وضعیت قرمز در صنعت روی

آزاده حسینی

تداوم روند کاهشی قیمت‌های روی در سطح جهانی، ریزش معدن انگوران و پایین آمدن عیار خاک استحصال شده از این معدن باعث شده که سال جاری برای تولیدکنندگان روی پر از زحمت، دردسر و ضرر و زیان باشد. تولید روی دو برابر مصرف آن است

با توجه به اینکه میزان تولید روی در کشور ما به لحاظ دارا بودن معادن عظیم روی بیشتر از میزان مصرف آن است، همواره صادرات این فلز از رونق خاصی برخوردار بوده است.

عوارض صادراتی، مانع خروج روی

البته صادرات روی در برخی از اوقات با ناملایماتی از سوی دولت مواجه شده، به‌طوری که با وضع عوارض صادراتی راه خروج این فلز را محدود کرده، اما این بار تولیدکنندگان روی به شکل بسیار جدی با خطر تعطیلی و ورشکستگی مواجه هستند، آن هم به این دلیل که تمامی مشکلاتی که می‌تواند در یک صنعت به وجود بیاید، گریبانگیر تولیدکنندگان روی شده است.

عرصه به تولیدکنندگان روی تنگ‌تر شد

در شرایط فعلی بسیاری از تولیدکنندگان فقط برای بقا تلاش می‌کنند و گمرکات کشور نیز با تفسیر اشتباه از عوارض ۳۰درصدی و در اختیار قرار دادن خاک کم‌عیار و اسید گران عرصه را برای تولیدکنندگان تنگ‌تر کرده و تمام این اتفاقات در شرایطی در حال وقوع است که بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده روی به صورت سهامی عام فعالیت دارند و جزو شرکت‌های بورس اوراق بهاداری هستند و عده زیادی از مردم جزو سهامداران این شرکت‌ها هستند و با تعطیلی این شرکت‌ها در سطح بسیار وسیع سهامداران متحمل ضرر و زیان شده و بورس نیز شاهد سقوط شاخص شرکت‌های این گروه است.

تکنولوژی تولید روی از آهن‌قراضه وجود ندارد

علیرضا صدر یکی از فعالان صنعت روی در خصوص وضعیت بازار روی به خبرنگار ما گفت: در حالی‌که قیمت روی، روز به روز در بازار داخلی و خارجی در حال تنزل است و اوضاع تولیدکنندگان نیز متناسب با آن در شرایط خطرناکی قرار دارد، دولت با وضع عوارض ۳۰درصدی بر صادرات، عرصه را بر فعالان این بازار نیز تنگ‌تر کرده است.

وی ادامه داد: تولید شمش روی در ایران صرفا از طریق الکترولیز و استفاده از ماده معدنی صورت می‌پذیرد و در هیچ کارخانه تولید شمش روی، سابقه تولید شمش روی HG از ضایعات فلزی آن وجود ندارد، اما با این حال به دلیل اشتباه لغوی که در مصوبه هیات‌وزیران به‌وجود آمده برای صادرات شمش باید ثابت کنیم که شمش روی از ماده معدنی است نه از قراضه. وی تصریح کرد: این ماجرا به همین جا ختم نشده و برای اثبات این موضوع به گمرک بندرعباس راه‌های مختلفی را طی کرده‌ایم که به نتیجه نرسیدیم.

وی یادآور شد: گمرک بندرعباس برای اثبات اینکه شمش موردنظر ما برای صادرات از قراضه نیست و از ماده معدنی است، از ما خواست تا آن را به موسسه استاندارد استان هرمزگان معرفی کنیم که با وجود این کار موسسه استاندارد اعلام کرد توان سنجش این موضوع را که شمش موردنظر از مواد معدنی است نه قراضه را ندارد، از این‌رو برای اثبات این موضوع از وزارت صنایع و معادن و موسسه استاندارد گواهی گرفتیم که شمش‌های موردنظر از مواد معدنی تولید شده و نه قراضه، اما متاسفانه باز با عدم همکاری گمرک روبه‌رو شدیم و این کاغذبازی هفته‌ها به طول انجامیده و این در حالی است که شمش روی صادراتی ما چند ماهی است در بندر دپو شده است.

تولیدکنندگان روی در ورطه نابودی

سیدجواد ویشکایی مدیرعامل شرکت بازرگانی توسعه روی زنجان که یکی از شرکت‌های اقماری شرکت توسعه معادن روی ایران درخصوص مشکلات صنعت روی اظهار داشت: در شرایط فعلی صادرات روی به هیچ وجه اقتصادی نیست؛ زیرا گمرک با عنوان کردن مجدد اخذ عوارض ۳۰درصدی کلا صادرات روی از کشور را متوقف کرده است.

وی ادامه داد: افزایش قیمت خاک معدنی و پایین آمدن عیار خاک تحویلی به تولیدکنندگان شمش روی و افزایش قیمت اسید همراه با افزایش مصرف اسید در کارخانجات به دلیل کیفیت پایین خاک تحویلی همزمان با سقوط قیمت‌های جهانی روی شرایطی را ایجاد نموده تا اکثر تولیدکنندگان فقط در جهت بقای خود تلاش کنند و برخی از کارخانجات نیز ناچارا تعطیل شده‌اند.

تولید روی هم‌اکنون اقتصادی نیست

وی ادامه داد: در حال حاضر قیمت شمش روی در بازار داخلی به دلیل توقف صادرات که ناشی از اخذ عوارض ۳۰درصدی توسط گمرکات کشور می‌باشد، به پایین‌ترین حد خود رسیده است که این قیمت از قیمت تمام‌شده بعضی کارخانجات پایین‌تر می‌باشد.

ویشکائی ادامه داد: جای سوال اینجا است که گمرک ایران پس از اصرار به اخذ عوارض ۳۰درصد صادراتی در اوایل سال ۱۳۸۶ که ناشی از تفسیر نادرست از مصوبه هیات‌وزیران در پایان سال ۱۳۸۵ بود و متوقف نمودن صادرات روی کشور و زیان‌های جبران‌ناپذیر به بازارهای صادراتی در مقطع فوق، پس از حدود ۶ماه پیگیری و نامه‌نگاری بالاخره قانع شد که شمش روی و برخی از شمش‌های فلزی شامل اخذ عوارض ۳۰درصد صادراتی نمی‌گردند و به مدت حدود یک سال و نیم و تا همین سه ماه قبل اخذ عوارض را از شمش‌های موردبحث حذف کرد. حال چگونه است که پس از حدود ۱۸ماه مجددا چنین تقاضایی را مطرح می‌نماید؟ مگر چه تغییراتی به‌وجود آمده، آیا تکنولوژی ساخت روی در کشور طی این مدت کوتاه تغییر یافته؟ آیا هیچ ارگان یا سازمانی اعلام کرده که شمش روی از ضایعات فلزی در کشور تولید می‌شود؟ و ... آنچه که مسلم است هیچ یک از اتفاقات فوق رخ نداده. آیا با توجه به موارد مذکور صنعتگران روی حق ندارند اعتراض کنند که چند بار باید یک موضوع را برای سازمان‌های دولتی کشور اثبات کنند؟ آیا حق ندارند سوال کنند چه کسانی با توقف صادرات، اینگونه به تولیدات صنعتی لطمه می‌زنند؟ آیا نباید بپرسند که پاسخگوی جایگزینی کشورهای رقیب در بازارهای هدف به دلیل توقف صادرات محصولات ایرانی که ناشی از تفسیرهای غلط از مصوبات مسوولان است، کیست؟

زخم این صنعت هنوز از ضربه‌ای که یک سال و نیم پیش در اثر تفسیر نادرست از مصوبات هیات‌وزیران ایجاد شده بود التیام نیافته که با وجود اثبات قطعی عدم‌شمول آن به شمش روی و برخی شمش‌های دیگر، مجددا مطرح می‌شود.

آیا مسوولان کشور می‌دانند که چه هزینه‌هایی را این صنعت برای کسب مجدد بازارهای صادراتی پس از پی بردن مسوولان گمرک با یک تاخیر شش ماهه در مورد عدم‌شمول مصوبه موردبحث به شمش روی در یک سال و نیم پیش پرداخت کرده است؟

اگر به پرونده‌های قبلی این موضوع که نهایتا گمرک مجاب به نقض اخذ عوارض شده‌، رجوع شود، بعد از مصوبه هیات‌وزیران در سال ۱۳۸۵ هزاران تن شمش روی و شمش‌های دیگر بدون پرداخت عوارض ۳۰درصد صادر شده و همه مدارک در فایل‌های گمرک موجود است و نیازی به ارائه مدارک جدید نیست. هرگونه تاخیر در تصمیم‌گیری‌ در این مورد با وضعیتی که هم‌اکنون صنعت روی دارد فاجعه‌انگیز خواهد بود. این یک هشدار جدی است.