علی رضایی‌زاده

شاید که نه، حتما دیروز برای خبرنگاران همه حوزه‌ها روز دیگری بود. روزی که قرار بوده و هست تا به پاسداشت زحمات این قشر، برنامه‌هایی اعلام شود تا شاید از سختی‌های شغل خبرنگاری کاسته شود، سختی‌هایی که بخشی از ذات این کار است. در میان خبرنگاران حوزه‌های مختلف، خبرنگاران حوزه بازار سرمایه حکایت و وضعیت دیگری دارند. هر چند هر حوزه خبری مسائل و ابعاد خاص خود را دارد که جای هیچ شکی نیست اما اهمیت خبرنگاران حوزه بازار سرمایه از آنجا نشأت می‌گیرد که یک خبر یا انعکاس یک اظهار‌نظر می‌تواند ‌میلیاردها تومان را در بازار سهام جابجا کند. از این رو خبرنگاران این حوزه در اغلب کشورها از گران قیمت‌ترین خبرنگاران به شمار می‌روند.

بازار سرمایه کشور هر چند از عمر ۴۳ ساله‌ای برخوردار است اما عرصه خبرنگاری آن در عمل از چند سال پیش و با گسترش فضای اطلاع‌رسانی و ظهور روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های متعدد و اختصاص صفحات و بخش‌های بورس، خصوصی‌سازی بانک و بیمه گسترش یافته است.

در این میان ذکر چند نکته در خصوص خبرنگاری حوزه بازار سرمایه قابل بیان است که می‌تواند بهانه‌ای برای تامل بیشتر مسوولان و همکاران قرار‌گیرد.

اول اینکه حوزه بازار سرمایه از جمله حوزه‌های پیچیده و سختی است که هر خبرنگاری نمی‌تواند بدون پشتوانه اطلاعاتی یا کسب تجربه عملی وارد این حوزه شود. این وضعیت باعث شده بر خلاف برخی حوزه‌های دیگر، بازار سرمایه از کمبود خبرنگار به خصوص خبرنگاران حرفه‌ای رنج ببرد. به طوری‌که به‌رغم تمایل مدیران مسوول روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها و حتی آژانس‌های خبری به انعکاس اخبار بورس و خصوصی‌سازی، خبرنگار یا خبرنگاران حتی نیمه آماتوری وجود ندارند و حتی کسی از دیگر حوزه‌ها به دلیل پیچیدگی و خشک بودن این حوزه، حاضر به فراگیری و سپس فعالیت حرفه‌ای نیست.

این جریانات ایجاب می‌کند ضمن بستر‌سازی برای رتبه‌بندی خبرنگاران با هدف تداوم حضور خبرنگاران حرفه‌ای، باید به اشکال مختلف در آموزش خبرنگاران کنونی و افزایش سطح مهارت خبرنگاران فعال اقداماتی انجام شود.

شاید مهم‌ترین اقدام، برگزاری دوره‌های آموزشی از سوی سازمان و شرکت بورس باشد که خوشبختانه از یکی دو سال اخیر دوره‌هایی برگزار شده اما واقعیت این است که در این دوره‌ها کمتر خبرنگاری حضور داشته زیرا یا متاسفانه نیازی به آگاهی از مباحث سخت و پیچیده ایجاد نشده یا اینکه زمان برگزاری دوره‌ها منطبق با ساعات کار خبرنگاران نبوده است.

این در حالی است که با توجه به توسعه آموزش‌های الکترونیکی، مسوولان می‌توانند با بکارگیری فرآیند آموزش از راه دور به نیازهای خبرنگاران علاقمند پاسخ دهند، به شرطی که خبرنگاران هم به این اقدام پاسخ شایسته‌ای بدهند.

از سوی دیگر به دلیل ظهور ابزارهای جدید و توسعه ابعاد بازار سرمایه جا دارد خبرنگاران حوزه بازار سرمایه با مطالعه کتاب‌ها و جزوه‌های مربوطه از چند و چون محصولات جدید مطلع شوند، زیرا یکی از انتقادات درست و به جای مسوولان بازار سرمایه عدم برخورداری از دانش کافی اغلب خبرنگاران از چند وچون مسائل روز و در نتیجه انعکاس نادرست مطالب ارائه شده است.

نکته دوم؛ یکی از نکات برجسته بازار سرمایه و بازارهای سهام هر کشور وجود شفافیت است. این مقوله در اکثر موارد از سوی مسوولان ارشد بازار سرمایه با پاسخگویی به سوالات خبرنگاران و ابهامات رعایت می‌شود اما گاه مدیران میانی به خصوص مدیران سازمان حاضر به گفت‌وگو و ارائه توضیحات لازم به خبرنگاران نمی‌شوند. این گروه اعلام می‌کنند برخی از خبرنگاران غرض ورز بوده و برخلاف مطالب اعلام شده نکات دیگری را درج می‌کنند. در پاسخ باید گفت برای حل این موضوع نخست می‌توان با توضیحات مکتوب مانع از اشتباهات و شاید غرض‌ورزی تعدادی از خبرنگاران شد و هم اینکه می‌توان با بیان صریح و کامل و درخواست از خبرنگار برای مطالعه خبر تهیه شده قبل از درج اقدام کرد. از طرف دیگر افزایش آگاهی خبرنگاران و تعامل بیشتر با مسوولان می‌تواند به مرور این فضا را از بین برد.

علاوه بر این به جز مدیران چند شرکت بورسی که با برگزاری نشست‌های ماهانه درباره آخرین وضعیت شرکت خود اطلاع‌رسانی می‌کنند، متاسفانه بسیاری از مسوولان ۳۳۷ شرکت بورسی، حاضر به گفت‌وگو با خبرنگاران به دلایل درست یا نادرست نیستند و همواره از ارائه توضیحات و پاسخ به ابهامات و شایعات خودداری می‌کنند یا در صورت علاقمندی حاضر به انعکاس اخبار با ماهیت تبلیغاتی هستند.

در این زمینه سازمان بورس می‌تواند با تصویب و ابلاغ هر چه زودتر دستورالعمل روابط سرمایه‌گذاران و دیگر مقررات، شرایط بهبود این وضعیت را فراهم کند تا مدیران شرکت‌های بورسی و حتی غیر بورسی تحت نظارت سازمان بورس، به رسانه‌ها و سهامداران پاسخ دهند.

این در حالی است که با توجه به اهمیت اخبار بورسی برای سرمایه‌گذاران حقوقی باید زمینه‌ای فراهم شود که خبرنگاران حوزه بازار سرمایه با دریافت حقوق و مزایای مناسب از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها و مساعدت‌های مسوولان بازار سرمایه و سازمان خصوصی‌سازی تنها به انعکاس حرفه‌ای وقایع بازار سرمایه بپردازند. با این ترتیب به نظر می‌رسد ما خبرنگاران حوزه بازار سرمایه به بسترسازی برای اطلاع رسانی نظام‌مند شرکت‌ها، آموزش و رتبه‌بندی خبرنگاران جدید، حمایت‌های معنوی، همکاری همه مسوولان بازار در پاسخگویی، تدوین مقرراتی برای توسعه فعالیت‌های رسانه‌های این حوزه و راه‌اندازی تشکلی خود انتظام و صنفی نیاز داریم. امید است در آینده‌ای نه چندان دور شرایطی ایجاد شود که خبرنگاران حوزه بازار سرمایه بیش از گذشته به توسعه این بازار با اهمیت کمک کنند به شرطی که از حمایت‌های حداقلی و ایجاد شرایطی برای گسترش فعالیت برخوردار باشند.