این تعبیر، برای یک طبقه در سیاست خارجی واشنگتن که اغلب منازعات ژئوپلیتیک آمریکا را به عنوان رقابت بین آزادی و استبداد به تصویر می‌کشند، روایت جذابی است. اما یک مشکل وجود دارد. همین چند سال پیش، دولت‌های کوبا و ایران به دنبال ایجاد روابط نزدیک‌تر با واشنگتن بودند. چرخش آنها به سوی روسیه و چین به خاطر تنفرشان از دموکراسی نبود، آنها به پکن و مسکو متمایل شدند، چرا که واشنگتن پیشنهاد آنها را برای روابط نزدیک‌تر رد کرد و آنها را به آغوش دشمنان بزرگ خودش سوق داد. دولت آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ و بایدن، خود به ایجاد شراکت‌های ضدآمریکایی که اکنون از آن ابراز تاسف می‌کند ،کمک کرده است.

این دقیقا همان کاری است که ایالات‌متحده در طول جنگ سرد نیز انجام داد. روابط ایران و آمریکا همچون آمریکا و کوبا نیز از الگوی مشابهی پیروی می‌کند. زمانی که دو کشور در سال ۲۰۱۵، برجام را امضا کردند، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه وقت ایران، آن را «نه سقف، بلکه یک پایه محکم» خواند که «اکنون باید شروع به ساختن آن کنیم.» مقامات وقت ایران، مانند کوبا، امیدوار بودند که روابط بهتر با ایالات‌متحده موجب افزایش سرمایه‌گذاری غرب در این کشور شود.

اما این‌گونه نشد و ترامپ با خروج از برجام، تحریم‌های سختی را مجددا علیه تهران اعمال کرد. دولت بایدن نیز به جای اینکه در روز اول سر کار آمدنش، دوباره به برجام بپیوندد، خواسته‌های بیشتری را مطرح کرد که منجر به بی‌اثر شدن تلاش‌ها برای احیای برجام شد. با از بین رفتن امیدها به سرمایه‌گذاری قابل توجه آمریکا و اروپا در ایران، اهرم فشار واشنگتن بر روابط تهران-مسکو نیز از بین رفت. ایران اکنون چیزی برای از دست دادن ندارد و به توسعه مشارکت‌هایش با روسیه که سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید آن را «مشارکت دفاعی تمام عیار» خوانده، می‌پردازد.

این اولین بار نیست که ایالات‌متحده کشورهای کوچک‌تر را به آغوش دشمنان بزرگ خود سوق می‌دهد. واشنگتن این کار را در طول جنگ سرد نیز انجام داد. جنگ سرد باید به ما یادآوری کند که کشورهایی با نظام‌های سیاسی مشابه، لزوما متحد نیستند. در طول جنگ سرد، بسیاری از سیاستگذاران ایالات‌متحده تردید داشتند که دولت‌های کمونیستی بتوانند مستقل از اتحاد جماهیر شوروی باقی بمانند. اگر حتی دولت‌هایی که ایدئولوژی مارکسیستی مشترک داشتند، همیشه با هم کنار نمی‌‌‌‌‌آمدند، چگونه می‌توان گفت کشورهایی مثل چین، روسیه، ایران و کوبا که نظام‌های سیاسی متفاوتی دارند، صرفا به دلیل اشتراکشان در بحث دموکراسی، با هم متحد شده‌اند؟

روابط امنیتی یا نظامی رو به رشد بین هاوانا و پکن یا تهران و مسکو بر پایه مسائل ایدئولوژیک نیست. روابط فزاینده آنها تا حد زیادی ریشه در تلاش‌های آمریکا برای به تسلیم واداشتن ایران و کوبا دارد. این روزها، «باز»‌ها [جنگ‌طلب‌ها] در واشنگتن می‌گویند که ایالات‌متحده نمی‌تواند تحریم‌های گسترده علیه ایران و کوبا را لغو کند، حتی اگر این تحریم‌ها مانع دستیابی مردم عادی به غذا و دارو شود، زیرا این دو کشور با دشمنان آمریکا مشارکت دارند. شاید باید این جنگ‌طلب‌ها پیش از اینکه خودشان با اقداماتشان باعث نزدیک شدن این کشورها به هم شوند، به این مسائل فکر می‌کردند.

اخبار مرتبط