مدت‌هاست از تعهد در هنر و ادبیات حرفی شنیده نمی‌شود

ایسنا- مشیت علایی در نوزدهمین جلسه از سلسله نشست‌های فرهنگ، ادبیات و هنر باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران از «ادبیات و تعهد» گفت. علایی در سخنانی در این‌باره عنوان کرد: نظریه تعهد در ادبیات نوعی نظریه اخلاقی است و از فرد می‌طلبد که در قبال همه چیز از جمله ادبیات، نگاهی آمیخته به انتقاد داشته باشد. تعهد از کلمه «engagement» و «commitement» آمده و عمدتا به نظریه‌های سارتر در مورد ادبیات در کتاب معروفش «ادبیات چیست؟» مربوط می‌شود که استاد ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی در سال‌های دهه ۵۰ ترجمه کرده‌اند. او در ادامه افزود: حالا دیگر مدت‌ها است که از تعهد و به‌ویژه از تعهد در هنر و ادبیات حرفی شنیده نمی‌شود. سلطه تفکر عملگرا در حوزه اندیشه و لیبرالیسم در سیاست و اقتصاد کنونی جهان برای طرح مقوله تعهد جایی نگذاشته است. می‌توان بحث تعهد را چنین آغاز کرد که ادبیات نوعی تاریخ است. این را نیز می‌دانیم که ارسطو در «فن شعر» برای ادبیات به اعتبار وجهه جهان‌شمول آن جایگاه والاتری در قیاس با تاریخ قائل شده است. ادبیات همچون تاریخ از نگاه یا بینش نویسنده حکایت می‌کند و در نتیجه مشتمل بر گزاره‌هایی در باب تجربه‌های انسانی است. بر این پایه، هر اثر ادبی حاصل به‌کارگیری آگاهانه و مسوولانه زبان است. منتقد نیز با اتخاذ موضعی متعهدانه در کار هنرمند شریک می‌شود و به شرح و تفسیر آن گزاره‌ها می‌پردازد. علایی متذکر شد: احساس تعهد و مسوولیت همواره قرین کار نویسندگان بزرگ بوده است.