محمدحسین بابالو: افزایش محدود حجم تولید فولاد خام در کنار تضعیف نسبی بازار فولاد چین و کاهش رشد اقتصادی در بسیاری از کشورهای مهم جهان مواردی است که نشان می‌دهد بازار فولاد از تحرک مطلوبی برخوردار نیست. تاکنون کاهش تقاضا، کاهش قیمت مواد اولیه مخصوصا سنگ‌آهن و زغال‌سنگ و کاهش هزینه تولید به افت قیمت فولاد در بازارهای جهانی با محوریت تولیدات فولاد چین منجر شده است. هم‌اکنون تقاضا در بازارهای شرقی کاهش یافته که باعث شده است جهت‌گیری محموله‌های صادراتی به سمت بازارهای غربی باشد. به عبارت دیگر غرب مجددا در بازار فولاد در حال قدرت نمایی است و می‌تواند جایگاه قبلی خود را به‌دست آورد. به نظر می‌رسد بازار فولاد از سمت اقتصادهای نوظهور به سمت کشورهای قدرتمند غربی در حال تغییر جهت است. با توجه به موارد ذکر شده و کاهش قیمت تمام شده همچنین قیمت‌های پایین فولاد در بازارهای آتی و معاملات سلف احتمال ادامه روند ضعیف فعلی و پایین بودن سرعت رشد حجم تولید فولاد خام وجود دارد.

در روزهای قبل انجمن فولاد جهان گزارش تولید فولاد خام را برای ۵۶ کشور عضو در ماه جولای اعلام کرد که نشان‌دهنده افزایش حجم تولید فولاد خام جهان بود. در این گزارش حجم تولید فولاد خام به ۱۳۷ میلیون تن در ماه جولای افزایش یافت که از افزایش ۷/۱درصدی تولید به نسبت سال قبل حکایت می‌کند.

هم‌اکنون قیمت تمام شده فولاد خام

در اقصی نقاط جهان با محوریت چین کاهش یافته است. قیمت سنگ آهن به‌عنوان مهم‌ترین‌ ماده اولیه تولید فولاد به نسبت سال قبل نزدیک به ۲۳ درصد کاهش یافته که مهم‌ترین‌ پتانسیل کاهش قیمت تمام شده فولاد به حساب می‌آید. این در حالی است که زغال‌سنگ مخصوصا انواع کک‌شو هم با کاهش قیمت رو‌به‌رو شده که در کنار کاهش قیمت نفت و کاهش هزینه حمل‌و‌نقل تاکنون شرایطی را فراهم آورده که هزینه تولید فولاد خام کاهش یافته و این روند کاهشی قیمت تمام شده ادامه یابد. این شرایط تاکنون باعث شده که قیمت‌ها در ضعف مبرم تقاضا نزولی شود. البته در کشورهایی که هنوز تقاضای موثر وجود داشته باشد قیمت‌ها توانسته‌اند سطوح سابق خود را تا حدودی حفظ کنند. این موارد باعث شده که قیمت‌ها در بازار داخلی چین و کشورهای شرقی شدیدا کاهش یافته، ولی در بازارهای غربی با محوریت آمریکای شمالی شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها هستیم. با توجه به قیمت‌های آتی پایین در بازار چین دورنمای قیمت‌ها در کشورهای شرقی هنوز هم منفی است.

در بین کشورهای جهان چین همچون گذشته با تولید ۶۸/۳ میلیون تن فولاد در راس کشورهای تولیدکننده فولاد خام جهان قرار گرفت که افزایش ۵/۱درصدی رشد تولید را نشان می‌دهد. در مورد دیگر کشورهای آسیایی مهم، ژاپن با تولید ۳/۹ میلیون تن تغییری به نسبت سال قبل نداشت و کره‌جنوبی با تولید ۵/۹ میلیون تن فولاد توانست ۲/۶درصد رشد داشته باشد. این مطلب نشان می‌دهد که کره جنوبی خود را برای کسب مقامی بالاتر در بازار فولاد آماده کرده که می‌تواند به افزایش رشد تولید ناخالص داخلی این کشور کمک شایان توجهی کند. البته کره‌جنوبی برای رسیدن به رتبه بالاتری در تولید فولاد در شرق آسیا رقبای قدرتمندی همچون چین و ژاپن دارد که شرایط سختی را پیش روی این کشور گذارده است. هم‌اکنون رشد اقتصادی سالانه کره جنوبی ۶/۳درصد و رشد تولید ناخالص داخلی سه ماه این کشور ۶/۰درصد است.

همان‌گونه که ذکر شد، تولید فولاد خام چین با ۵/۱درصد رشد به ۶۸/۳ میلیون تن رسیده که جایگاه نخست دنیا را مجددا به‌دست آورد. صادرات فولاد چین در ماه جولای با ۹۹۰ هزار تن افزایش به نسبت ماه قبل رو‌به‌رو شد تا جایی که به رقم کم‌سابقه ۸ میلیون و ۶۰ هزار تن رسید و به نسبت سال قبل از افزایش ۵/۵۶درصدی این حجم حکایت می‌کند. در ۷ ماه نخست سال جاری، حجم صادرات فولاد چین به ۴۹ میلیون و ۷۰ هزار تن رسید که نشان دهنده افزایش ۳۷ درصدی حجم صادرات فولاد چین به نسبت مدت مشابه سال قبل است. از سویی در فاصله ماه‌های ژانویه تا جولای شاهد افزایش واردات فولاد چین بودیم که این رقم را تا ۸ میلیون و ۴۷۰ هزار تن افزایش داد که نشان‌دهنده رشد ۱۳ درصدی حجم واردات فولاد چین است. این در حالی است که نسبت حجم تولید داخلی چین به حجم صادرات آن هم‌اکنون به ۹ درصد رسیده که بالاترین حد از سال ۲۰۰۸ تاکنون است.

رشد اقتصادی ۵/۷درصدی سالانه چین و رسیدن رشد تولید ناخالص داخلی سه ماهه این کشور به ۲ درصد، نشان می‌دهد جایگاه صنعت فولاد در کشور چین در حال تضعیف بوده که توجه دولت به صنایع و تکنولوژی‌های نوین و همچنین حفاظت از محیط‌زیست دلیل اصلی این رخداد است. از طرفی افزایش ناچیز حجم تولید فولاد خام چین، افزایش شدید حجم صادرات و همچنین افزایش محدود حجم واردات محصولات فولادی این کشور به نظر می‌رسد جایگاه تقاضای داخلی چین نیز به نسبت سایر کشورها در حال تضعیف است، البته حجم تولید بسیار بالای چین باعث خواهد شد که جایگاه این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد خام در جهان باز هم حفظ شود.

در ماه جولای روسیه توانست با ثبت ۱/۸درصد رشد ۶/۲ میلیون تن فولاد تولید کند، ولی اوکراین با کاهش ۷/۱۱درصدی حجم تولید تنها ۲/۵ میلیون تن فولاد تولید کرد. این مطلب نشان می‌دهد که منازعه بین این دو کشور تاکنون بیشتر به زیان اوکراین تمام شده و تحریم‌های روسیه نتوانسته تاثیری بر حجم تولید فولاد خام این کشور بگذارد. به نظر می‌رسد این رخداد تاثیر مهمی بر رشد اقتصادی روسیه گذارد و بتواند جایگاه تولید ناخالص داخلی این کشور را در جهان تقویت کند.

در ماه جولای حجم تولید فولاد خام آمریکا با ۳/۲ درصد افزایش به ۷/۶ میلیون تن رسید که نشانه ادامه شرایط رو‌به رشد اقتصاد این کشور است. با توجه به بهبود تقاضا هم‌اکنون شاهد افزایش حجم صادرات فولاد از چین به آمریکا هستیم که در کنار بهبود شرایط اقتصادی این کشور و افزایش ارزش دلار پتانسیل قدرتمندی برای افزایش جذابیت بازار فولاد آمریکا است. حجم تولید فولاد خام برزیل با نیم درصد افزایش به ۲/۹ میلیون تن رسید که داده چندان قدرتمندی برای اقتصاد نوظهوری همچون برزیل نیست.

در قاره اروپا حجم تولید فولاد خام آلمان با ۵/۱درصد افزایش به ۳/۴ میلیون تن رسید و انگلستان با ۴/۴درصد کاهش تنها به تولید یک میلیون تن بسنده کرد. اتریش با ۲/۵درصد کاهش و هلند هم با نیم درصد کاهش حجم تولید رو‌به‌رو شد. ترکیه هم با یک درصد افزایش توانست ۲/۸ میلیون تن فولاد خام تولید کند.

به گزارش انجمن جهانی فولاد، حجم استفاده از ظرفیت‌های نصب شده تولید فولاد خام در جهان در ماه جولای ۴/۷۵درصد بود که به نسبت ماه قبل از کاهش ۹/۲درصدی این حجم حکایت می‌کند. این در حالی است که این حجم از ظرفیت استفاده شده به نسبت مدت مشابه سال قبل از آن ۲/۱درصد کاهش داشته است. ضعف قیمت‌ها در بازار فولاد جهانی، ضعف تقاضا و کاهش جذابیت تولید را می‌توان مهم‌ترین‌ دلیل این رخداد دانست.

با توجه به موارد ذکر‌شده و بازار ضعیف فولاد در اقصی نقاط جهان و احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها، به نظر می‌رسد روند ضعیف رشد تولید فولاد خام ادامه یابد. هم‌اکنون شاهد ضعف رشد تولید فولاد خام در چین هستیم که با توجه به نبود رونق اقتصادی در دیگر کشورها همچنین کاهش استفاده از ظرفیت‌های نصب شده، شاید این روند ضعیف فعلی ادامه یابد. با توجه به قیمت‌های پایین مواد اولیه، قیمت‌های پایین فولاد در بازارهای آتی و قراردادهای سلف همچنین احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌توان ادامه روند ضعیف فعلی را در بازار فولاد با محوریت حجم تولید

فولاد خام هشدار داد. با توجه به این موارد، ممکن است ضعف رشد تولید فولاد خام در جهان ادامه یابد، ولی در ضعف نسبی تقاضا و قیمت‌های تمام‌شده پایین شاید انتظار افزایش قیمت‌ها اندکی خوشبینانه باشد.

کاهش جذابیت تولید فولاد خام در جهان