«دنیای اقتصاد» روند بازار فیوچر را از ابتدای سال جاری بررسی کرد
تغییر فاز معاملاتی در بازار‌آتی
منیـره نظامیوند چگینی: معاملات آتی سکه در سال جاری، با یک تغییر فاز بزرگ همراه شد؛ به‌طوری‌که در سال‌های گذشته قیمت سررسیدهای آتی سکه در بورس کالا در حالت forwardation (وضعیتی که قیمت قرارد‌اد آتی در آن بالاتر از قیمت د‌ارایی پایه در بازار نقد است) بود، اما امسال پس از آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در وین که به دستیابی به یک توافق برد- برد انجامید، بازار به حالت backwardation (وضعیتی که در آن قیمت‌های آتی کمتر از قیمت‌ها در بازار نقدی است) تبدیل شد. در ادامه ابتدا به بررسی چندوچون دلیل این تغییر فاز می‌پردازیم و سپس به واکاوی راهکارهای معاملاتی برای بازار آتی سکه در شرایط فعلی خواهیم پرداخت.
در این خصوص، شیرین نجف پور، کارشناس بازار آتی بر این باور است که پیش از بررسی معاملات آتی سکه، ابتدا باید این نکته را مد‌نظر داشته باشیم که دو فاکتور طلای جهانی و نسبت دلار به ریال از متغیرهای اثرگذار و اساسی در تعیین قیمت سکه و طلا در داخل ایران هستند معاملات آتی سکه نیز با پیش‌بینی آینده برحسب فاصله سررسیدهای آتی با سکه نقدی سنجیده می‌شود.
به عقیده وی، پس از تفاهم جامع لوزان در فروردین ۹۴، چشم‌انداز توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها قوت گرفت. همین مساله موجب شد تا بازار آتی سکه فاصله‌های خود را با سکه نقدی تعدیل کند، زیرا یکی از برنامه‌های دولت یازدهم این است که پس از توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، قیمت ارز تک نرخی و به‌صورت خزنده مدیریت شده (نوسان در محدوده‌ای خاص) تعیین شود. همچنین از دیگر برنامه‌های دولت یازدهم که در حال حاضر نیز در حال اجرای آن است، رسیدن به تورم تک رقمی است. همین موضوع باعث شد تا انتظارات تورمی که در سال‌های گذشته برای معاملات آتی سکه وجود داشت، کاهش پیدا کرده و تعدیل شود.
یکی دیگر از این متغیرها، طلای جهانی بود که در سال 2015 توانست کف قیمتی 5سال گذشته خود را شکست دهد که از دلایل آن می‌توان به حل مناقشه یونان، توافق هسته‌ای قدرت‌های بزرگ با ایران، کاسته شدن از ریسک‌های سیاسی و مهم‌تر از همه، قوت گرفتن شائبه احتمال افزایش نرخ بهره آمریکا که به نوعی همه بازارهای جهانی را با خود درگیر ساخته است، اشاره کرد. همچنین از دیگر دلایل افت قیمت‌های جهانی طلا، کاهش تقاضای فیزیکی کشورهای حوزه شرق آسیا از جمله چین بوده است.
به گفته نجف پور، برآیند تمامی این فاکتورها موجب شد تا صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا و بانک‌ها، اقدام به اتخاذ تصمیمات جدید در راستای کاستن از ذخایر طلای خود و نیز اجرای آن کنند تا با ریزشی شدن بهای جهانی طلا، معاملات آتی سکه طلا در بورس کالای ایران دچار این تغییر فاز شود. در این حالت، قیمت سررسیدهای آتی پایین‌تر از نرخ سکه نقدی است و این اتفاق برای اولین بار است که در معاملات آتی سکه در ایران رخ داده و حتی باعث سردرگمی فعالان این بازار نیز شده است.
همچنین شایان کرمی، یکی دیگر از تحلیلگران بازار آتی، درخصوص روند این بازار بر این باور است که با وجود تمام موارد مزبور، باز هم بازار آتی سکه به‌عنوان یکی از گزینه‌های قابل توجه برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. به عقیده وی، در حال حاضر، سوال مهمی که پیش روی ما قرار دارد این است که به چه نحوی می‌توان در این شرایط از معاملات آتی سکه بهره‌مند شد. زیرا همان‌طور که می‌دانیم قراردادهای آتی از جمله مشتقات مالی جهت پوشش ریسک و کسب سودهایی با کمترین احتمال نوسان محسوب می‌شود.
در این خصوص نظر محمد‌مهدی عشریه، یکی دیگر از تحلیلگران بازار آتی را نیز جویا شدیم. وی گفت: بازار آتی از ابتدای سال جاری با پارامترهای داخلی و خارجی بسیاری درگیر بود. اتفاقاتی که هر دو عامل تاثیرگذار اصلی دلار داخلی و اونس جهانی را با مخاطرات بسیاری روبه رو می‌کرد. در بازارهای خارجی می‌توان به مناقشات حوزه یورو در مساله یونان اشاره کرد. بسیاری از سرمایه‌گذاران، نگران خروج یونان از حوزه یورو و به دنبال آن احتمال خروج برخی دیگر کشورها از این حوزه بودند. مسلما این اتفاق تاثیر بسزایی در کاهش پایه پولی یورو در برابر ارز پرقدرتی چون دلار می‌گذاشت که در ادامه این اتفاق شاهد کاهش شدید قیمت اونس جهانی بودیم که تنش‌های بازار آتی را افزون می‌کرد. وی ادامه داد: از طرف دیگر یکی از بزرگ‌ترین اتفاقات قرن در پارامتر دلار داخلی خودنمایی می‌کرد. ترس بازار آتی از کاهش شدید نرخ دلار در بازار داخلی پس از توافق در لوزان، که گاهی به قطعنامه ۵۹۸ تشبیه می‌شد، باعث ترس بیشتر بازار آتی از خرید بود. همین دلایل باعث کاهش قیمت آتی و کم شدن فاصله سررسیدها در اوایل سال جاری بود.
پس از اتفاقات لوزان، باز هم سردرگمی در بین خریداران وجود داشت. از طرفی به ظن برخی فعالان، توافقات لوزان تنها بیانیه‌ای بیش نبود و این مساله اندکی بر افزایش قدرت خریداران در بازار آتی تاثیر گذاشت. ولی همچنان سایه ادامه مذاکرات و مناقشات حوزه یورو در بازار آتی نمود داشت. با کاهش قیمت اونس جهانی به کمتر از 1100 دلار، این ترس افزون شد و بحث دیرین افزایش نرخ بهره آمریکا بار دیگر سرتیتر اکثر خبرهای بازار اونس جهانی شد.
به عقیده وی، اکثر تحلیلگران افزایش نرخ بهره آمریکا را یکی از عمده دلایل ریزش تاریخی اونس می‌دانند. هرچند آمریکا همچنان سرمایه‌گذاران جهانی را در ابهام نگه داشته است، ولی ترس ناشی از افزایش نرخ بهره، سایه سنگینی در برابر رشد بهای اونس جهانی در بازارها افکنده است. در اتفاقات داخلی نیز پس از چندین دور مذاکرات، ایران و گروه ۱+۵ تفاهم نامه‌ای را امضا کردند که باعث انتظارات کاهشی در بازار دلار شد. از طرف دیگر بحث تک نرخی شدن دلار و همین‌طور بحث بورس ارز، که ظاهرا با هم در تضاد هستند، باعث انتظارات کنترلی دولت در این پارامتر مهم شد. این انتظارات، مسبب اصلی ریزش بازار آتی در مدت اخیر است. به‌طوری‌که فعالان این بخش حاضر به فروش سررسیدهای پایانی در قیمت نقدی شده‌اند.
به عبارت دیگر بازار آتی سکه قدرت تغییرات شارپ گونه یکی از پارامترهای اصلی خود که دلار باشد را کاهش داد و ترجیحا به ثبات قیمت دلار در ماه‌‌های آتی رای مثبت داد. عملا تنها پارامتر باقی مانده برای تغییرات قیمتی در بازار آتی، اونس جهانی ارزیابی می‌شود که این مهم نیز همچنان در گیر و دار عدم تصمیم‌گیری راجع به نرخ بهره آمریکا قرار دارد. لذا پیش بینی می‌شود تا زمانی که روند نزولی فلز زرد در بازارهای جهانی ادامه دارد، فاصله قیمتی سررسیدهای آتی افزایش نخواهد داشت و با ثبات در قیمت دلار، تنها انتظارات افزایشی در قیمت جهانی اونس توانایی افزایش فاصله قیمتی سررسیدهای آتی را دارا خواهد بود.
بازار آتی قدرت آربیتراژگری خود را از دست داده است و در حال حاضر برای افرادی که در این بازار فعال هستند، فروش در بازار نقد، سرمایه‌گذاری در بازار پول و درنهایت گرفتن پوزیشن خرید در بازار آتی، به منظور حفظ موجودی طلای فروش رفته در بازار نقد، تنها جذابیت این بازار است.
ارسال نظر