خاتمی: ترجیح من این است که نیایم

سیدمحمد خاتمی در دیدار با تحریریه «دنیای اقتصاد» از اعلام قریب‌الوقوع تصمیم نهایی خود درباره کاندیداتوری‌اش سخن گفت:

آخرین دغدغه‌ها

ترجیح من این است که نیایم

«دنیای اقتصاد» روزنامه‌ای متین،سنگین و تاثیرگذار است

اگر نیایم و این وضع ادامه پیدا کند، بار سنگین آن را بنده باید بکشم

سخن گفتن از اقتصاد بدون توجه به فرهنگ و سیاست ناممکن است

بدون سازوکارهای درست اقتصادی هیچ‌گاه به عدالت نمی‌رسیم

نباید در دموکراسی و مردم سالاری تردید کنیم

من از عدل، دموکراسی و آزادی هم در می‌آورم

رییس‌جمهور سابق کشورمان گفت: «اگر بنده نیایم و این وضع ادامه پیدا کند؛ بار سنگین آن را بنده باید بکشم، ولی از آن طرف دیگر هم باید دید آیا اینکه بنده بیایم و هزینه مملکت افزایش یابد درست است؟ بنابراین هر دو طرف قضیه مشکل است والا تصمیم‌گیری بسیار راحت بود.»

به گزارش روابط عمومی دفتر حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی؛ وی در دیدار با مدیر مسوول و اعضای هیات تحریریه روزنامه دنیای اقتصاد گفت: «خیلی خوشحالم که ما شاهد یک روزنامه متین، سنگین و تاثیر‌گذار در جامعه هستیم.» وی ادامه داد: «همیشه آرزوی ما این بود رسانه‌های مستقل به عنوان نهادهای مدنی نقش عمده‌ای در تاثیر‌گذاری در نهاد مدنی که رابطه‌ای میان قدرت متمرکز و جامعه است، داشته باشند و نقش موثری را در آگاهی دادن به مردم و بالا بردن رشد فکری و تبدیل خواستها و نیازهای واقعی و آوردن آنها به سطح خودآگاه و پشتوانه آگاهی ایفا کنند.»

رییس‌جمهور سابق کشورمان همچنین، رساندن آنچه در جامعه می‌گذرد به کسانیکه در قدرت هستند و داشتن نگاه نقادانه و نه تجلیل و تملق را از دیگر خصوصیات رسانه‌هایی دانست که او همواره آرزوی دیدن آنها را داشته است.

وی افزود: «یکی از کمبودهایی که برای گذار از دوران گذشته به دورانی که نوعی مردم سالاری بر آن حاکم باشد احساس می‌شود، احساسی بودن قضیه و کم تحمل بودن حکومت‌ها در برابر رسانه‌هایی است که هم بیان کننده حرف مردم هستند و به مردم آگاهی می‌دهند و هم نقد می‌کنند بوده است.»

خاتمی تصریح کرد: «حکومت‌ها گاهی به صورت توقیف رسانه و گاهی با ایجاد فضای ناامن برای آن نمی‌گذارند، نقش مستقل و آزاد را ایفا کنند و خود به خود رسانه دچار خودسانسوری می‌شود.»

وی همچنین گفت: «همیشه آرزو داشته‌ام شاهد رسانه‌های زنده، مستقل و در عین حال دارای احساس مسوولیت یعنی با اندیشیدن به منافع، تمامیت کشور و ارزشهایی که در جامعه حاکم است باشم. رسانه‌هایی که به نقش آگاهی بخشی خودشان یعنی رساندن آنچه در جامعه می‌گذرد به مسوولان عمل کنند و هم نقد قدرت حکومت که مهم‌ترین رمز و راز و عاملی است که از انحراف و سقوط و لغزیدن جامعه به ورطه خودکامگی جلوگیری می‌کند، بپردازند.» رییس بنیاد باران تاکید کرد که به درستی رکن چهارم مشروطه را مطبوعات گفته‌اند.

وی روزنامه دنیای اقتصاد را روزنامه‌ای فعال و موثر دانست و گفت: «این روزنامه از جمله می‌خواهد به حوزه اقتصاد که اثر ملموسی در جامعه دارد بپردازد. روزنامه شما با حسن نیت و تلاش و استقلالی که دارد و با احساس مسوولیت نسبت به سرنوشت کشور و ارزش‌ها تلاش کرده که نقش خود را داشته باشد و انشاءالله در ادامه نیز خواهد داشت.»

سید محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنانش، اقتصاد را امر انتزاعی و بدون رابطه با امور دیگر ندانست و افزود:«نمی توانیم در مورد اقتصاد، بدون توجه به فرهنگ و سیاست صحبت کنیم. اقتصاد به نحوی همه وجوه و حوزه‌های زندگی اجتماعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»

رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها یادآور شد:«ما در وضعیتی هستیم که اگر به گذشته خود و آنچه در حال حاضر در کشور، منطقه و دنیا و آنچه به لحاظ فکری پیرامون ما جریان دارد نگاه و آگاهی نداشته باشیم، نمی‌توانیم تصمیم درستی در باره خودمان بگیریم.» خاتمی با اشاره به اینکه کشورمان استبداد زده است و بیش از یکصد سال است که خواستار آزادی، مردم سالاری و پیشرفت بوده‌ایم؛ ادامه داد:«در دنیایی هستیم که با این خصلت و خواست به سر می‌بریم و وقتی می‌خواستیم خواست‌ها را تبیین یا برای آنها برنامه‌ریزی کنیم با دیدگاه‌ها و اندیشه‌های مختلفی روبه‌رو بوده‌ایم.»

رییس بنیاد باران، تصریح کرد: «غلبه تمدن غرب بر واقعیت دنیا، هم به لحاظ فکری، اخلاقی و ارزشی و هم به لحاظ واقعی در عرصه اقتصاد، تکنولوژِی و مدیریت در جامعه وجود داشته است، در مقابل آن هم عکس‌العمل‌های متعدد و متفاوتی وجود داشته است. در تفکر اقتصاد سیاسی غرب پرسش‌های زیادی وجود داشت البته شاهد حرکت‌های مختلف نیز بوده‌ایم.»

خاتمی با تاکید بر اینکه «در جوامعی مثل ما حالت شیدایی و نفرت نسبت به غرب وجود داشته است»، اظهار داشت:«متاسفانه در عرصه اجتماعی و اقتصادی دچارچپ زدگی بوده‌ایم؛ در حالی که اندیشه و مرام چپ هم از غرب آمده است.» وی یادآور شد: «در موقعی که انقلاب عظیم ما رخ داد به دلیل اینکه مردمی بود و به رهبری ممتاز امام خمینی شکل گرفت، دنیا را تکان داد به لحاظ بحران‌هایی که در غرب وجود داشت و هم وضعیتی که ما داشته‌ایم در امر ساختن جامعه دچار مشکل بودیم و هنوز هم هستیم.»

رییس‌جمهور سابق کشورمان با تاکید بر اینکه «ما باید با معیارهای فرهنگی و اسلامی و دینی شرایط اقتصادی خودمان را تعریف کنیم و به جمع بندی برسیم»، افزود:«نباید در دموکراسی و مردم سالاری تردید کنیم. مردم سالاری خواست غالبی است که بر وجدان بشر در شرق و غرب حاکم بوده و بشر به این نتیجه رسیده است که کم هزینه‌ترین و پر فایده‌ترین شیوه اداره کشور مردم سالاری است.» وی افزود: «افتخار می‌کنیم الگویی که انقلاب اسلامی و امام(ره) عرضه کرد جمهوری اسلامی بود.» رییس دولت اصلاحات تصریح کرد: «ما در عرصه اقتصاد هم پیشرفت می‌خواهیم و هم عدالت و اگر می‌خواهیم مسیر مطمئن و آینده بهتر داشته باشیم باید راهبرد و راهکارها را دقیق و علمی و با واقع نگری تبیین کنیم.»

وی ادامه داد:«ما باید راهکاری برای واقعیات زندگی ایجاد کنیم و فضا را برای بحث و نقد باز بگذاریم تا بالاخره به گفتمانی برسیم که هم عملی و هم منطبق با شرایط تاریخی و فرهنگی ما باشد و باید به این گفتمان برسیم و اگربه آن نرسیم نمی‌دانیم کیستیم. البته از نظر من ماهیت و ابعاد این گفتمان مشخص است و در جامعه هم زمینه‌های گسترده‌ای دارد و همه تلاش روشنفکران مومن خیرخواه باید برای بسط و تثبیت این گفتمان باشد. کار مهمی که معتقدم اصلاح طلبی اصیل متفکل آن بوده و انشاءالله خواهد بود.»

خاتمی در ادامه به انتخاب خود در سال ۷۶ اشاره کرد و گفت: «در آن مقطع آنچه دغدغه آن را داشتم، این بود که اگر بخواهیم جامعه به جلو حرکت کند باید از آزادی‌های اساسی دفاع کرد و علم را جدی گرفت و نیز طبعا عدالت هم در جامعه مهم است.» رییس‌جمهور سابق کشورمان ادامه داد:«ما نمی‌توانیم فقر و فساد و تبعیض را تحمل کنیم. اگر نتوانیم روش درستی برای اقتصاد داشته باشیم که بتوانیم سازوکارهای اقتصادی درست را در جامعه تشخیص دهیم هیچ وقت به عدالت نخواهیم رسید و عدالت توزیع فقر خواهد بود.» وی با تاکید بر اینکه «اگر عدالت را عدالت توزیعی و صدقه‌ای دانستیم این ضد عدالت است»، اظهار داشت:«باید کاری کرد که فقر نباشد، برخورداری مردم و توزیع عادلانه باشد که اینها مستلزم ثروتمند بودن و شدن جامعه است.» خاتمی عدالت را وسیع تر از آنی که اکنون به آن پرداخته می‌شود و در مورد آن صحبت می‌شود دانست و گفت:«اگر انسان حق حاکمیت بر سرنوشت دارد که در اصل ۵۶ قانون اساسی ما آمده و در دنیا نیز آزادی حق انتخاب، حق برآمدن حکومت از متن مردم و حق مسوولیت حکومت در مقابل مردم و حق انتقاد از حکومت پذیرفته شده است؛ دفاع از این حق مهم از بارزترین مصادیق عدل و عدالت خواهی است.»

وی ادامه داد: «من از عدل، دموکراسی و آزادی هم در می‌آورم. البته اقتصاد هم بسیار مهم است ونیز تاکید می‌کنم که در جامعه مدنی، کدام بخش قوی‌تر و محکم تر از بخش خصوصی به عنوان نهاد مدنی است؟ بنابراین باید بخش خصوصی را تقویت کنیم.» رییس بنیاد باران تصریح کرد: «باید امکان داد بخش خصوصی بتواند ایجاد تولید، ظرفیت و اشتغال بکند. طبعا مالیات هم باید بدهد و از آن برای اداره کشور و مدیریت و ارتقای زندگی جامعه مصرف شود.»

خاتمی به ایجاد حساب ذخیره ارزی در دولت اصلاحات اشاره کرد و گفت: «علاوه بر این وجوه ارائه شده برای تقویت بخش خصوصی در جهت سرمایه‌گذاری بود، معافیت مالیاتی را برای سرمایه‌گذاری در نقاط محروم گذاشتیم و ده‌ها کار دیگر که اینها یعنی کمک به فقرزدایی و ایجاد عدالت در جامعه؛ در عین تلاش برای نیرومند شدن اقتصاد و تولید کشور.»

رییس‌جمهور سابق کشورمان از سند ۲۰ ساله چشم‌انداز به عنوان نقشه راه و نقطه مشترک یاد کرد و اظهار داشت: «باید پرسید آیا ما واقعا در آن مسیر حرکت کرده‌ایم؟ معتقدم اگر با این در آمد بالای نفتی تدبیر در مسوولان وجود داشت می‌توانستیم فاصله ۲۰ ساله را به ۱۰ سال کاهش دهیم. یعنی بعد از ۱۰ سال برترین قدرت در منطقه باشیم.»

سید محمد خاتمی در ادامه ترجیح خود را کار کردن در دو عرصه فکری و فرهنگی داخلی و بین‌المللی عنوان کرد و افزود:«کار کردن در عرصه فکری و فرهنگی داخلی برای تقویت بینش دینی و اجتماعی و تربیت انسانی که بتواند در جامعه مردم سالار سازگار با دین زندگی کند کار فرهنگی گسترده‌ای می‌طلبد و از سوی دیگر علاقه دارم در عرصه بین‌المللی هم که با امکانات اندک در مقابل دو جریان خطرناک اسلام فوبیا و اسلام تروریسم و خشونت گرایی که به نام اسلام مطرح می‌شود؛ فعالیت کنم»

وی با طرح این سوال که «چگونه انسان مسلمان می‌تواند با غرب گفت‌وگو کند؟»، اظهار داشت: «معتقدم گفت‌وگوی تمدن‌ها می‌تواند در این زمینه‌ها کار کند.»

خاتمی با اشاره به وضعیت حاکم بر کشور گفت:«وضعیت کنونی درست نیست و به نفع کشور، به نفع اقتصاد، سیاست و اسلام و رهبری نیست. معتقدم باید حرکتی برای حفظ جایگاه رهبری در کشور و نیز بهبود اوضاع صورت بگیرد. ما نسبت به اسلام، نظام و رهبری مسوولیم.» رییس دولت اصلاحات، ادامه داد: «معتقدم جامعه ما عوض شدن وضع ناگوار اقتصادی؛ ارتقای حیثیت و جایگاه ایران در عرصه جهانی و رفع فشارها و تهدیدها را می‌خواهد که البته تحقق این خواست‌ها چند سال به طول می‌انجامد و تحقق این امر تحمل مردم و عدم کارشکنی تشکیلات کنونی را می‌طلبد.»

خاتمی به این گفته خود که «یا من می‌آیم یا مهندس موسوی»، اشاره کرد و گفت:«دلیل بیان این موضوع این بود که احساس کردم ایشان احساس خطر کرده‌اند. مهندس موسوی انسان نجیب، شریف، باتدبیر، باظرفیت و اهل کار جمعی است.» وی ادامه داد: «اگر نخواهم بیایم مهندس موسوی، بیشترین ظرفیت برای کسب آرای مردم را دارد. در انتخابات آینده نباید ریسک کرد و فقط شرکت کنیم بلکه باید شانس پیروزی هم وجود داشته باشد چون احتمال عقلایی برای موفقیت در انتخابات محور اصلی ما است.»

رییس‌جمهور سابق کشورمان بار دیگر بر این نکته تاکید کرد که «ترجیح من این است که نیایم» و افزود: «فکر می‌کنم آمدن ما برای کشور هزینه خواهد داشت ولی انشاءالله تکلیف طی روزهای آینده مشخص خواهد شد.»

وی در پایان در پاسخ به این پرسش که در صورت عدم حضور در انتخابات قضاوت تاریخ و آیندگان را چگونه توجیه خواهد کرد؟ گفت: «اگر بنده نیایم و این وضع ادامه پیدا کند، بار سنگین آن را بنده باید بکشم، ولی از آن طرف دیگر هم باید دید آیا اینکه بنده بیایم و هزینه مملکت افزایش یابد درست است؟ بنابراین هر دو طرف قضیه مشکل است والا تصمیم‌گیری بسیار راحت بود.»

سید محمد خاتمی خاطر نشان کرد: «اگر بنده نیایم و روند فعلی ادامه پیدا نکند برد بزرگی است ولو اینکه ما در مرحله ایجاب به همه ایده آل‌های خود نرسیم ولی مملکت وضع بهتری پیدا کند.»

عکس: دنیای اقتصاد، حمید جانی‌پور