بهرام بیضایی و نگارش نمایشنامه جدیدش «چهارراه»
کارد مدت‌هاست تا ته در استخوان است!
بهرام بیضایی هنرمندی که به‌عنوان نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر، فیلمنامه‌نویس، تدوینگر و کارگردان سینما و پژوهشگر می‌شناسیمش، این روزها و همزمان با هفتادویکمین سالروز تولدش سرگرم نگارش نمایشنامه تازه‌اش با نام «چهار راه» است. این هنرمند که چندی پیش هم نمایشنامه‌ای دیگر با نام «تاراج‌نامه» یا «ذیل جهانگشا» نوشته بود، گفته است: هر دو نمایشنامه در زمان معاصر می‌گذرند.
او که سال گذشته از آرزوهایش برای اجرای نمایشنامه «سهراب‌کشی» و ساخت فیلم سخن گفته بود، تصمیم داشت امسال نمایشنامه «سهراب‌کشی» را اجرا کند که با انتشار فهرست آثار پذیرفته شده در بخش «چشم‌انداز» بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر بود که نام بیضایی هم به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان این جشنواره اعلام شد؛ اما این کارگردان تئاتر ترجیح داد در جشنواره فجر شرکت نکند و اجرای یکی از نمایشنامه‌های مورد علاقه‌اش را به زمان مناسب‌تری موکول کرد.
پیش از آن هم بیضایی که دو نمایشنامه را به مرکز هنرهای نمایشی پیشنهاد کرده بود، بعد از منتفی شدن دو نمایشنامه پیشنهادی‌اش، انتخاب متن برای اجرا در سال جاری را به عهده مرکز هنرهای نمایشی گذاشت. بیضایی به «ایسنا» گفته بود: در آخرین گفت‌وگویی که با مرکز هنرهای نمایشی داشتم، به آنان گفتم از میان آثار چاپ شده‌ام نمایشنامه‌ای را که امکان اجرا دارد، انتخاب کنند و هم‌چنان منتظر پاسخ آنان هستم.
مدتی بعد و با منتفی شدن حضور بیضایی در جشنواره تئاتر فجر بود که فیلمنامه «مقصد» از نوشته‌های بیضایی و به کارگردانی خود او و تهیه‌کنندگی مهدی کریمی از سوی شورای صدور پروانه ساخت تصویب شد؛ اما هنوز این فیلمنامه مراحل پیش‌تولید را آغاز نکرده است. اما بیضایی که چندی پیش «یادگارها» و جوایز خود را به موزه سینما اهدا کرده و همواره جزو کارگردانان کم‌کار اما اثر گذار شناخته شده است، از نگاه مجله «سیاست خارجی» آمریکا با ساخت فیلم «باشو غریبه کوچک» یکی از بهترین فیلم‌های مربوط به جنگ ایران و عراق را در کارنامه کاری خود ثبت کرده است.
این هنرمند سال گذشته و به دنبال ۹ سال دوری از سینما دهمین فیلمش را ساخت، «وقتی همه خوابیم» فیلمی که بیضایی پرده‌برداری از تندیس زخمی آن را به زمان وا گذاشت. کارگردان «مسافران» و «چریکه تارا» در واپسین روزهای اکران این فیلم به «ایسنا» گفته بود: سراسر «وقتی همه خوابیم» عشق به سینما و نمایش آفت‌های آن است. بهرام بیضایی که به گفته خودش «از تقسیم مردمان به خوش‌جنس و بدجنس گریزان » است، در همان گفت‌وگو و در پاسخ به پرسشی درباره اینکه «تهیه‌کنندگان فیلمی به خاطر این تخلف که برخی سینماها در نوبت نمایش فیلم‌شان فیلم دیگری را نشان داده‌اند به وزارت ارشاد شکایت کرده‌اند؛ با توجه به همین تخلف در نوبت‌های نمایش«وقتی همه خوابیم» که اسناد آن در برخی از مطبوعات منتشر شده، شما قصد شکایت ندارید؟» به ایسنا پاسخ داد: آن‌چه شده مسلما تخلف محض است؛ ولی پرسش این است که با چه حمایتی این تخلف‌ها توجیه و عادی شده؟ این تخلف‌ها ضمنا شبیه اتفاقاتی است در فیلمی به نام «وقتی همه خوابیم» که همین الان تصادفا، در نوبت‌هایی که فیلم دیگری جایش نشان ندهند، روی پرده است و برخی نوشته‌اند واقعی نیست! اما اگر مثل همان نوشته‌ها نگویید شعار می‌دهم، در پاسخ سوال، یکی دو جمله از نقش پرند پایا در «وقتی همه خوابیم» را یاد می‌کنم: «نمی‌خوام همه عمرمو به شکایت بگذرونم. نمی‌خوام پام به جاهایی باز بشه که قرار نیست اون شکایتو بشنون!» وکیل می‌گوید: «قانون محترمه!» و او می‌گوید: «هر قانونی علیه من باشه محترمه!» آیا واقعا همان طور که نوشته‌اند، مردم این‌طور حرف نمی‌زنند؟ البته هرکسی می‌داند که قرار نیست همه مردم یک‌طور حرف بزنند چون در آن صورت کل فرهنگ می‌شد پنجاه کلمه؛ ولی تا جایی که تجربه من خبر می‌دهد ما اهل حرفه، وقتی کارد به استخوان برسد همین‌طور حرف می‌زنیم. و کارد مدت‌هاست تا ته در استخوان است!» بهرام بیضایی «زاده پنج دی‌ماه ۱۳۱۷ در تهران» کارگردان سینما و تئاتر، نمایشنامه‌نویس، فیلمنامه‌نویس و پژوهشگر کشور است. بیضایی از سال ۱۳۴۰ تاکنون ۲۴ فیلم کوتاه و بلند را کارگردانی یا تدوین کرده است که فیلم‌های سینمایی بلند «چریکه‌تارا»، «مرگ یزدگرد»، «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران» و «سگ‌کشی» از مهم‌ترین آثار او به شمار می‌رود.
وی که نوشتن ۳۰ نمایشنامه را در کارنامه کاری‌اش دارد، تاکنون هشت اجرای تئاتر نیز داشته است. این هنرمند نگارش ۵۱ فیلمنامه، پنج روایت و شش پژوهش را نیز در کارنامه خویش به ثبت رسانده است.
او سال گذشته نیز سیمرغ تماشاگران را به خاطر ساخت فیلم «وقتی همه خوابیم» دریافت کرد.
ارسال نظر