آمریکا: چین مخالف برگزاری کنفرانس تلفنی درباره ایران است

مجید اعزازی- درحالی که منابع غربی اوایل هفته گذشته از طرح تازه آمریکا برای تشکیل ائتلافی جدید و خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل به دلیل تعلل روسیه و چین خبر دادند، روز پنج‌شنبه دیپلمات‌های آمریکایی گفتند که چین از برگزاری گفت‌و‌گوهای ۱+۵ با هدف اعمال تحریم‌های تازه علیه تهران ممانعت می‌کند. ناظران سیاسی بر این باورند که آمریکا متحدان جدید خود را برای اعمال فشار بر تهران از میان کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا و ترکیه جست‌و‌جو می‌کند و در همین چارچوب است که هفته گذشته سیلویو برلوسکنی نخست‌وزیر ایتالیا با جورج‌بوش در کاخ سفید دیدار و همگام با مقام‌های آمریکایی بر اجرای کامل قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران تاکید کرد.

جلوگیری پکن از برگزاری مذاکرات گروه ۱+۵ برای دستیابی به توافقی علیه تهران که گفته می‌شود در تلافی فروش تسلیحات آمریکایی به تایوان صورت می‌گیرد،از سوی ناظران،شکاف بین گروه یاد شده ارزیابی می‌شود. این درحالی است که پیش از این، انسجام گروه ۱+۵ (انگلیس، آمریکا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) علیه تهران در کوران بحران‌های بین‌المللی آسیب‌دیده بود، به‌گونه‌ای که در آخرین مورد آن که در اواسط شهریورماه سال‌جاری و درپی استنکاف روسیه از حضور در نشست ۱+۵ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل صورت گرفت، آمریکا تلاش کرد تا با صدور چهارمین قطعنامه علیه ایران پرستیژ و حیثیت این گروه را حفظ کند؛ قطعنامه‌ای که هیچ‌گونه تحریم تازه‌ای علیه تهران تصویب نکرد و مقام‌های ایرانی آن را بیانیه‌ای سیاسی خواندند . این همه در حالی بود که منابع روسی درپی عدم حضور روسیه در نشست ۱+۵ فاش کردند: مقام‌‌های مسکو افزون بر پایان دادن به همکاری خود با واشنگتن علیه تهران، در تلاشند تا پیش از پایان سال‌جاری و پس از تاخیرهای پی‌درپی به دلیل اصرارهای واشنگتن، نیروگاه بوشهر را تکمیل کنند. شکاف در گروه ۱+۵، اما پیشینه‌ای دیرپا تر از این نیز دارد و آن مخالفت روسیه و چین با سایر کشورهای عضو ۱+۵ درباره تعیین ضرب‌الاجل به ایران به منظور پاسخ به بسته پیشنهادی گروه یاد شده در بهار سال‌جاری است. اما تازه‌ترین نشانه‌های تعمیق شکاف در این گروه وقتی بروز کرد که مقام‌ها و دیپلمات‌های آمریکایی گفتند: چین در تلافی فروش تسلیحات آمریکایی به تایوان از برگزاری گفت‌وگوهای در سطح عالی رتبه برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران ممانعت می‌کند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس روز پنجشنبه به نقل از دیپلمات‌های آمریکایی خبر داد: دولت بوش بیش از یک هفته است که برای برگزاری کنفرانس تلفنی میان مقام‌های عالی‌رتبه پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان درباره ایران تلاش می‌کند، اما این تلاش‌ها با خودداری چین از انجام این کار به مانع برخورد کرده است. این مقام‌ها به شرط فاش نشدن نام‌ خود حاضر شدند درباره ملاحظات داخلی میان آمریکا و شرکایش در ۱+۵ یعنی آلمان،‌ انگلیس،‌ فرانسه، ‌روسیه و چین صحبت کنند. بنابراین گزارش، انتظار می‌رفت که این تماس تلفنی پس از ارسال نامه سعید جلیلی،‌ دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به شش کشور که از رویکرد غرب در گفت‌وگوها شکایت داشت،‌ برگزار شود. مذاکرات این گروه گام بعدی در روند کند اعمال فشار با هدف متقاعد کردن ایران به رها کردن بخش‌های حساس برنامه‌های هسته‌ای‌اش است.

تهران هرگونه تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را تکذیب کرده است.

در حالی که چینی‌ها توضیح نداده‌اند که چرا در برگزاری کنفرانس تلفنی مانع تراشی می‌کنند اما این دیپلمات‌ها گفتند که این طور فرض می‌کنند که این اقدام به اعلامیه تازه دولت بوش بستگی دارد که در آن گفته شد واشنگتن تسلیحاتی پیشرفته به ارزش ۵/۶میلیارد دلار را به تایوان خواهد فروخت.

سخنگوی سفارت چین در واشنگتن در این‌باره اظهار نظر نکرده است.

چین تایوان را بخشی از کشور خود می‌داند و به صراحت با چنین توافقاتی مخالفت کرده است و اعلام این خبر از سوی واشنگتن با پاسخ خشمگین پکن روبه‌رو شد. پکن به تازگی تبادلات نظامی با آمریکا را در تلافی این اقدام واشنگتن لغو کرد. مقام‌های آمریکایی از این اقدام کشور خود دفاع کرده‌اند و پاسخ چین به آن را باعث تاسف دانسته‌‌اند.

مقام‌های آمریکایی در زمان اعلام این توافق گفتند که انتظار ندارند چین در این‌باره اقدام‌های فراتر از همکاری دو جانبه با آمریکا را هدف بگیرد و مدعی شدند که چین به آمریکا گفته است به ایفای نقش‌ فعال درباره مسائل هسته‌ای ایران و کره شمالی ادامه می‌دهد. چین همکاری در زمینه گفت‌وگوهای شش جانبه مربوط به برنامه هسته‌ای کره شمالی را متوقف نکرده است. با این حال مانع تراشی پکن در برقراری کنفرانس تلفنی موجب نگرانی واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی شده است که مشورت‌های فوری را درباره چگونگی پیش برد مساله هسته‌ای ایران خواستارند. ایران درخواست‌ها مبنی بر تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را نپذیرفته است و هم‌چنین از پذیرش مشوق‌ها در ازای تعلیق فعالیت‌ها‌یش خودداری می‌کند. چین در حالی از شکل گیری کنفرانس ۱+۵ جلوگیری کرده است که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با رییس کمیته امور بین‌الملل مجلس نمایندگان آمریکا بر اهمیت ادامه گفت‌و‌گوی ۱+۵ با ایران تاکید کرد و سیاست برخی از کشورها در خصوص اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را غیره سازنده خواند. وزیر امور خارجه روسیه و هاوارد برمان، رییس کمیته امور بین‌الملل مجلس نمایندگان آمریکا در دیدار با یکدیگر درباره برنامه هسته‌ای ایران مذاکره کردند. در این مذاکرات به مساله هسته‌ای ایران توجه خاصی مبذول شد. وزارت امور خارجه روسیه افزود که در این دیدار از طرف روسیه بر اهمیت ادامه گفت‌و‌گو در مورد این موضوع میان اعضای گروه موسوم به ۱+۵ و ایران و غیره سازنده بودن سیاستی که برخی از کشورها در خصوص اتخاذ تحریم‌های یکجانبه علیه ایران اجرا می‌کنند، تاکید شد. بر اساس گزارش خبرگزاری نووستی، در این دیدار که روز پنجشنبه در مسکو برگزار شد همچنین جهات مختلف توسعه روابط میان روسیه و آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این گزارش، سرگئی لاوروف بر نیت اصولی برای ادامه همکاری‌های کامل با آمریکا در مورد مسائل مهم دوجانبه و بین‌المللی براساس عمل‌گرایی و تراز منافع تاکید کرد.

شرکت ترکیه در مذاکرات هسته‌ای

وزیر امور خارجه ترکیه با اشاره به حساسیت ایران و کشورهای غربی درباره برنامه هسته‌ای این کشور گفت: به همین دلیل قدرت‌های غربی شرکت آنکارا در مذاکرات هسته‌ای ایران برای حل این مساله راه‌حل‌های دیپلماتیک را خواستار شده‌اند. به گزارش ایسنا به نقل از سی.ان.ان ترک، علی باباجان، وزیر امور خارجه ترکیه در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت: ترکیه درباره فعالیت هسته‌ای ایران، حساسیت‌های این کشور و کشورهای غربی را درک می‌کند؛ به همین دلیل، هر دو طرف خواستار مداخله ترکیه در مذاکرات هسته‌ای هستند. وی ادامه داد: ترکیه برای حل این مساله،‌ نقش کلیدی برعهده گرفته است و کشورهای غربی برای حل این موضوع از راه دیپلماتیک از ترکیه خواهان شرکت در مذاکرات هستند. باباجان در پاسخ به سوالی مبنی براین که مواضع ترکیه درباره صدور قطعنامه دیگر علیه ایران به دلیل مساله هسته‌ای آن در شورای امنیت سازمان ملل چه خواهد بود،اظهار کرد: ترکیه با هرگونه گسترش سلاح هسته‌ای در منطقه کاملا مخالف است و اگر ایران هم به دنبال سلاح هسته‌ای باشد، ترکیه از این کشور حمایت نخواهد کرد؛ اما از طرف دیگر مساله هسته‌ای ایران می‌تواند از راه گفت‌وگو و دیپلماسی حل و فصل شود که حل این موضوع باید به سرعت انجام گیرد.