بودجه سال آینده؛ انبساطی یا انقباضی؟
عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی

احمدی‌نژاد لایحه بودجه سال ۹۱ را تقدیم مجلس کرد
بودجه سال آینده انقباضی یا انبساطی؟
دنیای اقتصاد- ملیحه ابراهیمی: رییس‌جمهور، لایحه بودجه سال ۹۱ را بالاخره پس از حدود دو ماه تاخیر، روز گذشته تقدیم مجلس کرد.
لایحه‌ای که محمود احمدی‌نژاد از کاهش 6/5 درصدی بودجه عمومی دولت در آن خبر داد، ولی در عین حال گفت که رشد اعتبارات هزینه‌ای (جاری) در سال آینده بدون در نظر گرفتن اعتبارات هدفمندی یارانه‌ها 8/12 درصد در نظر گرفته شده و رشد اعتبارات عمرانی دولت نیز در این لایحه 23 درصد خواهد بود.
البته به جز حجم بودجه عمرانی (معادل ۳۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان) ارقام سایر فصل‌های بودجه هنوز اعلام نشده است. از این رو مشخص نیست وقتی دو بودجه هزینه‌ای و عمرانی -که تشکیل دهنده بخش اعظم بودجه عمومی دولت هستند- افزایش‌های ۸/۱۲ و ۲۳ درصدی را نشان می‌دهند، چگونه ممکن است که مجموع اعتبارات عمومی دولت، کاهشی ۶/۵ درصدی را تجربه کند. کاهشی که از آن به «انقباضی بودن» بودجه تعبیر شده است؛ آن هم در شرایطی که رشد بودجه عمرانی و جاری، «انبساطی بودن» بودجه را نشان می‌دهند.
در همین حال، رییس‌جمهور در جلسه دیروز مجلس به رغم تاخیر 57 روزه در تقدیم بودجه، از نمایندگان خواست که در «دو یا سه شیفت» کار کنند تا از اول سال، قانون بودجه در اختیار دولت باشد.
او درخواست دیگری هم از مجلسی‌ها کرد، آن هم اینکه تسویه حساب بودجه ۹۰ دولت را به جای تیرماه به شهریورماه منتقل کنند تا پروژه‌های عمرانی با شتاب بیشتری پیش برود. احمدی‌نژاد همچنین برای نخستین بار، رشد اقتصادی سال ۸۹ کشور را بدون احتساب نفت، ۳/۷ درصد اعلام کرد. این در حالی است که پیش از این رشد اقتصادی کل با احتساب نفت ۵/۵ درصد اعلام شده بود.
درباره سایر مشخصات لایحه بودجه 91 نیز محمد دهقانی، عضو هیات‌رییسه مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفت: این بودجه با دلار 1150 تومانی و نفت بشکه‌ای 85 دلار بسته شده است. او گفت که این موضوع را از ابراهیم عزیزی معاون برنامه ریزی رییس جمهور، کسب اطلاع کرده است. این درحالی است که قیمت دلار در بودجه سال جاری 1050 تومان و هر بشکه نفت 5/81 دلار بود.
رشد اقتصادی ۸ درصدی در سال۹۱
رییس جمهور روز گذشته با حضور در صحن علنی مجلس، پس از تشریح لایحه بودجه و بیان اولویت‌های آن، این لایحه را به مجلس تقدیم کرد.
محمود احمدی‌نژاد با اشاره به بودجه سال ‌‌٩١ تصریح کرد: بودجه سال ‌‌٩١ بر اساس قانون برنامه‌ پنجم و سیاست‌های آن و مبتنی بر پیش‌بینی‌های نسبتا دقیق از شرایط بین‌المللی، بازار، کشور و پیش‌بینی قیمت نفت در سال ‌‌٩١ تدوین شد.
وی خاطرنشان کرد: محور اصلی بودجه رسیدن به رشد ‌‌٨ درصد است. کاهش نرخ بیکاری، افزایش سهم بهره‌وری در رشد اقتصادی، توسعه عدالت و کاهش فاصله طبقاتی از محورهای بودجه به شمار می‌رود.
بودجه ۵۱۰ هزار میلیارد تومانی
احمدی‌نژاد با اشاره به بخشی از ویژگی‌های بودجه در قالب عدد و ارقام گفت: بودجه از دو بخش بودجه شرکت‌های دولتی و بودجه عمومی دولت تشکیل شده است و در مجموع بودجه سال آینده نزدیک به ‌‌٥١٠ هزار میلیارد تومان است که نزدیک به ‌‌٤٠٠ هزارمیلیارد تومان آن مربوط به شرکت‌های دولتی است.
وی افزود: بودجه عمومی دولت نسبت به سال قبل ۶/۵ درصد کاهش یافته که این نشان می‌دهد ما سعی کردیم هزینه‌های مصرفی دولت را کاهش دهیم. از سوی دیگر بودجه شرکت‌های دولتی افزایش یافته است که به این معنا است که سرمایه‌گذاری در تولید و خدمات اضافه خواهد شد.
وی ادامه داد: برای حمایت از تولید، مجموع سرمایه‌گذاری‌های دولت و شرکت‌های دولتی در سال آینده ‌١٣٦ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که حدود ‌٢٠ درصد نسبت به سال ‌٩٠ افزایش دارد. احمدی‌نژاد افزود: برای اتکای بیشتر به منابع غیرنفتی و کاهش وابستگی هزینه‌های مصرفی دولت ترتیبی داده شده که درآمد‌های مالیاتی نسبت به پیش‌بینی عملکرد سال جاری، ‌٢٠ درصد افزایش و سایر درآمد‌های غیرنفتی ‌٨٩ درصد افزایش پیدا کرده باشد.
وی خاطرنشان کرد: درآمد‌های مالیاتی نسبت به کل منابع عمومی بدون درنظرگرفتن یارانه‌ حمل‌ونقل و حامل‌های انرژی ‌٢٧ درصد نسبت به سال ‌٩٠ رشد دارد. همچنین نسبت درآمد‌های مالیاتی به تولید ناخالص ملی طی این مدت از ‌٧ درصد به ۵/۷ درصد افزایش می‌یابد که گامی مهم به سمت هدف ۱۰ درصدی برنامه پنجم است. احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه سهم درآمد‌های عمومی دولت در تامین اعتبارات هزینه‌ای به ۵/۷۵ درصد افزایش می‌یابد، گفت: درآمدهای مالیاتی نسبت به پیش‌بینی عملکرد، ‌٢٠ درصد افزایش خواهد داشت و سایر درآمد‌های مالیاتی از رشد ‌٢٤ درصد برخوردار خواهد بود.
رشد 8/12 درصدی بودجه جاری
رییس جمهور تصریح کرد: رشد اعتبارات هزینه‌ای در لایحه بودجه‌ ‌٩١ بدون اعتبارات هدفمندی ۸/۱۲درصد است که در راستای حکم قانون برنامه است، اما رشد اعتبارات عمرانی کشور یعنی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها ۴/۳۹ درصد پیش‌بینی شده است.
رییس‌جمهور گفت: یارانه بخش کشاورزی و تولید نیز در بودجه پیش‌بینی شده است.
بودجه عمرانی ۵/۳۸ هزار میلیاردی
احمدی‌نژاد به بودجه بخش عمرانی در لایحه بودجه سال ‌٩١ اشاره کرد و گفت: بدون درنظر گرفتن سهم هدفمندی یارانه‌ها که اضافه خواهد شد، بودجه عمرانی کشور برای سال آینده ‌٣٨ هزار و ‌٥٠٠ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که نسبت به رقم مصوب امسال ‌٢٣ درصد افزایش دارد.
وی یادآور شد: در توزیع اعتبارات نیز برخی بخش‌ها را تقویت کردیم که از جمله آن‌ها در فصل توسعه علوم و فناوری ‌٥٦ درصد، در فصل دفاع نزدیک به ‌١٢٧ درصد، در فصل فرهنگ و هنر، رسانه‌های جمعی و گردشگری ‌٨٨ درصد، فصل بهداشت و سلامت ‌٥٣ درصد، فصل کشاورزی و منابع طبیعی ‌٣٠ درصد، فصل منابع آب ‌١٩ درصد، فصل انرژی ‌٢٦ درصد، فصل حمل و نقل ‌١٩ درصد، فصل مسکن و عمران شهری، روستایی و عشایری ‌٣٢ درصد افزایش داشتیم.
رشد بودجه شرکت‌های دولتی
احمدی‌نژاد با بیان اینکه در بودجه شرکت‌های دولتی نیز تغییراتی اتفاق افتاده است، گفت: رشد بودجه آنها ۷/۱۱ درصد است و تعداد شرکت‌های دولتی از ‌٤٤٠ شرکت به ‌٤٣٤ کاهش پیدا کرده است. ضمن اینکه یکی از سیاست‌های مهم در سال ‌٩١ منظور نکردن کمک زیان برای شرکت‌های دولتی است.
رییس‌جمهور: چند شیفته کار کنید
رییس‌جمهور در ادامه خطاب به نمایندگان مجلس اظهار کرد: می‌دانم که امسال سال انتخابات است و به شما فشار می‌آید؛ چون باید در یک رقابت سنگین شرکت کنید و ذهن‌ها مشغول است، اما اگر بتوانید امسال بودجه را به ما بدهید بهتر است. البته آیین‌نامه هست، محترم است، ولی خودتان آن را نوشته‌اید. شما در دو سه شیفت کار را پیش ببرید. برای ما سخت است که ۶‌-٥ ساعت بنشینیم و حرف بشنویم، ولی شما عادت کرده‌اید.
وی افزود: ان‌شاءالله نمایندگان می‌توانند بررسی بودجه سال ‌٩١ را امسال تمام کنند تا از اول سال بودجه در اختیار ما باشد.
درخواست برای تسویه حساب مالی در شهریور
احمدی‌نژاد همچنین از نمایندگان خواست که زمان تسویه حساب مالی دولت را به جای تیرماه، شهریورماه در نظر بگیرند تا پروژه‌های عمرانی بتواند با شتاب بیشتری در کشور ادامه پیدا کند.
رشد اقتصادی سال ۸۹
محمود احمدی‌نژاد با اشاره به عملکرد دولت در سال 90 نیز اظهارکرد: رشد اقتصادی در سال 89 بدون احتساب نفت 3/7 درصد بود و امیدوارم سال 90 هم این رشد ادامه داشته باشد.
وی همچنین ادامه داد: فعالیت‌های عمرانی و ایجاد زیرساخت‌ها در سال‌جاری در بخش‌های گوناگون گسترش پیدا کرد و حرکت اصولی کشور جهت ایجاد تعادل و توازن منطقه‌ای شتاب بیشتری گرفت و شاهد اجرای طرح‌های مهم و کلان بودیم. وی به اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در کشور اشاره کرد و گفت: با اجرای این طرح ضریب جینی به کمتر از ‌‌٣٨ صدم کاهش پیدا کرد و این یک گام بلند در راستای کاهش فاصله‌های طبقاتی بود.
احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه، صرفه‌جویی ارزی ‌‌١٥ میلیارد دلاری نیز در این راستا حاصل شده است، تاکید کرد: برای اولین بار در کشور شاهد صادرات فرآورده‌های نفتی، بنزین، گازوئیل و سایر محصولات مرتبط با قراردادهای طولانی‌مدت و مناسب بودیم و در این سال گام بلندی در راستای کوچک شدن دولت برداشته شد و علاوه بر کاهش ‌‌٥ درصدی نیروی انسانی، دولت در یک سال چهار وزارتخانه را در یکدیگر ادغام کرد.
وی افزود: صادرات غیرنفتی کشور در سال‌جاری با یک جهش به یک رقم تاریخی رسید و طی ‌‌١٠ ماه صادرات کالای غیرنفتی از مرز ‌‌٣٥ میلیارد دلار عبور کرد و طی این ‌‌١٠ ماه از لحاظ ارزشی این صادرات ‌‌٣٢ درصد و از نظر وزنی ‌‌٧ درصد افزایش پیدا کرد؛ در حالی که واردات کالای ما در این مدت از نظر ارزشی ‌‌٧٥/ ‌٥ درصد و از نظر وزنی ‌‌١٩ درصد کاهش پیدا کرد.
وی تصریح کرد: پیش از این دولت، نسبت صادرات به واردات 20 درصد بود و اکنون از مرز ‌‌٧٠ درصد گذشته است و امیدواریم که این ‌‌٧٠ درصد تا پایان سال ادامه پیدا کند.
رییس جمهور تاکید کرد: سال جاری به لحاظ شاخص‌های اقتصادی و شاخص‌های تحولی سال خوبی را پشت سر گذاشتیم؛ در حالی که شرایط جهان و منطقه ما کاملا در مسیر عکس حرکت می‌کرد.

اعتراض نمایندگان: دولت لایحه بودجه دو دوازدهم بدهد
بخشی از جلسه علنی روز گذشته مجلس به تقدیم لایحه بودجه 91 از سوی دولت به مجلس اختصاص داشت. از این رو رییس جمهور به همراه جمعی از وزرا و معاونانش در صحن علنی حضور داشت که تعدادی از نمایندگان در قالب تذکرهای شفاهی، با انتقاد شدید از دولت به دلیل تاخیر در ارائه لایحه بودجه، خواستار تنظیم لایحه بودجه دو دوازدهمی ‌برای سال 91 شدند.
از جمله این نمایندگان احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس بود که با استناد به ماده ۲۱۶ آیین نامه داخلی مجلس مبنی بر زمان‌بندی ارائه بودجه به مجلس و بررسی آن در کمیسیون‌های تخصصی و همچنین کمیسیون تلفیق گفت: مجموع این زمان تعیین شده برای بررسی بودجه در مجلس نشان می‌دهد که زمان کافی تا پایان سال برای بررسی نداریم. وی افزود: ‌این تخلف دولت نسبت به تاخیر در ارائه بودجه از ۱۵ آذر تا ۱۲ بهمن باعث شده تا عید نتوانیم بودجه را به صحن بیاوریم، در نتیجه بودجه سالانه نخواهیم داشت. توکلی ادامه داد: وقتی دولت بودجه را به موقع به مجلس نرسانده این لایحه تا آخر سال نیز قابل بررسی نیست. دولت باید لایحه چند دوازدهم می‌آورد تا از اول فروردین ۹۱ دخل و خرج قانونی داشته باشد. توکلی خاطرنشان کرد: شورای نگهبان نیز تفسیر کرده که مجلس نمی‌تواند طرح بودجه چند دوازدهم بدهد و این دولت است که باید لایحه بیاورد. بنابراین از رییس جمهور خواهش می‌کنم به فکر تنظیم لایحه چند دوازدهم باشد، چون لایحه کنونی به پایان سال نمی‌رسد تا دخل و خرج از اول سال قانونی باشد. پس از او نیز چند تن دیگر از نمایندگان همین موضوع را در قالب تذکر مطرح کردند. علی لاریجانی رییس مجلس اما در پاسخ به این تذکرات گفت:‌ تذکر شما وارد است، ۴۶-۴۵ نفر از نمایندگان نیز این موضوع را درخواست کردند و تاکید کردند از نظر زمان بررسی ممکن است به نتیجه نرسیم. وی ادامه داد: اما آنقدر می‌توانیم تلاش می‌کنیم تا بودجه جلو برود. اگر توانستیم تا آ‌خر سال آن را به تصویب می‌رسانیم؛ اما اگر نشد بعدا نسبت به آن فکر می‌کنیم.
مجلس با لایحه بودجه، عکس‌العملی برخورد نمی‌کند
رییس مجلس همچنین پس از پایان توضیحات رییس جمهور درباره لایحه بودجه ۹۱ و تقدیم این لایحه به مجلس، با انتقاد از تاخیر دولت در ارائه لایحه بودجه گفت: درست است که دولت در ارائه این لایحه تاخیر داشت؛ اما ما نسبت به این موضوع عکس العملی برخورد نمی‌کنیم و تلاش می‌کنیم از زمان برنامه‌ریزی شده برای بررسی لایحه بودجه استفاده کنیم. علی لاریجانی افزود: این لایحه هر چه زودتر تکثیر و توزیع خواهد شد. وی ادامه داد: حدود ۵ یا ۶ ماه پیش به طور مکرر از سوی هیات رییسه مجلس به دولت تذکر داده شد تا بودجه را سر موقع به مجلس ارائه دهد و بیان تذکرات و اخطارهای امروز از قبل نیز قابل پیش‌بینی بود. رییس مجلس خاطر نشان کرد: نمایندگان مجلس باید مجموع شرایط کشور را در نظر بگیرند. درست است که دولت در ارائه لایحه تاخیر داشته ولی ما عکس‌العملی برخورد نمی‌کنیم. از زمان استفاده خواهیم کرد اگر امکان بررسی تا پایان سال نبود دو دوازدهم بررسی می‌کنیم. ما کارمان را مطابق برنامه‌ریزی قانونی انجام می‌دهیم.
نامه اعتراضی 45 نماینده
همزمان با ارائه لایحه بودجه از طرف دولت، ۴۵ نفر از نمایندگان با ارائه نامه‌ای به رییس مجلس خواستار عدم پذیرش بودجه از طرف مجلس به خاطر عملکرد غیرقانونی دولت در تاخیر دو ماهه در تحویل لایحه بودجه ۹۱ شدند. به گزارش خبرگزاری مهر، امیدوار رضایی عضو هیات رییسه مجلس از ارائه تذکر و اعتراض ۴۵ نفر از نمایندگان در قالب نامه‌‌ای به ریاست مجلس خبر داد و گفت:اعتراض عمده نمایندگان به تاخیر دو ماهه رییس جمهور در ارائه لایحه بودجه ۹۱ مربوط است. وی افزود: در این تذکر آیین‌نامه‌ای نمایندگان با استناد به ماده ۲۱۶ آیین‌نامه داخلی اعلام کردند که دولت باید تا ۱۵ آذرماه لایحه بودجه را ارائه می‌کرد بنابراین تقدیم بودجه با ۲ ماه تاخیر غیرقانونی است.
عکس: آکو سالمی