روزشمار تاریخ معاصر

سردیسی از زکریای رازی

تاریخ معاصر ایران پر از رویدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. ایران تا اواخر دهه ۱۲۹۰ تحت سلطه قاجار بود و در سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷ دو شاه پهلوی آن را در اختیار داشتند. در این دو دوره تاریخی تحولات پرشماری اتفاق افتاده است که از امروز آنها را خواهید خواند. ذکر رویدادهای سیاسی به این دلیل است که این رویدادها نیز بر کسب‌وکار و روزی مردم و شکل و ماهیت اقتصاد ایران تاثیرگذار بوده‌اند. سال ۱۲۹۰- ناصرالملک (نخست‌وزیر وقت)، مخالفان خود را تبعید کرد. عده‌‌ای از نمایندگان مجلس را که عضو حزب دموکرات بودند و جمعی از روزنامه‌نگاران را تبعید کرد.

سال ۱۳۰۶- هلاکوخان عضو اداره مالیه اصفهان به اتاق میرزاسیدمحمدخان نصر معاون وزارت مالیه وارد می‌شود. او پس از مختصری مذاکره، مشارالیه را با گلوله به قتل رسانده و خود نیز خودکشی می‌کند.

سال ۱۳۰۷- قانون توحید لباس در ۴ ماده به تصویب مجلس شورای ملی رسید. در ماده اول تصویب شد: «کلیه اتباع ایران که برحسب مشاغل دولتی دارای لباس مخصوص نیستند در داخله مملکت مکلفند که ملبس به لباس متحدالشکل شوند. کلیه مستخدمین دولت اعم از قضایی و اداری مکلفند در موقع اشتغال به کار دولتی به لباس مخصوص قضایی یا اداری ملبس شوند، در غیر آن باید به لباس متحدالشکل ملبس شوند».

سال ۱۳۱۷- غلامحسین ابتهاج معاون شهردار تهران شد.

سال ۱۳۲۶- ابراهیم حکیمی نخست‌وزیر کابینه را معرفی کرد. محمد سجادی وزیر اقتصاد ملی، مصطفی عدل وزیر مشاور، علی معتمدی وزیر راه، علی‌اکبر سیاسی وزیر فرهنگ، سعید مالک وزیر بهداری، محمد سروری وزیر دادگستری، ابوالقاسم نجم وزیر دارایی، مرتضی یزدان‌پناه وزیر جنگ، فرج‌الله آقا اولی وزیر کشور، محمدعلی وارسته وزیر پست و تلگراف، اعضای کابینه بودند. وزیر خارجه و وزیر کشاورزی بعدها معرفی شدند.

سال ۱۳۴۰- طرح اصلاحی تحدید مالکیت مشتمل بر ۳۸ ماده به تصویب هیات وزیران رسید. مطابق این طرح هیچ مالکی نمی‌تواند بیش از یک ده ششدانگ داشته باشد و بقیه املاک مالکان براساس مالیات پرداخت شده ایشان از طرف وزارت کشاورزی خریداری شده و میان زارعین هر ملک تقسیم می‌شود. طبق اظهارنظر وزیر دارایی هفده هزار قریه در ایران مشمول این قانون می‌شوند و مقرر شد از روز ۲۵ دی اجرای آن از بخش مراغه تبریز آغاز شود.

سال ۱۳۴۳- مراسم هزاروصدمین سال تولد محمدبن زکریای رازی پزشک و فیلسوف نامدار ایران در تالار ابن سینای دانشگاه تهران برگزار شد.

سال ۱۳۴۴- وزیر امور خارجه در مجلس سنا درباره تجاوزات عراق به نوار مرزی ایران توضیحاتی داد و افزود قرارداد ۱۳۱۶ برای ایران به هیچ وجه قابل تحمل نیست. وزیر خارجه گفت، دولت عراق با اتباع ایران بدرفتاری می‌کند. ارتش نوار مرزی ایران و عراق را تحت کنترل قرار داد.

سال ۱۳۴۶- تپه‌های شمال شرقی تهران ملی شد.

سال ۱۳۵۰- ایران ناسیونال ۱۰۰ دستگاه اتوبوس به رومانی فرستاد. این ششمین صادرات ایران ناسیونال به رومانی است.

سال ۱۳۵۱- ایران از بلغارستان ۱۲۰۰ تن کره خرید.

سال ۱۳۵۲- بهای بنزین هواپیما در ایران از هر لیتر ۵ ریال به ۱۰ ریال افزایش یافت.

سال ۱۳۵۲- کلیه معاونان وزارت آموزش و پرورش تغییر کردند و به جای آنها آقایان عبدالعلی داوری، محمد ذکایی، کاظم ودیعی، عباس شیخ و جواد مهذب انتخاب شدند.

سال ۱۳۵۴- سوءاستفاده ۲۶ میلیون دلاری شرکت گرومن کورپورشین که شماری هواپیما به ایران فروخته بود فاش شد. این مبلغ به عنوان حق‌العمل برای چند نفر از امرای ارتشی و درباری‌ها از جمله محمدعلی قطبی، سپهبد ایادی، نادر جهانبانی و چند نفر دیگر منظور شده بود.

سال ۱۳۵۷- امام خمینی (ره) در پیامی از اعتصاب‌کنندگان شرکت نفت تشکر و پشتیبانی خود را از آنها اعلام کرد و از ملت ایران خواست از اعتصاب‌کنندگان پشتیبانی کنند.

سال ۱۳۵۷- آمریکا بار دیگر حمایت خود از شاه ایران را اعلام کرد.

سال ۱۳۵۷- کارکنان گمرک برای انجام نیازهای فوری مردم در محل کار خود حاضر شده و اعتصاب را شکستند.

سال ۱۳۵۷- دولت وقت کارگران اعتصابی شرکت نفت را تهدید به محاکمه نظامی کرد.