رییس کل سابق بانک مرکزی با تاکید بر اینکه ربا در همه‌ نظام‌های اقتصادی پذیرفته‌ شده دنیا امری مذموم است، گفت: اگرچه در دین اسلام ربا به طور کلی حرام شمرده شده است، اما در نظام‌های اقتصادی دنیا سودی متعادل که براساس شرایط بازار و اغلب با رای نظام قضایی کشورها تعیین می‌شود معقول است و بیش از آن ربا محسوب می‌شود. به گزارش ایسنا، طهماسب مظاهری روز گذشته در بیست و یکمین همایش بانکداری اسلامی با بیان اینکه اگر کنترلی بر نظام بانکی وجود نداشته باشد، توان تولید نامحدود پول توسط بانک‌ها و به تبع آن افزایش قیمت‌ها وجود دارد، گفت: اجتناب از ربا هدف مشترک همه سیاست‌های اقتصادی است، به همین دلیل سود بالاتر از حد عرف در نظام‌های اقتصادی غربی نیز ربا محسوب می‌شود.

او ادامه داد: مرز بین ربا و سود در جوامع غربی براساس وضعیت مالی وام گیرنده، نرخ تورم، شرایط اقتصادی و در دسترس نبودن اعتبارات بانکی تعیین می‌شود و عددی شناور است.

او در توضیح روش‌های تنظیم محدوده سود گفت: عرضه پول در حد نیاز بدنه‌ اقتصاد کشور از طریق نهادهای مالی و تعیین شرایط به طوری که اعتبارات بانکی به میزان ممکن در دسترس باشد و متقاضیان بتوانند با ارائه طرح‌های مقبول و موجه و اثبات توانایی خود برای انجام کار اعتبار لازم را کسب کنند باعث می‌شود نرخ سود بانکی متعادل باشد و جامعه به سمت ربا نرود.

مظاهری اضافه کرد: در واقع فرض بر این است که اگر طرح مطالعه شده باشد و روش کار نیز درست باشد قاعدتا سودی به وجود می‌آید که بین موسسه وام دهنده، مجری و سرمایه‌گذار تقسیم می‌شود.

او با بیان اینکه در تعریف اسلامی هر سودی ولو اندک علاوه بر وام شرط شود مفهوم ربا دارد، گفت: لزوم اجتناب از ربا در مفاهیم اسلامی در درجه اول به دلیل حرمت دینی و وحی آسمانی است و دلایل عقلی و منطق علمی در درجه بعدی اهمیت قرار دارد. به همین دلیل حرمت ربا در جوامع اسلامی مستحکم‌تر است.

مظاهری با اشاره به اینکه در جوامع اسلامی همیشه عده‌ای به دنبال پیدا کردن روش‌هایی برای دور زدن موضوع ربا بوده‌اند، گفت: البته معاملات صوری یا معاملات واقعی با قیمت‌های غیر واقعی که متاسفانه در زمان‌هایی رواج هم پیدا کرد از این جمله بود که روشنگران دینی متفق‌القول اعلام کردند که حیله بر ربا حرام است.

او ادامه داد: از سوی دیگر همیشه راه‌حل‌هایی در جوامع اسلامی دنبال شده که هم توان پاسخگویی به جامعه را از لحاظ منابع اقتصادی داشته باشد و هم به حیطه‌ ربا نرود که حاصل آن بسته‌هایی سیاستی مانند مضاربه، مساقات و جعاله بوده است.

مظاهری با بیان اینکه استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران پایه‌ای برای حل مساله‌ ربا در بانک‌ها شد، گفت: در اوایل انقلاب کارگروهی به این منظور تشکیل شد تا بانکداری اسلامی را تعریف کند و در واقع هدفش این بود که بگوید بانکداری اسلامی با پول اعتباری چه مفهومی دارد که البته هنوز هم به نتیجه کامل نرسیده است.

او با اشاره به اینکه مالزی، ترکیه، پاکستان و عربستان و حتی کشورهای غربی هم اکنون بانکداری اسلامی را به عنوان روشی نوین مورد استفاده قرار می‌دهند، گفت: نقطه مشترک همه این نظام‌های اقتصادی این است که ابزارهایی طراحی کنند تا عملیات بانکی با عقود اسلامی منطبق شود.