت‌ها را به قیمت واقعی در بازار می‌فروشند.اقتصاددانان اعتقاد دارند به جای هدف‌گذاری اشتغال در سیاست‌های اقتصادی، باید «افزایش سرمایه‌گذاری» را به عنوان هدف اصلی تعیین کرد و با حذف موانع پیش روی وصول به این هدف بخش‌خصوصی را به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر ترغیب کرد که خودبه‌خود هدف افزایش اشتغال را نیز تامین خواهد کرد. شاید به همین دلیل است که سه روز پیش سازمان بازرسی کل کشور از برنامه این سازمان برای تدوین طرح حمایت از سرمایه‌گذاری خبر داد که علی‌القاعده وظیفه زمین مانده دستگاه‌های دیگر است. اختلاف‌نظر درباره کارآمدی بنگاه‌های زودبازده افزایش یافت

تسهیلات اشتغال به مصارف غیر‌تولیدی می‌رود

دنیای اقتصاد- کارآمدی طرح بنگاه‌های زودبازده به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دولت برای ایجاد اشتغال و توزیع فرصت‌ها بار دیگر و این بار از زبان یکی از مسولان نظام قضایی کشور مورد تردید قرار گرفت. محمد نیازی رییس سازمان بازرسی کل کشور دیروز در گفت‌وگو با خبرگزاری دولت از این که تسهیلات پرداختی به بنگاه‌های زودبازده صرف مقوله‌های دیگری غیر از بحث اشتغال می‌شود، انتقاد کرد. این در حالی است که چندی پیش داوود دانش‌جعفری، وزیر اقتصاد و دارایی درباره طرح بنگاه های اشتغال‌زا و زودبازده گفت: بانک‌ها به شدت نگران بازگشت تسهیلات و بازپرداخت اقساط آنها هستند و در مقابل مشتریان نیز از تعهدات و وثیقه‌های سنگین گلایه دارند.

هر چند که تنها یک روز پس از این دانش‌جعفری اظهارات خود را به نوعی تعدیل کرد.

همچنین سیدحسین هاشمی، رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگوی با روزنامه دنیای اقتصاد ضمن انتقاد به عملکرد دولت در طرح‌های زودبازده گفت: نمی‌توان در شرایطی که در تخصیص اعتبارات با محدودیت مواجه هستیم، بذل و بخشش کرد.

وی گفت: به طرح‌هایی زودبازده که با چنین سازوکاری اجرا می‌شوند، اعتقاد ندارم، چرا که با این امر تنها جمعیت بدهکاران به سیستم بانکی و دولت را افزایش می‌دهیم.

رییس کمیسیون صنایع معتقد است، برای اصلاح سیستم صنایع کوچک اعتبارات اختصاص یافته، اما این اعتبارات باید در صنایع متوسط و بزرگ هزینه شود و در هر صورت با روش فعلی، نتیجه‌ای از هزینه‌کردن در صنایع کوچک نخواهیم گرفت و بالاخره دولت تصمیم می‌گیرد روش خود را عوض کند و به نظر بنده این سیاست دولت سرانجام خوبی ندارد. نکته جالب توجه اینکه در دیدار هفته گذشته خبرنگاران از برخی بنگاه‌های زودبازده نیز که به دعوت وزارت کار و امور اجتماعی صورت گرفت پیش از همه چیز تامین نقدینگی و توسعه بنگاه‌های ورشکسته و کم‌تحرک در اولویت به نظر می‌رسید، نه ایجاد اشتغال.

البته دامنه اختلاف بر سر ماهیت تخصیص اعتبار به بنگاه‌های یاد شده و سازوکار آن گسترده‌تر از موارد یاد شده است. با توجه به بحث عدالت‌محوری و توازن در اجرای سیاست‌های دولت نمایندگان مجلس در واکنش به اختصاص بیش از ۷۵درصد تسهیلات بنگاه‌های زودبازده به تهران و چند شهر بزرگ، پای وزیر اقتصاد را به مجلس کشاندند تا مراتب اعتراض را به دولت اعلام کنند.

بیژن شهبازخانی، نماینده مردم ملایر در پرسشی از داوود دانش‌جعفری، وزیر اقتصاد و دارایی خواهان توضیح کارشناسی اختصاص ۱۵۰میلیارد ریال تسهیلات بانکی اشتغالزا در سفر دولت به استان ایلام شده بود. اما آخرین خبر از این دست همانی است که گزارش پیش رو با آن شروع شد. محمد نیازی روز گذشته به ایرنا گفته است: تسهیلات ارزان‌قیمتی که دولت برای توسعه بنگاه‌های زودبازده و ایجاد اشتغال در کشور اختصاص داده است در بسیاری از موارد به مصارف غیرتولیدی می‌رسد.

وی با اشاره به درج آگهی‌های فروش تسهیلات بنگاه‌های زودبازده در مطبوعات کشور گفت:‌ هرروز شاهد درج آگهی‌های مختلف برای فروش تسهیلات مربوط به بنگاه‌های زودبازده هستیم که این خرید و فروش‌ها با اهداف این طرح در تعارض است.

رییس سازمان بازرسی کل کشور، شرح جزئیات گزارش این سازمان در مورد پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های زودبازده را به پس از تکمیل گزارش موکول کرد.