شاهد آمریکایی آزادی تجارت با ایران

گروه دیپلماسی: لسلی ساو، مشاور ارشد میز ایران در اداره امور خاور نزدیک وزارت خارجه آمریکا گفته است که قرارداد بین شرکت «هوا-فضا» و صنایع دفاعی «بوئینگ» و ایران نشان می‌دهد که بعد از رفع تحریم‌های بین‌المللی در نتیجه توافق هسته‌ای «راه تجارت با ایران باز است». سخنان این مقام آمریکایی در شرایطی مطرح می‌شود که هنوز موانعی که بر سر راه تعاملات بانکی ایران با بانک‌های خارجی وجود دارد، رفع نشده و او تنها به موضوع شرکت‌ها اشاره کرده است.

مشاور ارشد میز ایران در اداره امور خاور نزدیک وزارت خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه در اظهاراتی که به هراس شرکت‌های اروپایی از تجارت با ایران به دلیل تحریم‌های واشنگتن اشاره داشت، گفت: «توافق بوئینگ نشان می‌دهد که به‌رغم وجود نگرانی درباره تحریم‌های پابرجا مانده آمریکا، تجارت با ایران ممکن است.» به گزارش فرارو، ساو در این گفت‌وگو با «رادیو آزاد اروپا» اضافه کرد: «ما می‌دانیم که تحریم‌های ما پیچیده است و من فکر می‌کنم که بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های تجاری در این باره نگران هستند. اما همین‌طور که این توافق (بوئینگ) نشان می‌دهد، تجارت حتی می‌تواند با یک شرکت آمریکایی اتفاق بیفتد.»اخیرا شرکت‌های ایران‌ایر و بوئینگ توافقی به ارزش ۲۵ میلیون دلار با ایران امضا کرده‌اند. بوئینگ گفته که اجرای تمامی این قراردادها منوط به تایید دولت آمریکا خواهد بود. ساو در بخش دیگری از اظهاراتش با یادآوری اینکه ایران و آمریکا از سال ۱۹۷۹ با یکدیگر رابطه نداشته‌اند، گفت: «اما همان‌طور که می‌دانید لازم نیست دشمن‌ها همیشه دشمن بمانند. ما این را می‌دانیم که شاید همه در ایران با این موضوع موافق نباشند.»

دیپلماسی اقتصادی ایران

در این میان برخی کارشناسان معتقدند اگرچه بعضی شرکت‌های بزرگ برای تجارت با ایران مشتاق هستند اما مساله اینجاست که راه تجارت با ایران باید از بستر ارتباطات بانکی نیز هموار شود. این در شرایطی است که به دلیل ایجاد نشدن روابط کارگزاری مالی بانک‌های بزرگ با ایران امکان نقل و انتقال سرمایه به ایران فراهم نیست. همچنین دولت آمریکا به موجب توافق هسته‌ای با ایران متعهد به جلوگیری از انجام اقداماتی است که تجارت مشروع با تهران را سد می‌کند. باوجود این، شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی در ماه‌های گذشته بارها از عدم همکاری آمریکا برای روشن کردن ابهامات در قوانین تحریم‌های برجامانده این کشور علیه ایران شکایت کرده‌اند.

از سوی دیگر ایران در فاز دوم دیپلماسی تکیه بر دیپلماسی اقتصادی را در دستور کار قرار داده و در این راستا با وارد آوردن فشارهای دیپلماتیک بر آمریکا در پی آن است که واشنگتن را در مسیر اطمینان بخشی به بانک‌های خارجی برای تعامل با ایران سوق دهد. چرا که در زمان تحریم‌ها آمریکا با تحت فشار قرار دادن بانک‌ها و موسسات مالی موجب شد که همچنان بانک‌های خارجی برای تعامل با ایران هراس داشته باشند. در این خصوص محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز چهارشنبه هفته گذشته در جریان سفرش به فرانسه تاکید کرد که مشکل تعاملات بانکی به اقدامات آمریکا در قبال بانک‌ها در زمان تحریم برمی‌گردد.

زوبین: واشنگتن به تعهدات خود عمل کرده

اما یک مقام وزارت خزانه‌داری آمریکا با در پیش گرفتن سیاست فرار رو به جلو و تلاش در وارونه جلوه دادن حقایق، ضمن تاکید بر این موضوع که کشورش به تعهدات خود در برجام پایبند بوده، گفت: «اگر ایران خواهان رفع تحریم‌های غیرهسته‌ای است، رفتار خود را تغییر دهد.»به گزاش «ایسنا» آدام زوبین، معاون موقت وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه در یک کنفرانس در واشنگتن به تشریح تاثیر تحریم‌ها بر ایران و دیگر کشورها پرداخت و مدعی شد که تحریم‌ها موجب شد ایران پای میز مذاکره بیاید. براساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت خزانه‌داری آمریکا، زوبین با بیان اینکه وزارت خزانه‌داری به کمک جامعه اطلاعاتی و وزارت امور خارجه آمریکا توانست تحریم‌های سخت ثانویه را علیه ایران به‌ویژه در حوزه نفت و بانکداری وضع و اجرایی کند، گفت: «به دلیل همین تحریم‌ها بود که شرکت‌های خارجی برای هر گونه معامله با ایران تهدید شدند و پیامدهایی برای آنها در نظر گرفته شد اما فشارهای دیگری هم در راه بود. اتحادیه اروپا نیز تحریم‌های خود را در بخش نفت علیه ایران اعمال کرد.» او در ادامه با اشاره به توافق هسته‌ای و انجام تعهدات ایران طبق برجام افزود: «زمانی که ایران به تعهداتش عمل کرد، ما نیز چنین کردیم. ما تمام تحریم‌هایی را که متعهد به رفع آنها شدیم، لغو کردیم و یک راهنمای شفاف و مبسوط منتشر کردیم که تشریح می‌کرد این اقدامات به چه معنی است.» زوبین در این کنفرانس تلاش داشت نشان دهد که آمریکا برای شفاف کردن آثار رفع تحریم‌ها تلاش زیادی کرده است. او در این خصوص گفت: «ما به دیگر کشورها رفتیم تا به دولت‌های خارجی، بانک‌ها و شرکت‌ها اطمینان دهیم که آمریکا مانع تجارت قانونی با ایران نمی‌شود.» آدام زوبین در حالی این اظهارات را مطرح کرده است که در ماه‌های گذشته با وجود اجرای برنامه جامع اقدام مشترک و رفع تحریم‌های وضع شده علیه ایران، بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی بارها از وجود موانعی بر سر راه عادی‌سازی روابط تجاری با ایران که از جمله تعهدات واشنگتن طبق برجام است، شکایت داشته‌اند. معاون موقت وزارت خزانه‌داری آمریکا تاکید کرد که اگر واشنگتن به تعهدات خود عمل نمی‌کرد نه تنها اعتبارش را در قبال ایران بلکه در تعامل با متحدان بین‌المللی‌اش از دست می‌داد.

زوبین در ادامه مدعی شد که شفافیت در ایران و بیانیه جدید کارگروه اقدام مالی مبنی بر باقی ماندن نام ایران در فهرست کشورهای پر خطر برای نظام مالی بین‌الملل دلیل بی‌میلی اروپایی‌ها و نگرانی آنها برای ورود به ایران و تجارت با این کشور است. او گفت: «اگر ایران خواهان تجارت بیشتری است، باید این مشکلات را رفع کند، چرا که همان طور که رئیس‌جمهور اوباما در ماه آوریل گفت، کشورها جایی تجارت می‌کنند که احساس امنیت داشته باشند، جایی که اطمینان یابند داد و ستدها به شکل معمول انجام خواهد شد.» این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که کاملا واضح است نگرانی بانک‌های اروپایی از تجارت با ایران به این مساله مربوط نمی‌شود و آنها نگران اقدامات آمریکا در صورت تجارت‌ با ایران هستند. این مقام آمریکایی در نهایت به چالش‌هایی که بر سر راه اجرای توافق وجود دارد، اشاره کرد و گفت: «ما آماده مواجهه با آنها هستیم تا اطمینان حاصل کنیم که این توافق از بوته آزمایش زمان سالم بیرون می‌آید.»

هشدار چندباره تهران

البته در شرایطی که مقام‌های آمریکایی در فضای علنی این‌گونه صحبت می‌کنند اما گفته می‌شود که آنها در حال بررسی تسهیل روابط بانک‌های بزرگ با ایران هستند. این رویکرد آمریکا نیز ناشی از فشارهای دیپلماتیک ایران بر مقامات آمریکایی است. همچنان‌که ظریف، بعد از اجرایی شدن برجام چه در دیدارهای مستقیم با جان کری، وزیر خارجه آمریکا و چه در دیگر دیدارهایش همواره بر این موضوع تاکید کرده که آمریکا باید مسیر تعامل بانک‌های خارجی با ایران را هموار کند. او هفته گذشته و طی سفر به فرانسه نیز مجددا تاکید کرد که مشکل تعاملات بانکی به اقدامات آمریکا بر می‌گردد. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در سخنانی در موسسه آکادمی دیپلماتیک بین‌المللی این کشور در جمع دیپلمات‌های ارشد، محققان و پژوهشگران در حوزه روابط بین‌الملل فرانسه گفت: «تحریم‌ها روی کاغذ برداشته شده، اما کشورهای اروپایی باید تلاش بیشتری کنند تا فضای روانی موجود به ویژه در زمینه تعاملات بانکی بر طرف شود. مشکل تعاملات بانکی به مقررات مربوط نمی‌شود، بلکه بخشی از آن به اقدامات آمریکا در قبال بانک‌ها در زمان تحریم بر می‌گردد.»

تدبیر ظریف منجر به توافق شد

از سوی دیگر علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در سخنانی با اشاره به اینکه ایران طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، نقض‌کننده برجام نخواهد بود، تاکید کرد اما اگر طرف مقابل بخواهد بدعهدی کند طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی در این زمینه عمل می‌کنیم. به گزارش عصر ایران، نماینده مردم بروجرد در مجلس افزود: «طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی اگر آنها نخواهند برجام را اجرا کنند دولت مکلف است و باید ظرف دوسال ظرفیت غنی‌سازی ما را به ۱۹۰ هزار سو برساند و اگر آنها بخواهند برجام را نقض کنند قطعا بازنده خود آمریکا است.» رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مورد اینکه تا چه اندازه به برداشته شدن کامل تحریم‌ها خوش‌بین هستید، گفت: «نه خوش بین هستم و نه بدبین، بلکه معتقدم باید از این ظرفیت استفاده کنیم که منافع ملی خودمان را حفظ کنیم.» او در ارزیابی خود از عملکرد ظریف نیز گفت: «آقای ظریف هم همان‌طور که رهبری فرمودند تلاش قابل‌تقدیری داشتند و این راه هنوز ادامه دارد و تمام نشده است.» بروجردی در پاسخ به این سوال که اگر فرد دیگری به جز ظریف در راس هیات ایرانی بود نیز می‌توانستیم به چنین نتایجی برسیم گفت: «برجام نقاط ضعف و قوتی دارد و آنچه مهم است این است که تیم مذاکره‌کننده همه تلاش خودش را انجام داد و در مقابل تیم ما هم تیم‌های متعدد وجود داشت. ما یک کشور بودیم و در مقابل ما ۶ کشور وجود داشت و تدبیر آقای ظریف منجر به توافق شد کما اینکه ما در گذشته و سال‌های طولانی مذاکره می‌کردیم و به نتیجه نمی‌رسیدیم و اگر بخش رفع تحریم این توافق عملی شود ما دراین عرصه توانسته‌ایم یکی از اهداف‌مان را محقق کنیم.»