سیدروح‌ا... حسینی‌مقدم

بورس ایران سالی را پشت سر گذاشت که طی آن بسیاری از شاخصه‌های کیفی و کمی بازار حکایت از رشد و هم‌چنین نوید افزایش در سال‌های آتی را می‌دهد. بررسی حجم معاملات، ارزش بازار، تعداد دفعات معاملات و غیره دلیلی بر این مدعا است. اما در کنار این همه رشد و توسعه هنوز جای طرح یک سوال باقی است؟!

بورس به‌عنوان یک بازار سازمان یافته و رسمی معرفی شده است که به سیاست حساس است و گفتار سیاستمداران را به‌درستی و دقیق می‌شناسد، با اقتصاد دوستی دیرینه‌ای دارد، با اجتماع در تعامل عمیق است و با صنعت رابطه تنگاتنگی دارد، اما با این حال بیش از ۹۵‌‌درصد مردم آن با آن بی‌تفاوت هستند. ‌راستی چرا؟؟

اینجا بورس تهران است؛ محلی برای سرمایه‌گذاری هر ایرانی؛ بورس تهران می‌تواند زیربنای فعالیت‌های تجاری، صنعتی، دولتی و خصوصی باشد. اما چرا بسیاری از هموطنان ما با بورس بیگانه هستند. شاید تجربه ناموفق بسیاری از افراد از سرمایه‌گذاری در بورس عامل اصلی آن باشد.

متاسفانه بسیاری از افراد در بورس تجربیات ناموفقی داشتند و لذا همواره به انتقاد و شکایت از سرمایه‌گذاری در این بازار می‌پردازند. پوشیده نیست که بسیاری از این افراد کسانی هستندکه با پایان یافتن عمر بازارهای مقطعی نظیر موبایل و ... یا افت سایر بازارهای غیررسمی و دلالی، پول‌های خود را به سمت بورس روانه کردند و آن هم با این تصور که در بورس نیز همانند سایر بازارها با داشتن یک‌سری استراتژی‌های سنتی و

غیرکارشناسانه می‌توانند درآمد زیادی کسب کنند؛ (بازی بزرگان، ۱۹۰). اما مطمئنا این افراد طی دوران فعالیت خود در بورس هم با توجه به عدم آگاهی کافی Noisetrader بودند و قصد کسب انتفاع از موج‌سواری داشتند. مطمئنا بازار اوراق بهادار، فرصت و اطلاعات را در اختیار بازیگران خود می‌گذارد. اما جلوی کسی را که تصمیم به زیان دارد، نمی‌گیرد.سرمایه‌گذاری در بورس مستلزم دوراندیشی است و باید به‌عنوان یک سرمایه‌گذار با شناخت و جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز و تنظیم تجزیه و تحلیل درست آنها، چشم‌انداز آتی فرصت‌های موجود در این بازار را ارزیابی نمود. بورس بزرگ‌ترین حراجی رسمی دنیا است که با بزرگ‌ترین رویدادها، بنیادها و مراکز سیاسی و اقتصادی جهان در ارتباط است. سرمایه‌گذاران در بورس وارد چرخه‌ای می‌شوند که باید با بزرگان جهان دست و پنجه نرم کنند. بدین منظور ضروری است تا سرمایه‌گذار به دنبال دستیابی به مجموعه‌ای از اطلاعات باشد که قدرتمندترین مزیت بورس برای سهامداران نیز وجود اطلاعات شفاف و کاربردی این بازار است که در هیچ بازار دیگری این‌گونه یافت نمی‌شود.

بر کسی پوشیده نیست که بورس تنها فرصتی است برای قدم نهادن در مسیری که انتظارات غیرعادی خود را علاوه بر انتظارات مالی پوشش دهیم. مکانیزم بورس شرایطی را رقم می‌زند که مزایای غیرمادی‌ای را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاران احساس جهانی بودن، احساس آگاه بودن و احساس مشارکت داشته باشند. اما از آنجا که بورس مسیر تلاقی سرمایه‌های مردمی است، لذا ضروری است تا صاحبان کسب و کار و پس‌انداز، شناختی عمیق از ساز و کارهای بورس و نحوه عملکرد آن داشته باشند. در واقع متغیر اطلاعات نوعی مزیت نسبی برای سرمایه‌گذار بورس به شمار می‌رود.

مجموعه‌ای از پارامترها و عوامل جهانی کلان، برای تمامی بورس‌ها مشترک است؛ یعنی تمامی بورس‌ها کم و بیش از این عوامل تاثیر می‌پذیرند که با میزان نوسان خود عکس‌العمل نشان می‌دهد. اما میزان هر کدام از پارامترها در هر بورس با توجه به ویژگی‌های آن بورس متفاوت است.

در برخی از بورس‌ها عوامل سیاسی مقدم‌تر است و در برخی دیگر عوامل اقتصادی و در برخی نیز تنها عوامل درونی و سازمانی اهمیت بیشتری دارند. بورس ما با سایر بورس‌های جهان تفاوت اساسی و استراتژیکی دارد. منظور از تفاوت‌ عقب‌ماندگی یا نبود فرهنگ مناسب سرمایه‌گذ‌اری یا نداشتن قوانین اجرایی کافی نیست؛ بلکه محیط و منطقه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم، (یاری، ۱۹۲). بورس و اوراق بهادار تهران به‌دلیل حساسیت منحصر به فرد خود تفاوت‌های بنیادین دارد و این تفاوت‌ها موجب بکارگیری استراتژی‌های متنوعی از طرف سهامداران می‌شود.

هر سرمایه‌گذار ایرانی نیاز به جمع نمودن اطلاعات سیاسی و اقتصادی بیشتری نسبت به سایر اطلاعات دارد. بررسی جغرافیای سیاسی بورس ایران به ما چهره‌ای خاص و متفاوت نسبت به بورس‌های دیگر جهان نشان می‌دهد و اعلام می‌دارد که ما در حساس‌ترین نقطه‌ از حساس‌ترین منطقه جهان در حال ایفاء نقش (سرمایه‌گذاری) هستیم و این حساسیت تراکم فرصت‌ها و تهدیدها را افزایش می‌دهد. (یاری، ۱۶۸) بهره‌گیری راهبردی جهت تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها تنها به مدیریت اطلاعات ما و شناخت بازیگران اصلی این بازار برمی‌گردد. با این اوصاف بورس تهران جایی است نظیر هر بورس دیگری که مهم‌ترین و برترین ابزار و تخصص هر سرمایه‌گذار، جمع‌آوری اطلاعات و مدیریت آنها برای استفاده بهینه در جهت کسب بیشترین انتفاع است.

پس از کسب چنین شاخصه‌ای هیچ سرمایه‌گذار ایران در بورس ضرر نمی‌کند. این جمله‌ای است که در بورس می‌توان آن را تجربه کرد؛ در صورتی‌که با گرانبها‌ترین و مهم‌ترین عنصر و دارایی این بازار آشنا شوند. بورس تهران می‌تواند به میدانی شفاف برای معاملاتی که دو سر آن برنده باشند مبدل شود و آن چیزی که مجددا بدان تاکید می‌کنم نقش جمع‌آوری اطلاعات است.

بورس و اوراق بهادار تهران پتانسیل تبدیل شدن به بزرگ‌ترین بورس منطقه را دارا است و از آنجا که شاخص وسیله، برای اندازه‌گیری حرکت وضعیت اقتصاد است در نتیجه بورس تهران می‌تواند شاخص معتبری برای سنجش وضعیت اقتصاد منطقه بشمار آید که این مساله در سایه تحولات اخیر در عرصه اقتصادی کشور نظیر قانون بازار اوراق بهادار، عرضه سهام دولتی، تسریع روز پذیرش شرکت‌ها در بورس؛ معاملات اوراق مشارکت در بورس، خصوصی شدن بانک‌ها و بیمه‌ها، اصلاح قانون مالیات‌ها، تک نرخی شدن ارز و تاسیس بازارهای خارج از بورس و ... باعث تحرک اقتصادی مناسب در بخش‌های مختلف شده و آثار مثبت بر اقتصاد ملی و به تبع آن بورس و اوراق بهادار تهران خواهد داشت.

*کارشناس بازار سرمایه