گازپروم به ایران مى‌آید
به گزارش خبرگزاری ایتارتاس روسیه، در روز نوزدهم فوریه توافق نامه‌ای برای توسعه دو تا سه بلوک گازی پارس جنوبی بین ایران و گازپروم روسیه امضا شد و بدنه نفتی این شرکت که گازپروم نفت نام دارد نیز برای توسعه حوزه‌های نفت در ایران معرفی شد. غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران، اعلام کرد: «دعوت رسمی از رییس شرکت گازپروم دو ماه پیش انجام شده بود و در این جلسه دو کشور در مورد همکاری برای توسعه حوزه‌های نفتی و گاز ایران با یکدیگر به توافق رسیدند.»
آلکسی میلر، رییس شرکت گاز پروم، در یک کنفرانس خبری در مورد این توافق نامه گفت: «شرکت گازپروم و ایران در مورد اکتشاف و توسعه ذخایر نفت و گاز پارس جنوبی و همکاری مشترک در حمل، پالایش و بازاریابی گاز طبیعی با یکدیگر به توافق رسیدند.»
قرار بر این است شرکت گازپروم نفت که بدنه نفتی گازپروم است در پروژه‌های نفتی ایران حضور داشته باشد و استخراج از حوزه‌های نفتی ایران را بر عهده بگیرد.
وزیر نفت ایران در این مورد گفت: «گاز پروم برای مشارکت با ایران در پروژه‌های بالادستی و گاز طبیعی مایع LNG نیز ابراز تمایل کرده است.»
همکاری شرکت روس در حوزه بازاریابی و فرآوری گاز از اهمیت زیادی برخوردار است. این‌که روس‌ها بعد از استخراج گاز نیز بر بازار این محصول گران‌قیمت و پر ارزش ایران در عرصه بین‌المللی نظارت داشته باشند و حتی بازار هدف را نیز برای ایران تعریف کنند مسالهای کاملا متفاوت با مشارکت در اکتشاف و توسعه است.
این مساله با توجه به سابقه روس‌ها در همکاری با ایران به خصوص ساخت نیروگاه بوشهر که با ۲۰ سال تاخیر و هزینه بسیار زیاد انجام شد باید با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
از طرف دیگر در مورد توافق های مالی یا برآورد اولیه سرمایه گذاری روس‌ها در این پروژه اطلاعاتی در دست نیست. طبق اخبار رسیده طی دو ماه آینده سران شرکت گاز پروم سفر دیگری به ایران خواهند داشت تا این قرارداد را نهایی کنند.
سابقه همکاری ایران و روسیه
سابقه همکاری ایران و روسیه به سال‌های بعد از جنگ ایران و عراق باز می‌گردد. در این سال‌ها ایران خریدار سلاح از روسیه بود و به تدریج رابطه اقتصادی و دیپلماتیک دو کشور شکل منسجم تری به خود گرفت.
شاید بتوان اولین همکاری مشترک دو کشور در حوزه انرژی را به ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر مرتبط کرد. روسیه سازنده اولین نیروگاه هسته‌ای ایران است. این کشور در سال‌های گذشته به‌رغم مخالفت‌های زیاد کشورهای غربی ساخت این نیروگاه را انجام داد و در ماه‌های پایانی سال ۲۰۰۷ میلادی سوخت مورد نیاز این نیروگاه را به ایران ارسال کرد.
البته نمی توان از تعلل زیاد روس‌ها در ساخت این نیروگاه غفلت کرد و هزینه کلانی که ایران برای این تعلل در اجرای پروژه پرداخت را نادیده گرفت. طبق اطلاعات موجود، ساخت نیروگاه بوشهر توسط روس‌ها با ۲۰ سال تاخیر انجام شد و این تاخیر‌میلیاردها دلارهزینه به ایران تحمیل کرد.
همکاری ایران و شرکت گازپروم روسیه در حوزه گازی به سال ۱۹۹۷میلادی باز می‌گردد. این شرکت که بزرگترین شرکت فعال در صنعت گاز جهان است و یک چهارم گاز قاره اروپا را تامین می‌کند هم اکنون در توسعه فاز دوم و سوم حوزه گازی پارس جنوبی سرمایه گذاری مشترکی با فرانسه و مالزی انجام داده است.
در این پروژه که ارزشی برابر با ۲میلیارد دلار آمریکا دارد و اجرای آن از سال ۱۹۹۷میلادی آغاز شده است شرکت توتال فرانسه و پتروناس مالزی هر یک به ترتیب ۴۰درصد و ۳۰درصد سهم دارند. هم اکنون بخشی از این پروژه به بهره برداری رسیده است و از این دو فاز سالانه ۲۰میلیارد متر مکعب گازطبیعی تولید و فرآوری می شود.
در سال ۲۰۰۵ میلادی روسیه هفتمین شریک تجاری بزرگ ایران بود. در این سال این کشور ۳۳/۵درصد از صادرات ایران را به خود اختصاص داده بود. در این سال ارزش تجارت دو جانبه ایران و روسیه یک‌میلیارد دلار بود.
از طرف دیگر روسیه تامین کننده هواپیما و قطعات هواپیما به ایران بود و یکی از بزرگترین نیازهای ایران را که به علت تحریم آمریکا توسط غرب برآورده نمی‌شد را پاسخ می‌گفت.
مساله هسته‌ای ایران و مخالفت آمریکا و اروپا با ایران بر سر این موضوع، سبب نزدیکتر شدن رابطه ایران و روسیه شد. روسیه در این مدت همواره از حق وتوی خود در شورای امنیت استفاده می‌کرد و مانع از تشدید فشارهای اقتصادی می‌شد. این حمایت به تقویت رابطه دیپلماتیک دو کشور انجامید.
تحریم اقتصادی ایران توسط غرب
تحریم اقتصادی ایران توسط غرب و تلاش آمریکا برای همراه کردن جهان با این طرح تا حدی مشکلات اقتصادی ایران را بیشتر کرد. در اثر این تحریم و تشدید آن و سرایت به نظام بانکی رابطه بسیاری از شرکت‌های فعال در صنعت انرژی با ایران کم یا قطع شد.
در این سال‌ها، اخباری در مورد خروج شماری از شرکت‌های نفت و گاز اروپایی و آسیایی از بازار ایران شنیده می‌شد که به دلیل تهدیدهای آمریکا از بازار پر رونق ایران چشم پوشیدند.
آمریکا اعلام کرده بود اگر شرکتی یا بانکی با ایران همکاری داشته باشد دیگر نمی تواند تعاملات اقتصادی خود را با آمریکا ادامه دهد و در لیست سیاه این کشور قرار می گیرد. همین مساله موجب خروج برخی از شرکت‌ها شد.
ولی به‌رغم مخالفت‌های شدید غرب کشور روسیه همچنان به حضور در عرصه‌های اقتصادی ایران ادامه داد. رویترز در گزارشی نوشت:«بعد از تحریم اقتصادی ایران توسط آمریکا رابطه اقتصادی و صنعتی روسیه و ایران بیشتر شد.»
پیش از این، ایران نیز اعلام کرده بود عدم همکاری اروپا در پروژه‌های نفت و گاز یا هر صنعت دیگر تنها سبب بی‌بهره شدن آنها از سودهای ناشی از قراردادهای مالی کلان با ایران و عدم استفاده از پتانسیل‌های موجود در ایران می‌شود. زیرا ایران همچنان مسیر رشد را طی خواهد کرد و با شرکای تازه‌ای همچون روسیه و چین اجرای پروژه‌ها را ادامه می‌دهد.
در این سال‌ها که ایران تحت فشار غرب بود روسیه همچنان به سرمایه گذاری در ایران ادامه داد. طبق گزارش مرکز اطلاعات آمریکا در فاصله سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷ میلادی، سرمایه‌گذاری روسیه در صنعت نفت ایران بیشتر از ۷میلیارد دلار بوده است و با توجه به شرایط جدید انتظار می‌رود بر حجم سرمایه‌گذاری‌ها افزوده شود.
دلایل روسیه برای برقراری رابطه نزدیک، بدون شک یکی از دلایل با اهمیت روس‌ها در همکاری با ایراندر مسائل اقتصادی است؛ زیرا حوزه گازی پارس جنوبی بزرگترین حوزه گازی جهان است که هم اکنون تولید آن از هشت فاز فعال برابر با ۷۳میلیارد متر مکعب است و می‌تواند به ۲۰۰میلیارد متر مکعب هم برسد.
از طرف دیگر ایران بعد از روسیه دومین دارنده ذخایر گازی در جهان است. حجم ذخایر تایید شده گازی در این کشور برابر با ۲۸ هزار‌میلیارد متر مکعب است که به دلیل تحریم‌های پی در پی غرب سهم زیادی از این حوزها به مرحله بهره برداری نرسیده است.
در سال ۲۰۰۶ میلادی، ایران ۱۰۵میلیارد متر مکعب گاز طبیعی تولید کرد که کمتر از یک پنجم تولید گاز پروم روسیه بود. در سال ۲۰۰۶ میلادی تولید گاز طبیعی توسط شرکت گاز پروم معادل ۵۵۰میلیارد متر مکعب بود. بسیاری بر این باورند که با توجه به پتانسیل‌های ایران می توان انتظار داشت حجم ذخایر گازی در این سرزمین بیشتر باشد. تایید این مطلب مستلزم افزایش سرمایه‌گذاری در توسعه حوزه‌های گازی این کشور است.
داشتن منافع مشترک با ایران در حوزه گاز و تمایل دو طرف به ایجاد اوپک گازی برای کنترل بیشتر روی بازار این منبع انرژی و البته ایستادگی در برابر مخالفت‌های غرب با این موضوع را می‌توان از دیگر دلایل همراهی این دو کشور با هم دانست. یکی دیگر از دلایل برقراری این رابطه مقابله با غرب است. هم اکنون روسیه درصدد بازیافتن قدرت پیشین خود در جهان است. روسیه که اصلی ترین بازمانده شوروی است در نظر دارد دوباره به امپراتوری تبدیل شود و در این راستا باید در برابر آمریکا قدرت نمایی کند.
احتمال می رود نزدیک شدن روسیه به ایران در سال‌های گذشته به دلیل تلاش برای ممانعت از قدرت پیدا کردن آمریکا در منطقه باشد. این مسالهای است که روس‌ها بارها اعلام کردند و از آمریکا خواستند تا در امور کشورهای منطقه مداخله نکند. این هشدار به آمریکا درمورد کشورهای حوزه دریای خزر با تاکید بیشتری عنوان شد. به هر حال، امضای تفاهم نامه برای توسعه حوزه گازی پارس جنوبی بین ایران و روسیه گامی بسیار مهم در صنعت گاز و نفت ایران محسوب می‌شود و اگر در قرارداد، منافع دو کشور در حد کمال لحاظ شود می‌توان انتظار داشت سود کلانی نصیب طرفین شود.
منبع:irdiplanacy.ir
ارسال نظر