رحیم رازقی‌وند *

بیمه‌ حمل‌‌ونقل‌ کالا پوششی‌ است‌ که‌ بیمه‌گر در مقابل‌ دریافت‌ حق‌ بیمه ای‌ متناسب‌ با پوشش‌ بیمه‌ای‌ مورد درخواست بیمه‌گذار، تعهد می‌کند که‌ ... چنانچه‌ کالای‌ مورد بیمه‌ در جریان‌ حمل‌ و جابه‌جایی‌ (به طریق زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی) از مبدا به‌مقصد مندرج‌ در بیمه‌نامه‌، به‌ علت‌ وقوع‌ یکی‌ از خطرات‌ موضوع بیمه‌نامه‌ تلف‌ یا دچار خسارت‌ شد یا بیمه‌گذار براساس‌ قوانین‌ و مقررات‌ بین‌المللی‌ متحمل‌ پرداخت‌ هزینه‌هایی‌ شد، زیان‌ وارد به‌ کالا را جبران‌ کرده‌ و هزینه‌ها را هم‌ بپردازد.

بیمه‌های باربری از لحاظ جغرافیایی به چهار دسته وارداتی، صادراتی، ترانزیت و داخلی تقسیم می‌‌شوند که با توجه به ماهیت بین‌المللی بودن بیمه‌های وارداتی، صادراتی و ترانزیت طرفین قرارداد بیمه‌نامه باربری ملزم به رعایت قوانین و مقررات سازمان‌های داخلی و خارجی دیگری از ‌جمله: بانک‌ها، گمرکات، وزارتخانه‌های مرتبط، قوانین متحدالشکل بین‌المللی خریدوفروش کالا (اینکوترمز) و اعتبارات اسنادی هستند. در همین راستا نیز پوشش‌های بیمه‌ای رایج در بیمه‌های مذکور تابع مصوبه مجمع بیمه‌گران لندن مورخ ۱/۱/۸۲ است که در قالب سه کلوز (A و B و C) ارائه می‌‌شود.

۱ - بیمه باربری وارداتی: در بیمه‌نامه باربری وارداتی مقصد حمل ایران و مبدا حمل یکی از کشور‌های خارجی می‌باشد. کالاها و محمولاتی که از کشورهای خارجی حمل می‌‌شوند به دو صورت نقدی (بدون انتقال ارز) و اعتبارات اسنادی (بانکی) خریداری می‌‌شوند.براساس قوانین بیمه مصوب سال ۱۳۵۰ قراردادهای خریدی که در ایران منعقد می شود یا اعتبار اسنادی آن در ایران باز شده است، منحصرا می‌بایست توسط شرکت‌های بیمه ایرانی بیمه گردد.

۲ - بیمه باربری صادراتی: در بیمه‌نامه باربری صادراتی مبدا حمل ایران و مقصد یکی از کشورهای خارجی می‌باشد.

۳ - بیمه باربری ترانزیت: زمانی که کشور ما ایران تنها در مسیر حمل کالا قرار می‌گیرد، یعنی مبدا و مقصد حمل خارج از مرزهای ایران باشد، بیمه‌نامه مربوط به این نوع حمل را ترانزیت یا عبوری گویند که تابع نرخ و شرایط بیمه نامه صادراتی است.

۴ - بیمه باربری داخلی: زمانی که مبدا و مقصد حمل کالا در داخل کشور باشد، بیمه باربری از نوع داخلی است. خطرات اصلی تحت پوشش این بیمه‌نامه عبارتند از: آتش‌سوزی و حادثه وسیله نقلیه شامل (تصادف، تصادم، پرت شدن و واژگون شدن وسیله نقلیه). با پرداخت حق بیمه اضافی، خطرات ناشی از تخلیه و بارگیری کالا، پرت شدن کالا از روی وسیله نقلیه و سرقت کل محموله به همراه وسیله حمل نیز تحت پوشش این بیمه‌نامه قرار می‌گیرد.

*کارشناس بیمه