روایت اوضاع پولی و ارزی در سمینار بانکداری
عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی
رییس‌کل بانک مرکزی: ۱۲ میلیارد یورو اوراق ارزی منتشر می‌کنیم
بهمنی: در جنگ تمام‌عیار اقتصادی هستیم

وزیر اقتصاد در همایش بانکداری اسلامی‌ اعلام کرد:
ایران 12 میلیارد یورو اوراق مشارکت ارزی منتشر می‌کند
رییس کل بانک مرکزی: در جنگ تمام عیار اقتصادی هستیم
لیلا اکبرپور- رییس کل بانک مرکزی ایران دربیست و یکمین همایش بانکداری اسلامی ‌از تبدیل تعهد در سیستم بانکی خبر داد و گفت: چنانچه واحدهای تولیدی بدهکار به بانک‌ها توان پرداخت اقساط تسهیلات خود را نداشته باشند، بانک‌ها می‌توانند با شناسایی خریداران کالاهای این واحدهای تولیدی طلب خود را وصول کنند. او از اجرای طرح جایگزینی خودروهای فرسوده به عنوان تجربه‌ای موفق در این زمینه نام برد و گفت: خودروسازها با تحویل خودروهای نو به متقاضیان بدهی خود به سیستم بانکی را تسویه کردند که این امر می‌تواند الگویی برای وصول مطالبات بانکی باشد.
وی گفت: در سال گذشته ۱۶۰ هزار دستگاه خودرو سواری و ۱۰هزار دستگاه خودروی سنگین در طرح خودروهای فرسوده تامین مالی شد که مبلغ تسهیلات آن به خودروسازان پرداخت نشد؛ اما این رقم بابت تسویه بدهی آنها گذاشته شد. بهمنی در خصوص بدهی‌های دولت، شرکت‌های دولتی و بانک‌ها به بانک مرکزی نیز گفت: این رقم از ۴۴۶ هزار میلیارد ریال به ۳۸۲ هزار میلیارد ریال کاهش یافته است. وی رقم بدهی دولت و شرکت‌های دولتی به سیستم بانکی طبق صورت‌های حسابرسی شده سال مالی ۸۷ را بیش از ۱۰۶ هزار میلیارد ریال عنوان کرد و گفت: این رقم در سال ۸۸ به ۱۴۲ هزار میلیارد ریال افزایش یافت.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه سال گذشته به بخش مسکن مهر 70 هزار میلیارد ریال تسهیلات اختصاص یافته است، افزود: علاوه بر این رقم که برای کمک به اقشار ضعیف پرداخت شد، 99 هزار و 163 میلیارد ریال اوراق مشارکت و گواهی سپرده در این بخش منتشر شده است.
بهمنی همچنین از تشکیل کمیته مدیریت واردات کالا در آینده نزدیک خبر داد و گفت: این بخش باید ساماندهی شود تا ذخایر ارزی کشور افزایش یافته و توان مقابله با تحریم‌ها نیز ارتقا یابد.
وی درباره دلایل افزایش دو برابری میزان ذخایر ارزی کشور در سال گذشته گفت: ‌میانگین قیمت طلای جهانی از 556 دلار در هر اونس به یک‌هزار و 200 دلار افزایش یافت؛ بنابراین بانک مرکزی با برنامه‌ریزی کارشناسی شده توانست منابع ارزی کشور را ارتقا دهد.
او در زمینه تغییر سبد ارزی با توجه به شرایط اقتصادی کشور افزود: بانک مرکزی از این طریق توانست ارزش موجودی خود را رشد دهد.
رییس کل بانک مرکزی از رشد بانکداری الکترونیکی از طریق افزایش تعداد کارت‌های بانکی، دستگاه‌های خودپرداز و ... خبر داد و گفت:‌ بانک مرکزی با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی توانست سیاست‌های مالی، تولیدی و ارزی کشور را ساماندهی کند.
بهمنی با اشاره به مدیریت ذخایر ارزی کشور و تنظیم سبد ارزی و همچنین ساماندهی موسسات اعتباری اظهار داشت: بر همین اساس نظارت‌های استانی نیز توسط بانک مرکزی برقرار شد تا مدیران استانی برای نظارت در استان‌ها فعالیت‌هایی را انجام و مصارف بانک‌ها زیر نظر این بانک صورت گیرد.
رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه به‌دنبال بانکداری کامل اسلامی هستیم، گفت: منابعی که به‌صورت قرض‌الحسنه در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌شود، قرض یا دین است و پرداخت تسهیلات همراه با سود از طریق این منابع ربا است.
وی اعتبار سنجی مشتریان و عدم پرداخت تسهیلات به مشتریانی که در گذشته از بانک‌ها تسهیلات دریافت کرده؛ اما اقساط خود را پرداخت نکرده‌اند از برنامه‌های بانک مرکزی ذکر کرد و گفت: قرار است سیستم یکپارچه اطلاعات بانکی بر همین اساس ایجاد شود تا سیستم بانکی از این لحاظ از امنیت بالایی برخوردار شود.
بهمنی با تاکید بر اینکه تولیدات کشور باید صادرات محور شود، گفت: اگر تولیدات به سمت صادرات هدایت شود، کیفیت تولیدات و صادرات افزایش یافته؛ ضمن آنکه با رقابت، مصرف داخلی نیز از واردات بی‌نیاز می‌شود.
وی با اشاره به تحریم‌های صورت گرفته برای سیستم بانکی کشور گفت: هم‌اکنون در مقابل جنگ تمام عیار اقتصادی قرار گرفته‌ایم و باید خودمان را برای این جنگ و نحوه مقابله با آن آماده کنیم.
به گفته وی، بر همین اساس باید از ورود برخی از کالاها به کشور قبل از آنکه دیگران ما را تحریم کنند جلوگیری کرده و خود را از ورود آنها به کشور بی‌نیاز کنیم. این در حالی است که باید از ورود کالاهای لوکس و تجملی نیز به کشور جلوگیری شود.
رییس کل بانک مرکزی با دسته‌بندی کالاهای وارداتی به سه دسته ضروری (دارو و گندم)، کالاهای قابل تولید و کالاهای غیرضروری گفت:‌ باید واردات با در نظر گرفتن این دسته‌بندی‌ها انجام شود.
بهمنی با تاکید بر اینکه بانک‌ها باید رقابت را به رفاقت در مواجهه با مشکلات و تحریم تبدیل کنند، گفت:‌ مدیریت تحریم‌ها با تقویت نظارت‌ها امکانپذیر می‌شود.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: حجم پول در سال گذشته با رشد ۵/۱۸ درصدی به ۵۷۶ هزار و ۳۶۸ میلیارد ریال رسید و در مقابل آن شبه پول نیز با ۳/۲۷ درصد رشد به ۸۸۹ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.
وی با بیان آنکه بانک مرکزی رشد و تامین نقدینگی بخش‌های مولد و جلوگیری از انبساط پولی را مدنظر قرار داده است، گفت: رشد نقدینگی در پایان سال گذشته با رشد 9/23 درصد به دو هزار و 333 میلیارد ریال رسید؛ در حالی که نقدینگی تیر ماه به دو هزار و 485 میلیارد ریال افزایش یافته است.
۱۲ میلیارد یورو اوراق مشارکت ارزی در مسیر انتشار
سید شمس‌الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در همایش بانکداری اسلامی‌ گفت:‌ در قانون بودجه سال‌جاری انتشار حدود 12 میلیارد یورو اوراق مشارکت ارزی هدف‌گذاری شده که تحقق آن نیاز به همکاری شبکه بانکی کشور دارد.
او با بیان آنکه سال گذشته ۷۵۰ میلیون یورو اوراق مشارکت ارزی منتشر شد، اظهار داشت: بانک‌های کشاورزی و سپه تشکیل صندوق قرض‌الحسنه در این بانک‌ها را از بانک مرکزی درخواست کرده‌اند.
وی با اشاره به اجرای قانون بانکداری بدون ربا طی سه دهه اخیر در کشور، گفت: با توجه به این قانون، بانکداری بدون ربا تاکنون به شکل یک الگو در بانکداری جهان جای خود را باز نکرده است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اینکه هم اکنون در ۸۰ کشور دنیا ۴۰۰ نهاد مالی عملیات بانکداری بدون ربا در حد ۵۰۰ میلیارد دلار انجام می‌دهند، اظهار داشت: این مبلغ در مقابل حجم داد و ستد بانک‌های جهان رقم بالایی نیست و باید بانکداری اسلامی در شبکه بانکی دنیا به یک الگو تبدیل شود.
حسینی با اشاره به اینکه تاکنون ارکان بانکداری اسلامی در سطح ملی و بین‌المللی به خوبی تدوین نشده است، تصریح کرد: در زمان حاضر بانکداری اسلامی به‌صورت یک محدودیت دیده می‌شود، ولی واقعیت این است که این نوع بانکداری یک ظرفیت است.
وی با اشاره به مطالعاتی که بانک توسعه اسلامی در این خصوص انجام داده است، افزود: در بحران اخیر مالی جهان نیز مشاهده شد که تقریبا هیچ یک از بانک‌ها و نهادهای اسلامی ورشکست نشده‌اند.
وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه از طریق توسعه بانکداری اسلامی از شکل‌گیری حباب‌های قیمتی جلوگیری می‌شود، گفت: در بانکداری اسلامی توزیع عادلانه منفعت و پاداش به عنوان یکی از اهداف دنبال می‌شود که متاسفانه در این حوزه تاکنون اقدامات خوبی صورت نگرفته است.
حسینی به توجه ویژه به اجرایی شدن قانون عملیات بانکداری بدون ربا در طرح تحول اقتصادی به عنوان یکی از هفت محور مهم این طرح اشاره کرد و گفت: یکی از اقدامات عملی که به دنبال آن هستیم، اقدام در حوزه بانکداری اسلامی است که آن را در برنامه‌های طرح تحول بانکی گنجانده‌ایم.
وی توسعه و تامین عملیات قرض‌الحسنه را یکی دیگر از اهداف طرح تحول اقتصادی و بانکداری اسلامی دانست و افزود: هم‌اکنون در بانک ملی، صندوق قرض‌الحسنه شکل گرفته و بانک‌های کشاورزی و سپه نیز این درخواست را از بانک مرکزی مطرح کرده‌اند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی ساماندهی نهادها و موسسات قرض‌الحسنه را به‌عنوان یکی از اقدامات موثر بانک مرکزی در حوزه بازار غیر متشکل پولی برشمرد و گفت: امروز در کشور نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به سپرده‌های قرض‌الحسنه افزایش یافته است و ۱۰ بانک کشور که بخشی از آنها نیز خصوصی شده‌اند تسهیلات قرض‌الحسنه خود را از ۴۰ به بیش از ۷۰ درصد افزایش داده‌اند.
حسینی یکی دیگر از برنامه‌های طرح تحول اقتصادی را ساماندهی عقود مبادله‌ای و مشارکتی دانست و با تاکید بر اینکه تلاش می‌شود تا در این دو حوزه اقدامات موثری صورت گیرد، گفت: هنوز در قانون تجارت ما جایی برای تامین ابزارهای بانکداری اسلامی وجود ندارد و تنها روشی که اعمال می‌شود انتشار اوراق قرضه است.
وی درباره ارتباط بازار سرمایه به مقوله طرح تحول اقتصادی اظهار داشت: بعد از ابلاغ قانون جامع بازار سرمایه تلاش شد تا در شورای بورس کمیته فقهی شکل گیرد و از این طریق نیز تاکنون ۵۰ جلسه برگزار و ۱۷ ابزار کاربردی در بازار سرمایه بررسی شده است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی ضمن اشاره به بررسی انواع صکوک در کمیته فقهی و تاکید بر تعیین ضوابط به‌کارگیری آن و تصویب در شورای عالی بورس گفت: مجلس نیز در سال گذشته در بحث مالیات بر شرکت‌های واسط، قانون به‌کارگیری ابزارهای جدید مالیاتی را تصویب کرد که پس از آن شورای عالی بورس نیز ضوابط آن را به تصویب رساند و هم‌اکنون سازمان بورس به دنبال عملیاتی کردن آن است. حسینی در ادامه به ایجاد نهادهایی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای به‌کارگیری مصوبات کمیته فقهی بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: راه‌اندازی بازار آتی در بورس کالا و بازار بورس نیز از اقدامات دیگری است که در آینده در راستای توسعه بانکداری اسلامی شکل خواهد گرفت.
قانون بانکداری اسلامی ‌از حرف تا اجرا
آیت‌الله غلامرضا رضوانی، عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به اینکه برخی سعی می‌کنند تا با عدم اجرای قانون بانکداری اسلامی‌عملکرد خود را قانونی جلوه دهند، گفت: با این حال، اگر قانون وجود داشته باشد و بد اجرا شود، بهتر از این است که قانونی نداشته باشیم.
رضوانی با اشاره به اینکه نظام بانکی ما در مقام اصلاح اجرای قانون بانکداری است، گفت: همچنین تلاش می‌شود تا از راه‌های گریز عدم اجرای این قانون نیز جلوگیری به عمل آید.
وی همچنین به موضوع مالیات برای تامین امنیت جانی، قضایی و پولی مردم اشاره کرد و بیان داشت: دولت با استفاده از این ابزار سعی می‌کند تا امنیت را در حوزه‌های مختلف برای مردم تامین کند، ولی اگر چنانچه افرادی به نسبت درآمد خود مالیات نپردازند باعث می‌شود تا این قانون از اجرای درست خود خارج شود.
آیت‌الله رضوانی به وظیفه دولت در تزریق پول برای تولید، صنعت، کشاورزی و مسکن و سایر اقدامات بزرگ از طریق منابع کلان کشور مانند نفت و گاز اشاره کرد و گفت: در قانون بانکداری اسلامی ‌سعی می‌شود تا شفافیت در نظام مالی به حداکثر برسد.
همچنین آیت‌الله سید محمد موسوی بجنوردی، استاد حوزه و دانشگاه به گفته امام راحل بنیانگذار جمهوری اسلامی‌ایران اشاره کرد و گفت: سیستم حکومت در اسلام قانون بر مردم است و افراد حکومت نمی‌کنند و این موضوع جزو اصول اولیه‌ای است که باید آن را الگو قرار دهیم.
وی با تاکید بر اینکه در قانون عملیات بانکی بدون ربا دستاوردهای زیادی داشته‌ایم، اظهار داشت: قانون بانکداری بدون ربا حکم می‌کند که وقتی به افراد قرض‌الحسنه داده می‌شود باید در سررسید به نرخ تورم نیز توجه شود و بانک‌ها موظفند پولی را که از مردم به عنوان قرض‌الحسنه می‌گیرند در زمان بازپرداخت قدرت خرید همان پول را پس بدهند، در غیر این صورت برخلاف عدالت اجتماعی خواهد بود.
استاد حوزه و دانشگاه همچنین به تخلف برخی افراد در ارائه فاکتورهای صوری برای دریافت قرض‌الحسنه از بانک‌ها اشاره کرد و افزود: بانک‌ها موظفند در این خصوص در نحوه مصرف منابع نظارت کافی داشته باشند و اگر پولی نیز بدون قرارداد داده شود، اصل آن باطل است.
موسوی بجنوردی با تاکید بر اینکه نظام اسلامی ‌به دنبال اجرای عدالت اجتماعی و اخلاق است، تاکید کرد: دولت مالیات را باید صرف توسعه خدمات شهری مردم کند و از طریق ثروت ملی نیز کارهای زیربنایی سر و سامان داده شود.
مرتضی الله‌داد، رییس موسسه آموزش عالی بانکداری نیز در این همایش گفت: در بیست و یکمین همایش بانکداری اسلامی محورهای مختلفی از جمله ربا مورد بررسی قرار خواهد گرفت. وی با بیان آنکه همایش کنونی نتیجه فعالیت شش ماهه در موسسه عالی بانکداری بوده است، گفت:‌ آسیب شناسی عملیات بانکداری بدون ربا، سیاست‌گذاری نرخ سود بانکی در بانکداری بدون ربا و برخی دیگر از موضوعات بانکی از محورهای اصلی این همایش است.
وی متذکر شد:‌ نقش بانک‌ها در اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و نقش بسته سیاستی - نظارتی در نظام بانکی و پولی از محورهای فرعی این همایش است.
به گفته وی 134 چکیده مقاله برای این همایش دریافت شده که پس از بررسی‌های لازم توسط کمیته علمی 16 مقاله برتر قرار است در این همایش ارائه شود.
عکس: آکو سالمی