تاکید غرب بر پایبندی به تعهدات برجام

گروه دیپلماسی: همزمان با یکسالگی تصویب برجام، مقامات آمریکا و اتحادیه اروپا ضمن دفاع از توافق هسته‌ای بر پایبندی به تعهدات برجام تاکید کردند. باراک اوباما معتقد است کشورهای ۱+۵ به تمام تعهدات برجامی خود برای برداشتن تحریم‌های هسته‌ای ایران عمل کرده‌اند و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفته است که از اجرای کامل و موثر برجام حمایت می‌کند، اما در مقابل وزیر خارجه ایران در پیامی توئیتری به این مناسبت، ضمن آنکه توافق هسته‌ای را «پیروزی دیپلماسی بر زور» خواند، از «اجرای کم‌رمق تعهدات و شعارهای نخ‌نما» انتقاد کرد.

پیش‌تر نیز بارها محمد جواد ظریف نسبت به اجرا نشدن دقیق تعهدات طرف آمریکایی به‌ویژه در رابطه با تبادلات بانکی انتقاداتی را مطرح کرده بود؛ انتقاداتی که با پاسخ وزیر امور خارجه آلمان همراه شد. فرانک‌والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه آلمان، پنج‌شنبه شب با توجه به کندی تاثیر برجام بر اقتصاد ایران، ایرانیان را به بردباری بیشتر فراخواند. او در گفت‌وگویی با تلویزیون آلمان گفت: «به گمان من ایرانیان در حال حاضر ذهن خود را بیش از اندازه بر این نکته متمرکز می‌کنند که آمریکا در کاهش تحریم‌ها شک و تامل از خود نشان می‌دهد.» اشتاین مایر در ادامه مدعی شد: «ما اروپاییان بلافاصله پس از توافق هسته‌ای و برجام دست به رفع تحریم‌ها زدیم. اما ایرانیان باید یک نکته را در نظر گیرند و آن اینکه اعتماد از دست رفته را نمی‌توان در یک‌شب بازگرداند.» به گفته وزیر خارجه آلمان این نکته هم در عرصه سیاست مصداق می‌یابد و هم در زمینه‌های اقتصادی. این مقام آلمانی ضمن اشاره به این نکته تاکید کرد: «به‌خاطر همین هم روند نوسازی زمان بیشتری از آنچه ایرانیان به آن امید داشتند، خواهد برد.»

هشدار ظریف و دفاع اوباما

با وجود گذشت یک سال از تصویب برجام و تاکید آمریکا بر اجرای تعهداتش، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نسبت به پیشرفت محدود در اجرای توافق هسته‌ای ایران هشدار داد. ظریف ضمن ستایش از توافق هسته‌ای با عنوان پیروزی دیپلماسی بر زور، در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «تا زمانی که رجزخوانی‌های کوته‌بینانه، اجرای کم‌رمق تعهدات و شعارهای نخ‌نما ارجح باشند، امکان پیشرفت در ابهام خواهد بود.» به گزارش «ایسنا» وزیر خارجه ایران در این یادداشت کوتاه خطاب به آمریکا نوشته است: «هنوز هم همان انتخاب روشن پیش روی ایالات‌متحده است. یادآور می‌شوم که روش‌های قدیمی همان شکست‌های قدیمی را به بار می‌آورد. احترام متقابل و اجرای تعهدات برجامی برای اطمینان از رسیدن به مزایای معهود، افق‌های جدید خواهد گشود.»

همچنین وزیر خارجه ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه «همه ما به رفتار آمریکایی‌ها انتقاد داریم و با صراحت هم انتقادهای خود را بیان کردیم»، گفت: «تمام دنیا معتقدند که جمهوری اسلامی ایران با عزت در برجام مذاکره کرده است». رئیس دستگاه دیپلماسی در خصوص دستاوردهای یکساله برجام گفت: «ممکن است انتقادهایی که در مورد برجام صورت می‌گیرد انتقادهایی باشد که به رفتار آمریکایی‌ها هست که طبیعتا همه ما به رفتار آمریکایی‌ها انتقاد داریم و با صراحت هم انتقادهای خود را بیان کردیم.» به گفته ظریف برجام شامل مواضع تمام طرف‌ها است.

همزمان باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا اطمینان خاطر داده است که «این کشور و متحدانش مادامی که ایران مطابق توافق رفتار کند به تعهدات خود پایبند خواهند بود.» ایران و شش قدرت جهان یک سال پیش به توافقی جامع درباره جنبه‌های مختلف برنامه هسته‌ای ایران و نحوه رفع تحریم‌های هسته‌ای وضع شده علیه ایران دست یافتند.

اوباما در بیانیه‌ای به مناسبت سالگرد برجام با اشاره به اینکه هنوز اختلافات جدی میان آمریکا و ایران باقی مانده است، تاکید کرد: «برجام جهان را امن‌تر کرده است.» به گزارش «ایسنا» به نقل از واشنگتن تایمز، اوباما افزود: «هم‌اکنون آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای (IAEA) تضمین می‌کند که ایران در راستای تعهدات خود در برجام گام برداشته است.» به گفته اوباما، برنامه جامع اقدام مشترک، نشان می‌دهد که دیپلماسی اصولی، چه دستاوردهایی دارد. این اظهارات اوباما در حالی مطرح می‌شود که ایران همواره تاکید کرده است که برنامه هسته‌ای‌اش کاملا صلح‌آمیز بوده و دارای اهداف نظامی نیست. همچنین رئیس‌جمهوری آمریکا افزود: «تمایل آمریکا برای تعامل مستقیم با ایران درهای گفت‌وگو را باز کرد و باعث اتحاد جامعه بین‌المللی و تعامل پایدار شد که در نتیجه آن برجام به‌دست آمد.»

آثار مثبت توافق از نگاه واشنگتن

یکسالگی تصویب برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) با واکنش‌ها و صدور بیانیه‌های مختلف از سوی دیگر بازیگران برجام نیز همراه بوده است. از یکسو حامیان برجام، از آن دفاع کرده و از سوی دیگر مخالفان این توافق از جمله برخی نمایندگان کنگره آمریکا هنوز از تلاش‌های خود برای تحت‌تاثیر قرار دادن برجام دست نکشیده‌اند. در شرایطی که وزیر خزانه‌داری آمریکا از آثار مثبت توافق هسته‌ای برای ایران سخن گفته، نمایندگان کنگره این کشور طرح‌های جدیدی را برای جلوگیری از کاهش فشار بر ایران تصویب کرده‌اند. جیکوب لیو، وزیر خزانه‌داری آمریکا که وزارتخانه او مسوول نظارت بر اجرای تحریم‌های اقتصادی است، در بیانیه‌ای به مناسبت سالگرد امضای توافق هسته‌ای گروه ١+٥ و ایران گفته است که اقتصاد ایران از این توافق نفع بسیار برده است. لیو در عین حال تاکید کرد که ایالات‌متحده همچنان به اعمال فشار از طریق تحریم‌های غیر هسته‌ای بر جمهوری اسلامی ادامه خواهد داد. وزیر خزانه‌داری آمریکا تاکید کرد که طی یک سال گذشته، ایران توانسته صادرات نفت خود را به شکل چشمگیری افزایش دهد و با گشایش بیش از سیصد حساب بانکی در خارج، امکان گشایش اعتباراتی به ارزش میلیاردها دلار را بیابد. او افزود که در طول این مدت، سه میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری خارجی شده است. این مقام آمریکایی تاکید کرد واشنگتن به تعهدات خود در چارچوب برجام به‌طور کامل عمل می‌کند.

طرح‌های ضدایرانی

این در شرایطی است که مخالفان برجام در آمریکا همچنان مترصد فرصتی برای ضربه‌زدن به دستاوردهای این توافق هستند و طرح‌های بسیاری را برای تحت‌فشار قرار دادن ایران تصویب کرده‌اند؛ طرح‌هایی که اوباما بارها اعلام کرده آنها را وتو خواهد کرد. روز پنج‌شنبه مجلس نمایندگان آمریکا با ۲۴۹ رای موافق در مقابل ۱۷۶ رای مخالف طرح منع خرید آب‌سنگین از ایران را تصویب کرد.

همزمان مجلس نمایندگان کنگره آمریکا طرح دیگری را به بهانه برنامه موشکی و نقض حقوق‌بشر با هدف اعمال تحریم‌های جدید ضدایرانی به تصویب رساند. به گزارش «ایسنا» به نقل از واشنگتن اگزمینر، جمهوری خواهان مجلس نمایندگان در میان مخالفت دموکرات‌ها طرح اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران را با نام طرح مسوولیت‌پذیری ایران با ۲۴۶ رای موافق در برابر ۱۷۹ رای مخالف به تصویب رساندند. تنها هشت نماینده دموکرات به این طرح رای مخالف دادند. بنابر این گزارش جمهوری خواهان کنگره همچنین قصد دارند یک طرح دیگر را برای ممنوعیت دسترسی ایران به نظام بانکی آمریکا به تصویب برسانند. این در حالی است که باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا همواره تاکید کرده است که هرگونه طرحی را که باعث اختلال در روند اجرای توافق هسته‌ای برجام شود وتو خواهد کرد. پس از تصویب این طرح دموکرات‌ها ارائه مستقیم آن به صحن علنی مجلس را مورد انتقاد قرار دادند و اعلام کردند که این طرح بدون اینکه روند متداول بررسی در کمیته روابط خارجی را بگذراند مورد رای‌گیری قرار گرفته است. از سوی دیگر پس از ماه‌ها مذاکره، باب کورکر،‌ رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا طرحی برای وضع تحریم علیه ایران آماده کرده است. جمهوری‌خواهان معتقدند که دولت باراک اوباما با توافق هسته‌ای با ایران مرتکب اشتباهی خطرناک شده است.

افتتاح نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران

در سالگرد تصویب برجام، اتحادیه اروپا نیز که یکی از طرفین اصلی مذاکرات هسته‌ای به شمار می‌رود، با صدور بیانیه‌ای، ضمن تاکید بر اجرا شدن برجام، تاکید کرد شفافیت در خصوص برداشته شدن تحریم‌ها کلید برقراری روابط بانکی و تجاری کشورهای اروپایی با ایران است. در این بیانیه که از سوی فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتشر شد، تاکید شده است:« اتحادیه اروپا به منظور نشان دادن جدیت در این زمینه در نظر دارد نمایندگی اتحادیه اروپا را در ایران افتتاح کند.»

به گزارش «ایلنا» در این بیانیه همچنین گفته شد که اتحادیه اروپا به حمایت فعالانه و موثر از اجرایی شدن برجام و اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ادامه می‌دهد. اتحادیه اروپا و اعضای آن بر ضرورت پایبندی ایران بر تعهداتش تحت برجام پافشاری کرده و بر همکاری کامل و به‌موقع با آژانس بین‌المللی هسته‌ای ادامه خواهد داد. آنها همچنین در این بیانیه از ایران خواستند که از فعالیت‌هایی که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از آن منع شده است، خودداری کند.

تمجید مونیز از توافق

از سوی دیگر ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا نیز به مناسبت سالگرد امضای توافق هسته‌ای ایران در توییتر خود بیانیه‌ای منتشر کرده و از این توافق تمجید کرد. به گزارش «ایلنا» به نقل از وزارت امورخارجه آمریکا، ارنست مونیز نوشت: «یک سال پیش گروه ۱+۵، اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را به جهان معرفی کردند. توافقی تاریخی که تضمین‌کننده صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است و به‌گونه‌ای تنظیم شده است تا در صورتی که برنامه ایران خلاف این امر را نشان دهد جامعه بین‌المللی زمان کافی برای پاسخگویی را داشته باشد.» همچنین در این بیانیه آمده است: «برنامه جامع اقدام مشترک با تحلیل‌های فنی دقیق توسط کار‌شناسان در مراکز فرماندهی وزارت انرژی آمریکا شامل هفت آزمایشگاه ملی و دو سایت هسته‌ای این وزارتخانه شکل گرفت و این کار‌شناسان همچنان به ایفای نقش مهم خود ادامه می‌دهند. برجام با نتایج واقعی و ملموس، امنیت جهانی را ارتقا داده است و به این کار برای سال‌های آتی ادامه خواهد داد.»