15 سوال درباره هدفمند کردن یارانه‌ها

خبرگزاری فارس گزارش داد: کمتر از سه ماه به اجرای بزرگ‌ترین طرح اقتصادی سال‌های اخیر کشور با نام هدفمند کردن یارانه‌ها باقی مانده است؛ این در حالی است که هنوز بخش قابل‌توجهی از جامعه نسبت به لزوم اجرای این طرح، میزان افزایش قیمت‌ها، نحوه توزیع یارانه نقدی و رقم آن، سیستم نظارتی دولت بر قیمت‌ها، وضعیت خوشه‌بندی و موارد دیگر سوال و ابهام دارند. بر اساس این گزارش، با گشتی در میان مردم و جویا شدن نظرشان در مورد طرح هدفمند کردن یارانه‌ها با ابهامات وسوالات زیادی در زمینه این طرح مواجه می‌شویم. سوالات و ابهاماتی از قبیل اینکه لزوم اجرای این طرح چیست و اگر اجرا نشود، چه اتفاقی رخ می‌دهد، میزان یارانه نقدی چقدر است، پرداخت آن تا کی ادامه دارد، چه تضمینی بر موفقیت این طرح در عمل وجود دارد و آیا این طرح اجرا می‌شود، چرا وضعیت خوشه‌بندی‌ها مشخص نیست، آینده این طرح ابهام دارد و چارچوب آن شفاف نیست و سوالاتی دیگر مثل افزایش قیمت‌ها چقدر است و چه کالاهایی قرار است گران شود، برای اصلاح فرم اطلاعات اقتصادی خانوار چه کار کنیم؟ که مشروح این سوالات و ابهامات در ادامه می‌آید.

میزان یارانه نقدی چقدر است و پرداخت آن تا کی ادامه دارد؟

اگر بخواهیم سوالات و ابهامات مردم را دسته‌بندی کنیم، بیشترین سوال و ابهام در خصوص میزان یارانه نقدی است که قرار است به خانواده‌ها داده شود. در واقع بهتر است بگوییم مردم طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را در پرداخت پول نقد به آنها خلاصه کرده‌اند و آن دسته از افراد نیز که اطلاعی در خصوص این طرح داشتند، تنها می‌دانستند که قرار است دولت به مردم پول بدهد؛ اما نمی‌دانستند که میزانش چه مقدار است.

این گزارش حاکی است، تاکنون اعداد و ارقام زیادی درخصوص میزان یارانه‌های نقدی از جانب افراد مختلف اعلام شده است، به عنوان مثال در بعضی از مواقع صحبت از ۵۰ هزار تومان و در بعضی دیگر صحبت از ۱۵ هزار تومان شده است، ولی هیچ کدام از این اعداد از سوی یک نهاد رسمی تایید نشده است. در عین حال اخیرا دولت اظهار کرده است، تا قبل از اجرا شدن این طرح هیچ گونه عدد و رقمی را در خصوص میزان یارانه‌های نقدی اعلام نمی‌کند.

با پرس و جوی بیشتر بین مردم، عده‌ای می‌گویند، وقتی قرار نیست پولی به ما بدهند در خصوص این طرح چه صحبتی باید بکنیم؟ دولت بیاید تکلیف ما را روشن کند، بالاخره پول می‌گیریم یا خیر؟

محمد اسماعیلی که در یک چاپخانه نزدیک میدان فردوسی مشغول به کار است، می‌گوید: دولت تنها اظهار می‌کند قرار است به شما پول بدهیم؛ اما نمی‌گوید این پول از کجا تامین می‌شود؟

وی ادامه می‌دهد: ممکن است امروز پولی به حسابمان واریز شود؛ اما چه تضمینی وجود دارد که این پول فردا نیز به حسابمان واریز شود؟ تازه با فرض واریز شدن پول چه تضمینی وجود دارد، این پول سر موقع پرداخت شود؟ دولت اگر امروز به ما یارانه نقدی بدهد و فردا آن را قطع کند ما با گرانی بعد از اجرای این طرح چه کار باید بکنیم؟ به گزارش خبرنگار فارس، عده‌ای از مردم به طور کلی می‌گویند فرم اطلاعات اقتصادی خانوار را پرنکرده‌اند و بعضی از مردم که این فرم را پرکرده‌اند، اظهار می‌کنند،‌ ‌ای کاش این فرم را پر نمی‌کردند.

وضعیت خوشه‌بندی‌ها مشخص نیست

مدتی پیش مرکز آمار با توجه به فرم‌های اطلاعات اقتصادی خانوار اقدام به اعلام خوشه‌بندی‌ها کرد، اما بعد از مدتی اعلام شد که توزیع یارانه بر اساس خوشه‌بندی در سال اول طرح منتفی است.

آقای محمدی که اهل شهرستان اردبیل، ولی ساکن تهران است می‌گوید فرم اطلاعات اقتصادی را پرکردم، ولی برایمان خوشه‌ای در نظر گرفته نشد؛ اکنون همه مردم در یک خوشه مشخص جای دارند، اما هیچ خوشه‌ای برایم در نظر گرفته نشده است؛ بنابراین نمی‌دانم باید چه کارکنم و هرجا می‌روم کسی پاسخگو نیست.

خانم سلامی نیز می‌گوید سال ۸۷ فرم اطلاعات اقتصادی را پرکردم، اما چند مدت پیش فرزندم به دنیا آمد اکنون سوال من این است که چگونه می‌توانم او را نیز در این فرم ثبت نام کنم؟ آقای اصلانی نیز اظهار می‌کند به تازگی ازدواج کرده است و نمی‌داند چه کاری باید انجام دهد.

بنابراین گزارش به نظر می‌رسد برای مردم هنوز مشخص نیست که برخورداری آنها از یارانه نقدی بر چه اساسی صورت می‌گیرد؟

چرا هدفمند کردن یارانه‌ها باید اجرا شود؟

براساس این گزارش، عده‌ای از مردم در قبال این سوال که ابهام و سوالتان در خصوص هدفمند کردن یارانه‌ها چیست از پاسخ طفره رفته و جواب نمی‌دادند.

آنها تنها به این جواب بسنده می‌کردند که چرا باید طرح هدفمند کردن یارانه‌ها اجرا شود؟ و آیا جامعه و وضعیت اقتصادی کشور اکنون اجازه اجرای چنین طرح سنگینی را می‌دهد یا خیر؟

خانم حق جو که دانشجوی سال اول رشته اقتصاد توسعه در مقطع کارشناسی ارشد است، تصریح می‌کند: با توجه به اظهارات مسوولان امر به نظر می‌رسد هنوز آنها نمی‌دانند آیا اجرای این طرح در چنین مقطع زمانی به صلاح است یا خیر.

نسخه این طرح را چه کسی برای اقتصاد ایران پیچید؟

خبرنگار فارس در برخورد با چند دانشجوی رشته اقتصاد که در دانشگاه علامه طباطبایی تحصیل می‌کردند و مقطع دکترا را می‌گذراندند با سوال جالبی مواجه می‌شود. آنها به وی می‌گویند در اصل این طرح باید شک و تردید داشت.

آنها ادامه می‌دهند هدفمند کردن یارانه‌ها چه طرحی است که اکنون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول با آن پیشینه از این طرح حمایت می‌کنند و حتی اقتصاددان مشهوری به نام جمشید پژویان که تحصیلات خود را در دانشگاه‌های خارجی با تفکرات نئوکلاسیکی به پایان رسانده اکنون به شدت از این طرح دفاع می‌کند.

میزان افزایش قیمت‌ها چقدر است؟

آقای رضایی که با مسافرکشی از طریق موتور سیکلت امرار معاش می‌کند، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار می‌کند: دولت در خصوص طرح هدفمند کردن یارانه‌ها فقط می‌گوید قرار است به شما پول بدهیم؛ بنابراین نگران افزایش قیمت‌ها نباشید، ولی نمی‌گوید قیمت‌ها تا چه اندازه‌ای افزایش می‌یابد.

وی ادامه می‌دهد: دولت بارها گفته است تنها یارانه حامل‌های انرژی افزایش می‌یابد، اما من می‌خواهم از دولتمردان بپرسم کالاهای دیگر گران نمی‌شود؟ با فرض مثال شما تنها قرار است یارانه نقدی را بابت حامل‌های انرژی بدهید، تکلیف دیگر کالاها چه می‌شود؟

آیا سیستم نظارتی در خصوص ثابت ماندن قیمت دیگر کالاها وجود دارد؟

تکلیف کنتور‌های مشترک چه می‌شود؟

با نگاهی به مجتمع‌ها و آپارتمان‌ها در سطح شهر یک سوال مهم از ذهن می‌گذرد؛ تکلیف کنتور‌های مشترک آب و گاز چه می‌شود؟

خانم اعتمادی می‌گوید در آپارتمانی که ساکن است کنتور‌های گاز و آب مشترک است؛ با هدفمند کردن یارانه‌ها تکلیف آپارتمان‌نشینان چه می‌شود؟ وی ادامه می‌دهد در گذشته در خبرها آمده بود ساکنین آپارتمان‌ها می‌توانند درخواست دهند تا قبض جداگانه برایشان صادر شود، اما با مراجعه به شعبه منطقه تاکنون هیچ اقدامی برایمان انجام نشده است.

به گزارش خبرگزاری فارس، شاید سوالات دیگری در خصوص هدفمند کردن یارانه‌ها وجود داشته باشد که ذهن مردم را به خود مشغول کند، ولی در مجموع به نظر می‌رسد هنوز لزوم اجرای این طرح و منافعی که برای مردم دارد، تشریح نشده است و بسیاری از مردم این طرح بزرگ اقتصادی را تنها در حد دریافت یارانه نقدی درک کرده‌اند. به هر حال به نظر می‌رسد دولت باید تا قبل از اجرای این طرح مهم و اساسی که به اعتقاد اغلب اقتصاددانان اجرای آن برای اقتصاد کشور لازم و ضروری است، به سوالات و ابهامات مردم پاسخ بدهد و منافع اجرای این طرح را بیش از پیش برای مردم روشن کند.