نارضایتی خریداران از فرآیند قیمت‌گذاری قیر

منیژه حیاتی- با وجود اینکه هفته گذشته شرکت نفت پاسارگاد نرخ قیر خود را در بورس کالا و در رینگ داخلی کاهش داد، اما همچنان تعداد قابل توجهی از خریداران با استناد به افت قیمت قیر در بازارهای جهانی، از بالا بودن نرخ محصولات این شرکت در بورس ابراز نارضایتی می‌کنند. این اعتراض با این شایعه که پیمانکاران وزارت راه و شهرداری‌ها تنها بهای سال گذشته قیر (۹۵ تومان در هر کیلو) را پرداخت می‌کنند و مابقی قیمت توسط اداره راه و وزارت کشور به شرکت‌های نفت جی و پاسارگاد پرداخت می‌شود جدی‌تر شده است. به عقیده تحلیل‌گران بازار قیر این روش نه‌تنها باعث شده تا این کالا در نهایت و نه به صورت ظاهری دونرخی شود، بلکه خریداران بخش‌خصوصی را نیز به بورس بی‌اعتماد کرده است. حتی برخی خریداران و تجار قیر با اشاره به شرایط فصلی، خریدهای اندکی را هم که طی هفته‌های جاری در بورس انجام می‌شود، بیش از نیاز دانسته و معتقدند بخشی از این محصولات اگرچه از بورس خریداری می‌شود، اما در نهایت با نرخ‌های پایین‌تر خارج از بورس به واحدهای تولید عایق فروخته می‌شود.

یکی از فعالان بازار با اشاره به تثبیت قیمت قیر در بورس طی این مدت می‌گوید: سیاست‌های یک‌جانبه و عدم انعطاف طرف تقاضا عملا قدرت هرگونه چانه‌زنی را از خریداران بخش‌خصوصی سلب می‌کند و وضعیت نامساعدی را با توجه به رکود بازار برای این دسته از خریداران ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این مساله، باید وضعیت نوع خرید پیمانکاران اداره راه و شهرداری‌ها را نیز اضافه کنید که بدون حضور در بورس و چانه‌زنی و با پرداخت تنها بخشی از قیمت قیر، عملا باعث ایجاد سیستم دونرخی می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر که قیمت قیر بسیار مرغوب‌تر از قیر ایران در بازارهای جهانی به ۲۸۰ دلار در هر تن رسیده (۲۷۰تومان در هر کیلو) و نیز حتی قیمت قیر صادراتی شرکت نفت جی حدود ۳۰۰دلار است که با نرخ دلار ۹۶۵ تومان حدود هر کیلو ۲۸۹ تومان برآورد می‌شود مشخص نیست که چرا پارساگاد عرضه خود (تحویل آبادان و تبریز) را از ۳۱۵ تومان پایین‌تر نمی‌آورد، این در حالی است که ۳درصد ارزش افزوده نیز به آن اضافه می‌شود.

وی معتقد است این عمل باعث زیان تولیدکنندگان عایق رطوبتی و نیز شرکت‌های مربوطه شده است و عملا بازار را در اختیار افرادی که از نفت کوره قاچاق به‌عنوان ماده اولیه تولید عایق استفاده می‌کنند، قرار داده است.

وی با تاکید بر ضرورت کاهش قیمت قیر معتقد است: با توجه به حرکت اقتصاد کشور به سمت خصوصی‌سازی عرضه‌کننده‌های محصولات در بورس باید به صورتی عمل کنند که زمینه برای فعالیت شرکت‌های پایین دستی همگام با اقتصاد جهانی فراهم شود. وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در‌حال‌حاضر تمامی پالایشگاه‌های کشور به جز یک پالایشگاه که نفت جی در آن فعالیت می‌کند، به یک شرکت تعلق دارد و با توجه به اینکه قیر وارداتی در کشور وجود ندارد، عملا تنوع تعداد عرضه‌کننده‌های این محصول بسیار محدود است، از این رو قیمت‌گذاری و معاملات این کالا در بورس باید به گونه‌ای انجام شود که فلسفه بورس و اصول رقابت در این بازار زیر سوال نرود. وی معتقد است: زمانی می‌توان مدعی شد که این کالا کاملا بورسی شده است که فضای چانه‌زنی از سوی خریداران

ایجاد شود.

تثبیت قیمت‌ها در روز شنبه

دیروز در بورس کالا قیمت قیر باز هم ثابت ماند. در این روز تا ساعت ۱۵ بعدازظهر، ۲۹۰تن قیر ۷۰-۶۰ نفت جی با نرخ ۳۱۵ تومان، قیر ۱۰۰-۸۵ این شرکت ۱۰۰تن با نرخ ۳۸۰ تومان فروخته شد. نفت پاسارگاد هم قیر ۷۰-۶۰ تحویل آبادان را با نرخ ۳۱۵تومان عرضه کرد که ۲۹۰ تن از آن فروش رفت. همین محصول تحویل اراک ۴۴۰ تن فروش رفت. قیمت این کالا ۳۰۵ تومان بود.

تحویل بندرعباس آن نیز با نرخ ۳۲۰ تومان عرضه شد که فروش نرفت. قیر ۷۰-۶۰ پاسارگاد تحویل شیراز هم با نرخ ۳۰۵ تومان عرضه شد که ۲هزار و ۳۹۰ تن فروش رفت. قیر ۲۵۰-MC هم تحویل آبادان و شیراز به ترتیب ۸۰ و ۱۹۰ تن فروش رفت که ۳۸۰ تومان بود. قیر ۱۰۰-۸۵ این شرکت نیز تحویل تبریز ۱۱۴۰ تن با نرخ ۳۱۵ تومان فروش رفت.