آیا نقدی‌سازی یارانه‌ها در دستورکار دولت می‌ماند؟
پس‌لرزه‌های حرف‌آخرمجلس
محمدرضا رحیمی معاون اول رییس‌جمهور، شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد و رحیم ممبینی، معاون بودجه معاونت بودجه و برنامه‌ریزی ریاست‌جمهوری سه مقام دولتی هستند که به مصوبه هفته گذشته مجلس واکنش نشان داده‌اند. دولت در نظر داشت در سال ۸۹ از محل هدفمندی یارانه‌ها به میزان ۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند؛ اما مجلس با این استدلال که چنین درآمدی مستلزم رهاسازی یکباره قیمت‌هاست این میزان را به نصف کاهش داد و تصویب کرد که دولت نمی‌تواند بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان درآمد یارانه‌ای در سال ۸۹ کسب کند. این در حالی بود که محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور ساعاتی قبل از رای گیری به مجلس آمده بود و گفته بود که اجرای قانون یارانه‌ها با درآمد ۲۰ هزار میلیارد تومانی مشکل است و از نمایندگان می‌خواهم در موضوع یارانه‌ها به کار کارشناسی دولت اعتماد کنند. اما توضیحات رییس‌جمهور هم مجلس را قانع نکرد و رای نهایی مجلس برخلاف خواسته دولت بود. همین مساله باعث شد تا موضع‌گیری مقامات دولتی درباره مصوبه مجلس اهمیت پیدا کند. تاکنون رییس‌جمهور به مصوبه مجلس واکنش رسمی و علنی نشان نداده است، اما محمدرضا رحیمی معاون اول رییس‌جمهور پیش از ظهر
پنج‌شنبه در واکنشی گفت: «اگر مجلس با دولت در این زمینه همکاری مناسبی داشت، ما سال آینده شاهد کاهش حداقل ۲۰ درصدی مصرف انرژی در کل کشور بودیم. اما با مصوبه مجلس در خصوص یارانه‌ها، شاهد افزایش مشکلات مردم خواهیم بود.»
رحیمی با بیان اینکه «برخی‌ها در داخل کشور نمی‌خواهند بگذارند طرح هدفمند سازی یارانه‌ها اجرایی شود» گفت: «متاسفانه برخی‌ها با سنگ‌اندازی‌های خود تلاش می‌کنند تا این دولت به زمین بخورد و نتواند برنامه‌های خود از جمله طرح هدفمندسازی یارانه‌ها را اجرایی کند.» آن‌گونه که پایگاه اطلاع رسانی ریاست‌جمهوری گزارش داده است، او اضافه کرد: «امروز عواملی در درون نظام هستند که در ظاهر برای مردم دلسوزی می‌کنند؛ ولی در باطن به دنبال منافع خودشان هستند.»
شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد هم در گفت‌وگویی با «فارس» و «برنا» گفت: قانون هدفمند کردن یارانه‌ها با درآمد ۲۰ هزار میلیارد تومانی ناشی از اصلاح قیمت‌ها اجرایی می‌شود. وی با اشاره به اینکه با تصویب درآمد ۲۰ هزار میلیارد تومانی دولت در مجلس احتمال تصویب آن در شورای نگهبان بسیار زیاد است، خاطرنشان کرد: در خصوص نحوه اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها طی سال آتی هنوز تصمیم قطعی اتخاذ نشده است، اما طبیعتا قانون مصوب لازم‌الاجرا است و اجرایی کردن دشوار است که نیازمند تدبیر است.
رحیم ممبینی، معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور هم با انتقاد از کاهش منابع ناشی از هدفمند کردن یارانه‌ها در مجلس گفت: با کاهش این رقم از 40 هزار میلیارد تومان به 20 هزار میلیارد تومان، اهداف مورد نظر هدفمند کردن یارانه‌ها محقق نخواهد شد.
معاون اول رییس‌جمهور و نایب‌رییس دوم مجلس در صف اول مناقشه قرار گرفتند
پس‌لرزه‌های چالش یارانه‌ای
دنیای اقتصاد - یک روز پس از مخالفت مجلس با درخواست دولت برای کسب درآمد ۴۰ هزار میلیارد تومانی از محل آزادسازی قیمت‌ها، معاون اول رییس‌جمهور این اقدام را «افزایش دهنده مشکلات مردم» خواند و گفت: «متاسفانه برخی‌ها با سنگ‌اندازی‌های خود تلاش می‌کنند تا این دولت به زمین بخورد و نتواند برنامه‌های خود از جمله طرح هدفمندسازی یارانه‌ها را اجرایی کند.»
همزمان، نایب‌رییس مجلس ضمن تاکید بر «گریزناپذیر بودن هدفمندسازی یارانه‌ها» از تلاش قوه مقننه برای افزایش جزئی درآمد یارانه‌ای دولت تا سطح25 هزار میلیارد تومان خبر داد. محمدرضا باهنر همچنین تاکید کرد که «این پروژه، تفاهم جدی بین قوه‌مجریه، مقننه و قضائیه و سایر نهادها را نیاز دارد، لذا اگر دولت یکسری اشکالات هم به ذهنش می‌رسد، مجلس آمادگی حل مسائل را دارد.» این دو اظهار نظر، نخستین واکنش‌های رسمی قوای مجریه و مقننه به تصمیم سه شنبه شب مجلس در مورد درآمد یارانه‌ای دولت در سال 89 است. تصمیمی که در حضور محمود احمدی‌نژاد و علی لاریجانی گرفته شد و نمایندگان مجلس، پیشنهاد دولت برای کسب درآمد 40 هزار میلیارد تومانی از محل آزادسازی قیمت‌ها را رد کردند و این رقم را به سقف تعیین شده در قانون یارانه‌ها (20 هزار میلیارد تومان) کاهش دادند.
در سطحی دیگر، روز پنج‌شنبه روزنامه «کیهان» در گزارش اول خود، اجرای قانون یارانه‌ها در سال آینده را زیر سوال برد و نوشت: «در پی عدم موافقت مجلس با پیشنهاد دولت درباره میزان درآمد ناشی از هدفمندی یارانه‌ها، اجرای این قانون در سال آینده با علامت سوال مواجه شد.» کیهان که تیتر اول خود را به سوال «لایحه یارانه‌ها اجرا می‌شود؟» اختصاص داده بود، در این باره اضافه کرد: «با عدم تصویب پیشنهاد دولت درباره میزان درآمد ناشی از هدفمندی یارانه‌ها، سوالی که هم‌اکنون در ذهن افکار عمومی است اینکه آیا با این وضعیت، قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در سال آینده اجرا می‌شود یا خیر؟»
رحیمی: سنگ‌اندازی می‌کنند
معاون اول رییس‌جمهور که پیش از ظهر پنج شنبه در جمع اعضای شورای مرکزی و دبیران استانی کانون دانشگاهیان ایران اسلامی سخن می‌گفت، پس از برشمردن ضرورت‌های انجام هدفمندسازی یارانه‌ها، تاکید کرد: «اگر مجلس با دولت در این زمینه همکاری مناسبی داشت، ما سال آینده شاهد کاهش حداقل ۲۰ درصدی مصرف انرژی در کل کشور بودیم، اما با مصوبه مجلس در خصوص یارانه‌ها، شاهد افزایش مشکلات مردم خواهیم بود.»
رحیمی با بیان اینکه «برخی‌ها در داخل کشور نمی‌خواهند بگذارند طرح هدفمندسازی یارانه‌ها اجرایی شود» گفت: «متاسفانه برخی‌ها با سنگ‌اندازی‌های خود تلاش می‌کنند این دولت به زمین بخورد تا نتواند برنامه‌های خود از جمله طرح هدفمندسازی یارانه‌ها را اجرایی کند.» آن گونه که پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری گزارش داده است، او اضافه کرد: «امروز عواملی در درون نظام هستند که در ظاهر برای مردم دلسوزی می‌کنند، ولی در باطن به دنبال منافع خودشان هستند؛ چرا که دولت در بخش اجرایی هر وقت خواسته است دست به اقدامی بزند، صداهایی بلند شده است تا نگذارند این دولت به کارهای خود بپردازد.»
معاون احمدی‌نژاد همچنین به جلسات کمیته مفاسد اقتصادی دولت اشاره کرد و گفت: «وقتی در یک کمیته بر روی پرونده‌ها بحث و بررسی می‌شود و تصمیم به برخورد با آنها گرفته می‌شود، برخی‌ها از درون صدایشان درمی‌آید و نمی‌گذارند دولت با آنها برخورد کند.» وی افزود: «وقتی می‌خواهیم زمین‌های تصرف شده در شمال تهران را پس بگیریم عده‌ای با جنجال و حاشیه‌سازی نمی‌گذارند این کارها صورت گیرد.»
باهنر: از اجرای قانون گریزی نیست
از سوی دیگر، نایب‌رییس مجلس که چهارشنبه شب به جمع خبرنگاران رفته بود تا از مصوبه قوه مقننه دفاع کند، تاکید کرد که «مجلس سعی می‌کند بدون استفاده از راهکارهای قانونی، دولت را برای اجرای مصوبه خود در خصوص درآمد ۲۰ هزار میلیارد تومانی ناشی از اجرای قانون یارانه‌ها قانع کند.» بر اساس گزارش ایسنا، باهنر گفت: «ما برای اینکه از دولت بخواهیم قوانین را دقیق اجرا کند، راهکارهای قانونی مختلفی داریم؛ اما در بحث هدفمندسازی یارانه‌ها اعتقاد ما این است که نمی‌توان خدای ناکرده با دعوا و اختلاف این پروژه را اجرایی کرد؛ لذا سعی می‌کنیم با تفاهم و همکاری این قانون اجرا شود.»
او خاطرنشان کرد: «در گذشته نیز دولت برخی قوانین را به خوبی اجرا کرد، اما برخی قوانین هم بعضا معطل ماند یا اراده قوی برای اجرای آنها نبود؛ اما ما عموما تلاش می‌کنیم با صحبت و برگزاری جلسات مشترک قوانین اجرا شود، هر چند که راهکارهای قانونی نیز مشخص است.»
نایب‌رییس مجلس در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اخیر معاون پارلمانی دولت مبنی بر اینکه «امکان اجرای قانون یارانه‌ها با ۲۰ هزار میلیارد تومان وجود ندارد»، گفت: «ظرف این مدت تلاش کردیم با دولت همدلی و همکاری داشته باشیم و بحمدالله دولت هم همه همت خود را به کار می‌گیرد. در این پروژه هدفمندسازی یارانه‌ها که یک پروژه خطیر و بسیار بزرگ است، همگان بر این اعتقادند که گریزی از آن نیست و اجرای این پروژه ضرورت دارد و خوشبختانه در این موضوع به وحدت نظر رسیده‌اند. حتی جناح‌های مختلف سیاسی، گروه‌ها و دولت‌های گذشته و فعلی همه معتقدند که این قانون باید اجرا شود. آنچه که جای اختلاف است، سرعت و فشار اجرای این قانون است.»
باهنر با بیان اینکه دولت معتقد است باید سرعت بالا باشد، اما مجلس بر این اعتقاد است که با یک کار کارشناسانه باید سرعت قابل‌کنترل باشد و مدیریت خوبی در این کار اعمال شود، افزود: «این پروژه، تفاهم جدی بین قوه مجریه، مقننه و قضائیه و سایر نهادها را نیاز دارد، لذا اگر دولت یکسری اشکالات هم به ذهنش می‌رسد مجلس آمادگی حل مسائل را دارد.» نایب‌رییس مجلس در عین حال گفت که «شاید مجلس در بررسی بخش‌های هزینه‌ای لایحه بودجه، بتواند به دولت کمک کند تا درآمد 20 هزار میلیاردی یارانه‌ها تا 25 هزار میلیارد افزایش پیدا کند.» باهنر در پاسخ سوال دیگری درباره میزان تورم ناشی از اجرای قانون یارانه‌ها نیز گفت: «نحوه اجرا بسیار مهم است؛ به این معنا که ما معتقدیم اگر دقیق اجرا شود، افزایش نقدینگی را در جامعه شاهد نخواهیم بود. اگر 20 هزار میلیارد درست و دقیق اجرا شود، تورم ناشی از هدفمندسازی یارانه‌ها بیش از 10 الی 15 درصد نخواهد بود.» وی افزود: «با توجه به اینکه تورم تا پایان سال‌جاری به حدود 11 درصد می‌رسد، تورم 25 درصدی در سال آینده پیش‌بینی می‌شود که در گذشته تجربه آن را داشته‌ایم.»
واکنش سایت احمد توکلی به اظهارات رحیمی
سایت الف، متعلق به احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در واکنش به اظهارات محمدرضا رحیمی نوشت: «اولا- کمتر کسی درباره لزوم هدفمند کردن یارانه‌ها تردید دارد، اما بخش اعظم منتقدان، درباره «روش‌ها و رویکردها»ی دولت در هدفمند کردن یارانه‌ها از جمله اصرار دولت بر «شوک درمانی» و «دست کم گرفتن آثار تورمی» این کار هشدار می‌دهند. این عده همچنین درباره مبانی نظری و ابعاد و آثار اجتماعی - فرهنگی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها سوالات مهمی مطرح کرده‌اند که دولت به آنها پاسخ روشنی نداده است.
ثانیا- اگر دولت محترم واقعا به دنبال هدفمند کردن یارانه‌ها است، چرا «قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت» (کاهش تدریجی سهمیه بنزین خودروها و افزایش کمیت، کیفیت و کارآمدی شبکه حمل‌ونقل عمومی) را به‌طور کامل و اثربخش اجرا نمی‌کند؟ اگر دولت محترم واقعا به دنبال هدفمند کردن یارانه‌ها است، چرا اخیرا ۸۰ لیتر بنزین یارانه‌ای به ارزش ۴۰۰ میلیارد تومان برای مصرف صاحبان خودرو در ایام نوروز اختصاص داده است؟ آیا بهتر نیست دولت محترم به جای شوک درمانی و افزایش ناگهانی قیمت بنزین، سهمیه سوخت خودروها را کاهش دهد تا مردم به تدریج مجبور به صرفه‌جویی و استفاده از شبکه حمل‌ونقل عمومی شوند؟
ثالثا- هر کسی که عملکرد دولت را نقد می‌کند، الزاما کارش «سنگ‌اندازی» و هدفش «زمین زدن» دولت نیست. چه بسا عملکرد و روحیات کسانی که تا دیروز مداح سردار سازندگی بودند و امروز رنگ عوض کرده‌اند، بیشتر به زیان این دولت باشد تا نقد خیرخواهان آقای رییس‌جمهور.»
ارسال نظر