گروه بورس- همایون دارابی: بحران در بازارهای جهانی و دورنمای رکود شدید که باعث کاهش بهای مواد خام شده است، بورس تهران را نیز به طور غیرمستقیم تحت تاثیر قرار خواهد داد.

در بازارهای جهانی، ریزش زنجیره‌ای بانک‌ها و نهادهای مالی در ایالات متحده آمریکا و تداوم آن به رغم تزریق منابع مالی ۷۰۰میلیارد دلاری، موجب شده است تا دامنه‌های این بحران به بورس‌های آسیایی و اروپایی نیز کشیده شود. امری که در خود رکود شدید اقتصادی جهانی را به همراه آورده است. در این فضا هر چند که بورس تهران از جریان سرمایه جهانی و افت وابسته به آن دور است، اما با توجه به افت بهای محصولات خام، شرکت‌های بورسی تحت تاثیر این بحران قرار گرفته‌اند. در حال حاضر بهای نفت که در تیر ماه به مرز ۱۴۷دلار در هر بشکه رسیده بود، تا ۷/۸۲دلار کاهش یافته است. از سویی بهای فلزات رنگین افت چشمگیری یافته‌اند. بهای مس در معاملات بورس لندن در ۵هزار و ۴۰۲دلار و در معاملات SPOT به مرز ۴هزار و ۹۴۱دلار رسیده است. بهای روی و مس نیز با افت چشمگیر به کمترین حد از سپتامبر ۲۰۰۵ رسیده است. از سویی بهای بیلت فولادی در بورس فلزات لندن (LME) در جنوب شرق آسیا تا ۳۸۵دلار و در منطقه مدیترانه تا ۳۹۵دلار افت کرده است. با توجه به رکود در بخش فولاد و سرایت آن به بازار حمل‌ونقل، شاخص بالتیک به عنوان شاخص حمل‌ونقل دریایی تا عدد ۲هزار و ۵۰۳واحد افت کرده است. با توجه به این تحولات نمادهای پرتعداد وابسته به این محصولات، با فشار فروش ناشی از دورنمای کاهش فروش و سود مواجه شده‌اند. از سویی از آنجا که بخش عمده بازده ۳۰درصدی بورس در ۵ ماه نخست امسال ناشی از رشد بهای محصولات خام بوده است، با چرخش بازار جهانی، معامله‌گران در انتظار به تعادل رسیدن نمادهای عمده بازار هستند، امری که نیازمند اصلاح قیمتی است. در کنار نمادهای متوقفی نظیر فولاد مبارکه، سنگ‌آهن‌ها و سرمایه‌گذاری‌های وابسته، نمادهای باز نظیر کشتیرانی، ملی مس، پالایشگاه اصفهان نیز در تله حجم مبنا به دام افتاده و روند فرسایشی اصلاح قیمت را تجربه می‌کنند.

از این‌رو بازار در صورت عدم تجربه اصلاح سریع قیمتی، دوره رکود را تجربه خواهد کرد. بحث در مورد روش‌های به تعادل رسیدن بازار به‌ویژه میان موافقان و مخالفان سیاست گذشته مدیریت بازار در مورد شوک درمانی، مهم‌ترین بحث در هفته آینده خواهد بود.

موافقان شوک درمانی معتقدند با توجه به تاثیرات روانی اصلاح قیمت به صورت فرسایشی و غیرقابل اجتناب بودن این مساله، رخداد شرایطی نظیر آنچه در یک هفته اخیر در بورس‌های دنیا از جمله وال‌استریت با رقم خوردن افت‌های ۶ تا ۷درصدی شاخص رخ داد، برای معامله‌گران بورس تهران نیز قابل درک است. در شرایط کنونی و پتانسیل افت موجود در بازار، شاخص حتی برای حفظ مرز ۱۰هزار واحد در میان‌مدت نیز با مشکل مواجه خواهد بود.در کنار تحولات بازار جهانی در سطح اقتصاد داخلی مهم‌ترین مساله هفته، سخنان دکتر احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری در مورد طرح تحول اقتصادی است. طرح پرداخت ۵۰ تا ۷۰هزار تومان به هر فرد با توجه به بار مالی سنگین این طرح، دورنمای افزایش بهای بنزین، گاز و برق، و همچنین کسری کنونی بودجه و افت بهای نفت جنبه‌های سوال انگیز این طرح هستند. از سویی تحولات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده و دستور رییس‌جمهور برای توقف این طرح برای دو ماه، متعاقب اتفاقات رخ داده در صنف طلا و جواهر و بازار از دید کارشناسان با اهمیت تلقی می‌شود. تبعات طرح محدودی نظیر مالیات بر ارزش افزوده که تنها ۳ درصد بار مالی برای بازار به همراه داشت، شانس اجرای طرح تحولات اقتصادی را با سوال مواجه می‌کند. طرحی که به گفته رییس‌جمهور با جهش قیمتی همراه خواهد بود.از سویی موضع‌گیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد این طرح نیز جالب توجه است.در کنار اثرات تحولات اقتصادی در درون بازار سرمایه، پتانسیل‌ منفی و کاهش انگیزه‌ها، مساله مهم آخرین بازگشایی شماری از نمادهای اخراجی از بورس است. این آخرین بازگشایی اگرچه بدون تعهد خرید سهامداران عمده نمی‌تواند گشایشی برای سهامداران تلقی شود، اما می‌تواند آخرین فرصت برای نقد شدن دارایی سهامداران این شرکت‌ها (هرچند به میزان اندک) به حساب آید. در کنار این مسائل در درون بازار بحث معرفی اعضای حقیقی هیات‌مدیره شرکت بورس و همچنین مدیرعامل شرکت از اهمیت برخوردار است.

در بازار همچنین شرایط به سوی عرضه بانک‌های دولتی به عنوان شرکت‌های جدید صدر اصل ۴۴ در حال حرکت است که احتمالا به عرضه یکی از بانک‌های دولتی ملت یا صادرات منجر می‌شود.

در بازار چه خبر بود؟

بازار چهارشنبه همچنان بازاری ضعیف و توام با رکود بود که در آن عمده‌ترین نمادهای بازار درگیر صف‌های فروش بودند.

در همین حال حضور معامله‌گران حقیقی در نمادهای کوچک بازار به ویژه نمادهایی که می‌تواند از تغییر شرایط بازارهای جهانی منتفع شوند موجب رونق این نماد شده است. هرچند که در این نمادها به ویژه نمادهای مصرف‌کننده مس بحث موجودی‌های قبلی و قیمت‌ این شرکت‌ها از اهمیت برخوردار است.در بازار چهارشنبه در نماد مخابرات شرکت عرضه‌ها در مرز یک‌هزار و ۸۰۰ ریال باعث شد این نماد به‌رغم معامله ۴۵میلیون سهم با صف فروش ۵۰میلیون به پایان رسد. در گروه بانکداری، مصوبه هیات دولت در مورد کاهش سرمایه اولیه تشکیل بانک‌های خصوصی مهم‌ترین خبر بود. با این مصوبه سرمایه اولیه تشکیل بانک‌ها در داخل کشور و مناطق آزاد یک‌صدمیلیارد تومان کاهش یافته است که این امر تشکیل بانک‌های خصوصی را تسهیل خواهد کرد. بانک‌های خصوصی در فضای تاثیرپذیری نمادهای عمده از بازار جهانی، فرصت معاملات متعادل را به دلیل دور بودن از ریسک کنونی به دست آورده‌اند.

در گروه فلزی، فولاد خوزستان به‌رغم معامله نزدیک به حد خروج از ضوابط رفع گره‌های معاملاتی، از گره خارج نشد. فولاد خوزستان در قیمت ۶هزار و ۴۱۳ریال همچنان با صف فروش مواجه است. اصلاح قیمتی ۵۰درصدی این نماد در دو ماه اخیر تاکنون نتوانسته است به تعادل این نماد منجر شود. در این گروه معاون وزیر بازرگانی از امضای تفاهم‌نامه‌ای با صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیردولتی برای واگذاری سهام فولاد مبارکه (جوایز صادراتی) خبر داده است. این تفاهم‌نامه البته نوشدارویی بعد از مرگ سهراب ارزیابی می‌شود، چراکه عرضه سهام مبارکه در قالب جوایز صادراتی به افت سنگین نماد مبارکه پیش از توقف این نماد منجر شد. در گروه فلزی، واگذاری آلومینیوم پارس موجب اعلام سود توسط نورد آلومینیوم، شرکتی که در سال‌مالی گذشته زیان سنگینی را رقم زد، شده است.

در گروه غذایی، سازمان امور مالیاتی در اطلاعیه‌ای حراج یک انبار شرکت ساسان به دلیل بدهی مالیاتی را به اطلاع بازار رسانده است. شرکت‌های تولید نوشابه به دلیل کاهش مالیات متعاقب آغاز طرح مالیات بر ارزش افزوده با موقعیت افزایش درآمد مواجه بودند که اینک با توقف طرح مالیات بر ارزش افزوده این مساله با ابهام مواجه خواهد شد.

در گروه خودرویی، دکتر احمدی‌نژاد در سفر به استان خراسان شمالی خط تولید خودروی چری را افتتاح کرد. خودرو چری که قرار بود توسط ایران‌خودرو مستقلا تولید شود به دلیل مشکلات موجود در ایران خودرو خراسان به‌ویژه محدودیت ظرفیت تولیدی این واحد، در شرکت سناباد خودرو با تامین ۳۵درصد لوازم‌ تولیدی توسط ایران‌خودرو تولید می‌شود. هر خودرو چری با نرخ ۱۲ تا ۱۳ میلیون تومان راهی بازار خواهد شد که رقیبی برای خودروهای این محدوده به ویژه ریو سایپا خواهد بود. هرچند که وضعیت بازار خودروسواری بیش از پیش با تراکم تولید مواجه است. در گروه خودرویی کارشناسان بازار در انتظار نظر وزارت صنایع و معادن با درخواست سایپا و ایران‌خودرو برای افزایش بهای فروش برخی از مدل‌های تولیدی از جمله تندر-۹۰ (ال نود) است. مدیران خودروسازان عمده اخیرا از زیان در برخی از مدل‌های تولیدی به دلیل طرح تثبیت قیمت‌های خودرو از سوی وزارت صنایع و معادن خبر داده‌اند. در گروه سیمانی بازار با صف‌های فروش کم‌تحرک مواجه است. در حال حاضر با افت شدید بهای فولاد، تناسب قیمت سیمان و فولاد به سوی کاهش قیمت سیمان حرکت خواهد کرد. در گروه ساختمانی نماد سرمایه‌گذاری شاهد برای برگزاری مجمع عمومی سالانه چهارشنبه متوقف شد.در گروه برقی روند کاهش بهای مس به ویژه موجب کاهش بهای تمام شده شرکت‌های مصرف‌کننده کابل مسی خواهد شد. بازار چهارشنبه در این گروه با صف‌های خرید و فعالیت معامله‌گران در نمادهای کابل‌های شهید قندی، موتوژن، پارس سوئیچ، کنتورسازی، ایران ترانسفو و نیرو ترانس مواجه بود. در گروه سرمایه‌گذاری، صف فروش سرمایه‌گذاری ملی با جابه‌جایی یک بلوک ۸ میلیونی جمع‌آوری شد. این نماد مجموعا با ۴/۱۱ میلیون سهم مواجه شد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در نیمه نخست امسال با توجه به وضعیت بازار سهام شرایط مناسبی را تجربه کردند. امری که در نیمه دوم سال با توجه به وضعیت کنونی، بازار با تردید مواجه است. در گروه شرکت‌های هلدینگی سرمایه‌گذاری بانک ملی در شرایط روز چهارشنبه جابه‌جایی یک بلوک ۲۰ میلیون سهمی را تجربه کرد که همچنان نمادهای عمده پرتفوی این شرکت از جمله پتروشیمی اراک و صدرا با شرایط نامناسبی در تابلو مواجه‌اند. صدرا پس از یک هفته رشد قیمتی با عرضه‌های تکمیلی مواجه شد و صف خرید آن از میان رفت.

در مجموع بازار چهارشنبه بازاری ضعیف بود که در آن شاخص ۴۵/۶۹ واحد افت کرد. با این شرایط در کل هفته شاخص ۳۴۵ واحد و شاخص قیمت و بازده نقدی ۱۳۷۹ واحد (۳درصد) افت کرد که در مقایسه با بورس‌های خارجی البته رقمی قابل توجه نبود، اما بازار با تهدید افت حجم معاملات مواجه است.