گروه بورس- معصومه طاهرخانی: تنها یک «د.د.د» برای بورس تهران کافی است تا به دستکاری ارواح در معاملات این بازار هم، ایمان بیاوریم.حتما می‌پرسید مگر د.د.د چیست که قرار است لزوم وجود ارواح را هم اثبات کند؟ واقعیت این است که د.د.د چیزی نیست مگر دستورهای خرید بی‌نامی که متقاضیان خرید سهام وارد سامانه معاملات می‌کنند.

صد البته هم بدیهی و روشن است که به دلیل ماهیت بی‌نام بودن، خریداران هیچگاه شناخته نمی‌شوند. داستان اما زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانید سیستم‌های پیگیری و ردیابی بورس قادر نیستند این‌گونه دستورها را پیگیری کنند. در نتیجه تنها می‌توانیم سایه این خریداران بی‌نام و نشان را با دستورهای خریدی که وارد می‌کنند، احساس می‌کنیم.
«ددد»، اصلاح باید گردد!
باور کنید اصلا قصد نداریم گزارش را به سمت تخیلات و تصویرسازی از غیرواقعی‌ها ببریم، بلکه تک‌تک نوشته‌ها واقعی هستند و مبتنی بر واقعیت‌ها هستند که در بین بورس تهران شکل گرفته‌اند.
حال بماند که بارها و بارها در بین صفحات بورس هشدار دادیم و نصیحت کردیم که مدیران «بورسی»ها، «معاملات ددد اصلاح باید گردد!»
رستگاری در ساعت ۸:۳۰!
بگذارید برای روشن شدن ماجرا روند معاملات دیروز سهام «مخابرات» را مثال بزنیم؛ نمادی که ظاهرا طرفداران زیادی را در میان ارواح بورس دارد. شاهد ماجرا هم روند معاملات این سهم از 19مردادماه تا همین دیروز! اما دیروز چه شد؟ شگفتی‌ها همزمان با آغاز ساعت 8 و 30 دقیقه صبح که درست نیم ساعت قبل از آغاز رسمی زمان معاملات است و به تبع بازه‌ای است که کارگزاران فرصت دارند تا سفارش‌های خرید و فروش خود را وارد سامانه معاملات کنند، شروع می‌شود. حالا نه فقط مخابرات، ‌کافی است نگاهی هرچند کوتاه به تک‌سهم‌هایی که در این بازار منفی، سهامشان معامله می‌شود، بیندازیم. چیزی که در وهله اول به عیان، خود را نشان می‌دهد عدم تناسب‌هایی است که میان دستورهای خرید و فروش دیده می‌شود.مشخص است که این داستان در مورد مخابرات که در حال حاضر بزرگ‌ترین شرکت بورس از لحاظ ارزش روز است، مصداق بسیار جالب‌تری داشته باشد. فقط کافی است کمی به زمان‌ها و حجم صف‌های خرید و فروش که ثبت می‌شود، دقت کنید. ساعت 8 و 30 دقیقه، مخابرات 14میلیون درخواست خرید در قیمت 1790 ریال را در حالی به خود می‌بیند که در طرف مقابل هیچ فروشنده‌ای وجود ندارد.ثانیه‌ها همچنان می‌گذرند تا در نهایت روی ساعت 8و49 ثانیه ثابت می‌مانند تا بدون اینکه خبر خاصی در مورد سهم و حتی خبر خاصی در مورد بورس منتشر شود، حجم خریداران به یکباره جا به جا شود. دلیل هم حتما چیزی نیست جز 513هزار سهامداری که تصمیم گرفتند به تقاضای 14میلیون سهمی جواب دهند و سهم خود را بفروشند. اما ریزش خریداران مثل همیشه بیشتر از مقدار سهمی بود که عرضه شده بود و در مجموع به عدد 13میلیون و 300 هزار سهم رسید و این پایان ماجرا نبود چرا که خریدار بعدی دستور خرید خود را با 1777ریال وارد سیستم کرد و این هم یعنی یک درصد پایین‌تر از درخواست اولیه. از آن طرف خرید سومی هم از آن طرف بوم افتاد و درخواست خود را با قیمت 1740ریال، یعنی 3درصد پایین‌تر ارائه کرد. اینجاست که گسستگی میان خریداران شروع می‌شود.
هنوز ساعت ۹ نشده!
ساعت 8 و 50 دقیقه است و به عبارتی هنوز 10 دقیقه به شروع معاملات باقی مانده، ولی سربازان 14میلیونی «اخابر» تلفات داده‌اند و حال به 12 میلیون و 900هزار تا رسیده‌اند. البته در طرف مقابلشان هم 750هزار فروشنده که احتمالا هم می‌توانند نیروی دشمن باشند، وجود دارند.
باور کنید این ۱۰ دقیقه پرحاشیه و غیرقابل پیش‌بینی تنها آن تکیه کلام همیشگی گوینده‌های فوتبال را به ذهن انسان می‌آورد که احتمالی وقتی قرار است بورسی شود، این شکلی می‌شود که «در بورس هیچ چیز قابل پیش‌بینی نیست!». سه تغییر کلی در این ۱۰ دقیقه رخ داد؛ اول رسیدن خریداران به ۱۱میلیون در مقابل ۲میلیون و ۷۰۰هزار فروشنده، در راند دوم ریزش‌ها تا جایی پیش رفت که در نهایت ۱۰میلیون خریدار درمقابل ۳میلیون و ۵۰۰هزار فروشنده صف آرایی کردند. سرانجام آن چیزی که ثانیه‌هایی قبل از ساعت ۹ ثبت شد، ۸میلیون و ۳۰۰هزار خریدار بود که در مقابل ۵میلیون و ۴۰۰هزار فروشنده خود را نشان دادند.
الان بعد از ساعت 9 است!
معامله ۵/۲میلیون سهم «اخابر» روی قیمت ۱۷۹۰ریال اولین دست خوشی است که بازار به صف‌های خرید بیش از ۸میلیونی مخابرات می‌دهد. ساعت ۹ و ۸دقیقه هم وقتی است که عاقبت درخواست‌های خرید و فروش روی قیمت ۱۷۹۰ریال متعادل شده و به هم می‌رسند، آن هم با حجم تقاضایی معادل ۳میلیون و ۴۰۰هزار سهم.
اما 5 دقیقه زمان نیاز است تا آن 14میلیون درخواست خرید آهنین با عرضه کمتر از 6میلیون سهم پودر شوند. این اعداد هم هیچ پیغامی که نداشته باشند به راحتی می‌گویند که 60درصد تقاضای خرید واقعی نبوده‌اند و این یعنی ما در بورس تهران هم ارواح داریم؛ ارواحی که دستورهای خرید واهی وارد سامانه می‌کنند و کافی است آن طرف کسی دستور فروش صادر کند. ماجرای حذف خریداران و تقاضاهایی که برای فروش، حتی در قیمت‌های کمتر از شروع معاملات وجود دارد، دیروز تا آنجا پیشروی کرد که در ساعت 9 و 20دقیقه رقم پیشنهادهای خریداران و فروشندگان را هر کدام به ترتیب به 1760 ریال و 1770ریال رساند.
ظهر بورس تهران؛ ساعت ۱۲
فعلا تنها نیم ساعت به پایان زمان معاملات وقت باقی مانده است ولی تابلوهای بورس تهران اوضاع جالبی را نمایش نمی‌دهند.
دیروز تا ساعت ۱۲ظهر، حجم معاملات صورت گرفته روی سهام مخابرات به زحمت به ۱۲میلیون سهم رسید و این در حالی بود که ما تقاضای ۱۴میلیون سهمی را برای این سهم داشتیم.
چرا کارگزاران «ددد» را دوست دارند؟
اینکه اشکال کار کجاست، روشن است. روشن نبودن ابعاد یک قانون می‌تواند ضررهایی بیشتر از نبود همان قانون داشته باشد. گمانه‌های اینکه چرا این طور می‌شود، از چند حالت خارج نیست.
اول اینکه بیشتر کارگزاران در ساعت قبل از شروع معاملات به شیوه «سنگ مفت، گنجشک مفت» درخواست‌های بی‌نام خود را حال یا برای بازارگرمی سهمی خاص (با دستور خاص) یا برای افزایش حجم معاملات خود، وارد سامانه معاملاتی می‌کنند. حال اگر در طرف مقابل فروشنده‌ای به این درخواست‌ها جواب بدهد یا ندهد، صد البته که فرقی نمی‌کند و به قول خود معامله‌‌گران با این کار فقط سهم چاق می‌شود! اینجا است که می‌توان گفت از «ددد» نگوییم سوءاستفاده که استفاده درست نمی‌شود. در مرحله دوم باید دانست که ضرر این گونه رفتارهای احساسی بیش از پیش فقط برای بورس است و بس و حالت سوم که البته ممکن است عده‌ای از خریداران مدعی شوند که دستورهای خرید را حذف کردیم تا در قیمت‌های پایین‌تر بخریم. حتی اگر فرض را روی این بگذاریم که این ادعا درست است، باید بر اساس هر دستوری که حذف می‌شود، درخواست جدیدی با قیمت کمتر وارد سامانه شود که این طور هم نشد و فعلا هم قرار نیست که بشود. با این حال تجربه می‌گوید که ارواح هنوز در نیم ساعت برزخی بورس سیر می‌کنند. هر چند پس از محو شدن صف خرید، فروشنده واقعی در سامانه معاملاتی وجود داشت.