عمل مالیه بر همه چیز مقدم‌ است

گروه تاریخ اقتصاد- خلاصه مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز شنبه ۷ شهریور ۱۲۸۶ شمسی را می‌خوانید: وزیر داخله(امین‌السطان): من معنى مسوولیت و مشروطیت را می‌دانم که اگر موانع باشد باید خودمان رفع کنیم. امیدواریم که بعدها کارها به کلى اصلاح شود و از بابت پول هم اگر در کمیسیون مالیه هم تصویب شده بود؛ یک قسمتى از بابت مالیه امساله به قشون داده شود که اعلیحضرت همایونى براى بانک ملى مرحمت فرموده‌اند و یک قسمت از جاها و محل‌هاى دیگر که معین شده برداشته شود، ولى اهم‌ و بالاتر از همه اینها تاسیس بانک ملى است و تا این بانک تاسیس نشود در حقیقت عمل مالیه ما درست نمی‌شود. حاجى سید باقر: یعنى قوام مملکت بسته به تاسیس این بانک است؟! وزیر داخله: بلى سایر دول در اینجا بانک دارند، ولى ما از خود یک بانک ملى نداریم و باید مردم را تشویق نمود بر تاسیس بانک و اینکه مردم گمان کرده‌اند که این بانک تاسیس شده که فى‌الفور مایحتاج دولت را به دولت قرض بدهد خبط شده است، بلکه این بانک تاسیس می‌شود که عمل مالیه و وسعت تجارت و ترقى و آبادى مملکت و سایر کارهاى مملکت را اصلاح نماید و مسلما پس از زیاد شدن سرمایه البته لازم است دولت از بانک داخله ملى خودش قرض نماید. احسن‌الدوله: شصت و پنج سال است، بلکه از اول دولت ابد مدت قاجاریه تا حال رجال دولت به ترقیات عالیه نائل گشته‌اند، اما از این هیات محترم که امروز در این مجلس هستند خواهش مى‌نمایم پیش خود فکر نموده ببینند پیشینیان چه کرده‌اند و چه اسم یا کارى از خود در روزگار گذاشته‌اند و حال آنکه چیزى از آنها به یادگار نمانده، پس استدعا می‌کنیم که چند وقتى هم آقایان معظم که حاضرند به لباس مشروطیت داخل شده و کار نمایند تا همه راحت شوند و اسمى از خود به یادگار بگذارند. حاج سید عبدالحسین: اولا امروز کمال ممنوعیت را حاصل کردیم که آقایان وزرا تشریف آوردند و مژده دادند که بعدها ان‌شاء الله امورات اصلاح خواهد شد، ولى بنده عرض می‌کنم که در کمیسیون عرایض، بنده بودم، هرچه می‌خواستیم به ادارات بنویسیم متحیر بودیم که چه بنویسیم! چرا که تاکنون هر چه نوشته بودیم فایده بر آن مترتب نبود، مطلب دیگر که مى‌خواستم اظهار کنم در خصوص تفاوت عمل است؛ از خراسان نوشته‌اند که از این تفاوت عمل به طور مطلق چیزى معلوم نیست؛ زیرا که این طور باشد آنچه آصف‌الدوله پارسال گرفته امسال هم باید پرداخته شود. عجالتا باید یک صورتى معین شود که میزان آن چقدر است، صورتى که از طرف وزارت مالیه کپیه شده است معلوم نیست! آصف‌الدوله پارسال به اسامى مختلفه تعدى کرده است. وزیر داخله: روز پنج شنبه به وزیر خارجه خبر رسیده بود به اداره حفظ‌الصحه، قدغن شده مواظبت کنند جواب آقاى شهشهانى هم با جناب وزیر مالیه است، در جواب آقاى حاج امام جمعه ما خیلى تشکر داریم که ملت به ما این شرافت را داده‌اند و خزانه خود را به ما سپرده‌اند و شرط اطمینان همان انتخاب است، ولى شرط پیشرفت کار هم همان است که گفتند؛ در صورت حدوث موانع باید ملت هم همراهى نمایند، یکى شنیدن احکام است به توسط وکلا که تمام بدانند که این ترتیب فقط از طرف وزرا نیست، بلکه از جانب تمام ملت است. منظور نظر همه و پلتیک امروزه که مقدم بر همه است، اصلاح امور و اشاعه عدل و رفع ظلم و امنیت بلاد و اصلاح مالیه است. وزیر علوم(مخبرالسلطنه): بنده عقیده‌ام این است که امروزه در این مملکت از روى هیچ کتابچه دولتى نمی‌توانند کار بکنند این هشت نفر وزیر که مسوول هستند با این وکلا اگر بخواهیم کار بکنیم باید هر دو در کلیات و جزئیات با هم اتفاق داشته باشیم. چرا به جهت اینکه هنوز قوانین ما تمام نشده است، پس باید امروز این هشت نفر وزیر به همدیگر در تمام کارها معاضدت کنند. مثلا هنوز در مملکت ما کار به جایى نرسیده که مالیات را خود رعیت بیاورند بدهند باید از طرف حکام که از جانب وزیر داخله باشد تقویت شود و هچنین در سایر چیزها مثلا خیلى جاها است که اگر من تلگراف بکنم یا فراش بفرستم به جهت مدارس یا اوقاف فایده ندارد و کسى اعتنا و اطاعت ندارد، مگر اینکه از وزارت داخله حکم شود. من نمی‌دانم چطور باید فهماند که امروزه حکم من با حکم وزیر داخله یکى است! چندین سال است که مردم این مملکت این طور عادت کرده‌اند، باید کم کم از سرشان در کرد. آقا سید حسن تقى‌زاده: اینکه گفتید باید امروز تمام وزرا در کارهاى همدیگر معاضدت کنند و تا از طرف رییس‌الوزرا حکم نشود مردم اطاعت ندارند آن هم باید مثلا وزیر مالیه یک تلگراف کلى از وزیر داخله بگیرد براى همه ولایات که احکام وزیر مالیه مجرى است و کم کم این عادت را از سر مردم بیرون باید کرد، نه اینکه در هر مورد جزئى یک تلگراف بگیرند، ولى مقصود در امور کلیه بود که همه مسوول همدیگرند و از آن جمله امر مهمى که باید در چنین مجلس عنوان شود، عمل مالیه است که کرارا در کمیسیون حضور وزرا عرض کردم و حالا هم می‌گویم که از همه چیز مقدم‌تر عمل مالیه است و همچنین امنیت بلاد و دیگر اینکه از براى اصلاح مالیه باید درخصوص ممیزى علمى یک کارى بنمایند که سعادت آتیه این ملت و مملکت بسته به آن است.