گشت‌وگذاری در سرزمین توس
راهنمای روز- آرامگاه نادرشاه بنایی است که به یادبود نادرشاه افشار در شهر مشهد ساخته شده است.
سیاحتی نادر
راهنمای روز- آرامگاه نادرشاه بنایی است که به یادبود نادرشاه افشار در شهر مشهد ساخته شده است. قوام‌السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشیدى) در محل یکى از مقابر ویران شده نادرى آرامگاه جدیدى براى وى ساخت و استخوان‌هاى او را از تهران به مقبره مزبور حمل کردند. این بناى جدید که در محل فعلى آرامگاه وى قرار داشت مدتى برپا بود تا این که انجمن آثار ملى ایران در سال ۱۳۳۵ خورشیدى درصدد بر آمد آرامگاهى مناسب شأن نادرشاه براى وى در همان محل مقبره ساخته قوام‌السلطنه احداث نماید این کار از سال ۱۳۳۶ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید.
مقبره کنونى نادرشاه واقع در ضلع شمال غربى چهارراه شهدا (نادرى سابق) که پس از آرامگاه علی‌بن موسی‌الرضا، امام هشتم شیعیان مهم‌ترین موضع توریستى ـ تاریخى شهر مشهد تلقى می‌شود، در باغى به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده است. مقبره شامل سکویى دوازده پله‌اى، محل گور، پوششى خیمه مانند بر روى قبر، سکویى مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن دیگر در پى او، یک غرفه فروش کتاب و دو تالار براى موزه است. طراح بنا مهندس سیحون بود و مجسمه‌ها را هنرمند فقید ابوالحسن صدیقى ساخته است. مصالح مقبره عمده از سنگ‌هاى خشن و سخت گرانیت کوهسنگى مشهد است.
بعضى از قطعات سنگ بسیار بزرگ انتخاب شده تا تداعى‌کننده مقبره دوم ساخته خود نادرشاه باشد. پوشش مقبره کاملا به مانند چادر عشایرى است که نادر در آن زاده و هم کشته شده است. پوشش دیوارهاى داخلى مقبره نیز از سنگ‌هاى مرمر اخرایى رنگ مراغه انتخاب شده تا قتل نادرشاه در داخل چادر را تداعى نماید. از موقوفات نادرى که از تصرف وقف خارج شده بود روستاى دهشک در مجاور شهر تابران توس احیا شده و در اختیار موقوفه نادرى قرار گرفته است که احتمالا به زودى از محل در آمد آن به بخشى از نیات واقف بر سر قبر وى عمل خواهد شد.
مجموعه باغ و موزه آرامگاه
ساختمان جدید آرامگاه نادر شاه افشار به گزارش میراث خبر در تاریخ ۱۲ فروردین ماه سال ۱۳۴۲ با حضور پهلوی دوم به همت انجمن آثار ملی در باغ نادری بازگشایی شد. نادر شاه افشار فاتح دهلی در هنگام حیات خود دستور به ساخت آرامگاهی کوچک در بالای خیابان مشهد داد. این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبه‌روی حرم امام رضا از خشت و گل ساخته شد. موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه افشار در ۲ تالار به منظور معرفی آثار تاریخی این دوره شکل گرفته است. این بنا به همت انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۲ خورشیدی توسط مهندس هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده است. تندیس نادر شاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز شهیر ایرانی زنده یاد استاد «ابوالحسن صدیقی» ساخته شده است. تالار شماره ۱: این تالار به انواع سلاح‌های دوره افشاریه، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه‌های جنگ، وسایل سوارکاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر اختصاص دارد که روی یکی کلمه «السلطان نادر» حک شده و روی دیگر این بیت شعر طلاکوب شده است: شاه شاهان نادر صاحب قران هست سلطان بر سلاطین جهان این شمشیر در دشت مغان به سال ۱۱۴۸ هجری در روز تاجگذاری نادر از طرف ملت ایران به وی هدیه شده است. تالار شماره ۲: این تالار در سال ۱۳۷۳ به مجموعه اضافه شد و در آن انواع سکه، ظروف و دیگر اشیای اهدای از دوره صفویه تا معاصر به نمایش در آمده است. همچنین در گوشه شمالی آرامگاه نادر آرامگاه محمد تقی خان پسیان سردار خراسان قرار دارد.
آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی بنایی است که در سال ۱۳۱۳ همزمان با جشن هزاره فردوسی در توس نزدیک مشهد به یاد ابوالقاسم فردوسی افتتاح شد. مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی در فاصله بیست کیلومتری شهر مشهد به طرف قوچان راه دو طرفه می‌شود و یکی از این راه‌ها در جهت شمال به وسیله بلواری به نام پردیس به طول ۷کیلومتر به باغ آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌رسد در مسیر و پیش از رسیدن به آرامگاه حکیم فردوسی از کنار شهر تاریخی «تابران» زادگاه امام محمد غزالی عبور می‌کنید و پس از آن از کنار بقعه تاریخی‌هارونیه گذر خواهید کرد. می‌توانید با گذر از ضلع شرقی باغ و آرامگاه حکیم و طی ۲۸کیلومتر مسافت در جاده آسفالته‌ای که نهایتا به جاده فعلی مشهد - کلات نادری ختم می‌شود به روستای «پاژ» زادگاه حکیم فرزانه توس برسید.
این روستا متاسفانه در حال حاضر بسیار محقر و مخروبه است و از سوی تازیان «فاز» نامیده می‌شود. بنا به شواهد باستان شناسی این منطقه توس تاریخی است که در دوره اساطیری به دست توس پهلوان ایرانی بنا گذاشته شد. سراینده حماسه‌های بزرگ ایران نیز در همین نقطه به خاک سپرده شد. در سال ۱۳۰۳ همزمان با برپایی جشن هزاره فردوسی قرار شد تا آرامگاه فردوسی به همت انجمن آثار ملی ساخته شود. انجمن با جمع‌آوری اعانه از مردم کارهای آماده‌سازی برای ساخت بنایی در خور حکیم توس را آماده کرد. برای آغاز ساختمان باید محل دقیق مدفن فردوسی مشخص می‌شد. نخستین منبعی که از مدفن حکیم توس نام برده در چهار مقاله نظامی عروضی بوده که آن را جایی نزدیک، دروازه رزان توس در محل باغ خانوادگی او ذکر کرده بود.
در اردیبهشت سال ۱۳۰۵ ارباب کیخسرو شاهرخ برای تعیین مکان دقیق مدفن فردوسی راهی توس شد. با تحقیقات به عمل آمده مشخص شد باغ حاج میرزا علی قائم مقام نایب التولیه است. با همکاری مقامات استان سراسر باغ کاووش شد و در باغ تختگاهی یافتند که طولش شش متر و عرضش پنج متر بود و مدفن حکیم توس بود. نقشه بنا را به اصرار انجمن شبیه آرامگاه کوروش توسط « آندره گدار» و پروفسور هرتسفلد طراحی شد و مهندس کریم طاهر زاده برآن نظارت کرد. معمار ساختمان نیز حسین لرزاده بود. مساحت ساختمان ۹۴۵ متر بود و بهترین حجاران تصاویری از شاهنامه را بر دیوارهایش حک کردند. بنای آرامگاه در مهر ۱۳۱۳ به مناسبت جشن هزاره فردوسی افتتاح شد. این بنا در سال ۱۳۴۸ با طراحی که هوشنگ سیحون براساس آرامگاه کوروش انجام داده بود گسترش یافت و باغ اطراف آن به همراه موزه کنارش ساخته شد. همچنین امروز مهدی اخوان ثالث (م.امید)شاعر و مبارز میهن دوست خراسانی از سال ۱۳۶۹ به دست مردم و فرهیختگان خراسانی پس از طواف به دور آرامگاه دانشمند فرزانه پردیسی توسی در کنار ایشان آرمیده است. در حال حاضر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری طرح‌هایی برای گسترش و بهسازی آرامگاه حکیم در دست اقدام دارد که در همین زمینه، زمین‌ها و ساختمان‌های اطراف آرامگاه به تملک این سازمان در می‌آیند و هرگونه ساخت و ساز تازه در حریم آرامگاه کلا ممنوع است. با این حال متاسفانه وزارت نیرو در سال ۱۳۸۶ با نصب دکل‌های بزرگ انتقال نیروی برق دور نمای آرامگاه حکیم را مخدوش کرد که موجب بر انگیختن موج اعتراض مردم شد.
غار مغان
این غار در ۷۵ کیلومتری شهر مشهد و در جنوب روستای مغان واقع شده است. این غار دارای دو دهانه است. ارتفاع آن از دریا ۲۹۱۰ متر است. درون غار آثار استالاگمیت و استالاگتیت و چندین حلقه چاه وجود دارد که عمق یکی از این چاه‌ها ۲۵ متر است. همچنین در این غار پرتگاهی به عرض ۳۵ سانتیمتر و برکه آبی وجود دارد. این غار در سال ۱۳۲۴ توسط کوهنوردان شهرستان مشهد کشف شده است.
آبشار اخلمد
آبشار اخلمد نام آبشاری است در استان رضوی در شمال شرقی ایران. این آبشار در ۲کیلومتری روستای قدیمی اخلمد جریان دارد. آهکی بودن جنس کوه‌های اخلمد باعث پیدایش حفره‌های ژرف مدور در زیر این آبشار شده‌است.
این دره دارای دیواره‌های صخره ای با ارتفاع حدود ۲۰۰-۳۰۰ متر است که یکی از بزرگ‌ترین مناطق برای ورزش مفرح سنگ‌نوردی در ایران به‌شمار می‌رود از دیواره‌های معروف آن می‌توان به (دیواره سفید - ا...اکبر -عقاب و...) نام برد. این دره دارای چندین آبشار است که ۴ تای آنها دایمی و چندین آبشار فصلی دارد. آبشار اصلی خلمد حدود ۴۰ متر ارتفاع دارد.
شهرستان کلات
شهرستان کلات از شهرستان‌های استان خراسان رضوی است. مرکز این شهرستان شهر کلات است و شهرزو دیگر شهر آن است. در سال ۱۳۸۵، این شهرستان تعداد ۴۰۶۶۷ نفر جمعیت داشته است.این شهرستان درشمال شرقی ایران و خراسان قرار گرفته که از شمال به‌وسیله تپه ماهورهای نسبتا پست به طول ۱۸۰کیلومتر با کشور ترکمنستان همجوار است و از جنوب به کوه هزار مسجد و شهرستان مشهد، از شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود می‌شود. فاصله این شهر با مشهد ۱۴۵کیلومتر، با جاده‌ای کوهستانی است. شهرستان کلات نادر در ۵۹ درجه و ۹ دقیقه و ۴۰ ثانیه تا ۶۰ درجه و ۲۷ دقیقه و ۲۵ ثانیه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۲۴ دقیقه و ۲۰ ثانیه تا ۳۷ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. این شهرستان در منطقه نیمه‌معتدل کوهستانی قرار دارد و دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و در مناطق پست هوایی معتدل در کوهپایه‌ها است. بلندترین نقطه آن ۳۰۵۹ متر از سطح دریا در ارتفاعات هزار مسجد و پست‌ترین نقطه آن ۴۵۰ متر در محل خروجی رودخانه چهچه در مرز ترکمنستان است.کلات نادر تا سال ۱۳۸۲ به عنوان بخشی از توابع شهرستان مشهد به شمار می‌رفت که در این سال با انتزاع از این شهرستان، با دو بخش زاوین و مرکزی به شهرستان ارتقا یافت. شهرستان کلات دارای چهار دهستان پساکو، زاوین، مسجد کبود گنبد و هزار مسجد است. وسعت این شهرستان ۳۵۱۸کیلومتر مربع است.از جمله مناطق تاریخی آن می‌توان به عمارت خورشید که یکی از تک بناهای به جای مانده از نادر شاه افشار در تمام دوران حکومتش است اشاره کرد.- مسجد کبود گنبد - دربند ارغونشاه - حمام نادری - چاه نادری قله زو - آب انبار خشت نادری - کتیبه نادری - بند نادری - قلعه فرود - تاسیسات آبرسانی قره سو به شهرکلات از دیگر مناطق تفریحی این شهر است که می‌توان آبشار قره‌سو - بند نادری - آبشار ارتکند و غار آبی ارتکند - آبشار آبگرم - رودخانه بابا رمضان - دره‌های عمیق روستای قله زو -جنگل پسته خواجه - جنگل ارس در لاین را همه به این مناطق دیدنی افزود.
ارسال نظر