پرهام پهلوان:
اوضاع نابسامان کشور افغانستان، باعث مهاجرت دائمی مردم این کشور به ایران شده است. زبان مشترک، فرهنگ نزدیک، وجود تقاضای بالا برای نیروی کار نیمهماهر و بدون مهارت در صنایع ایران از یکطرف و بیثباتی و ناامنیهای افغانستان از طرف دیگر باعث شده است تا مهاجرت افغانها به ایران متوقف نشود و تنها در بازههایی کمتر یا بیشتر شود. ایران همیشه پذیرای افغانستانیها بوده، ولی نبود ساختار ساماندهی مناسب میتواند تبعات اجتماعی جبرانناپذیری به بار آورد. ایران باید اطلاعات دقیقی از تعداد مهاجران و فعالیتهای آنها در کشور داشته باشد تا بتواند براساس آن برنامهریزی کند و از نارضایتیهای احتمالی جلوگیری کند. «باشگاه اقتصاددانان» در این پرونده به بررسی مزایا و مضرات حضور قانونی و غیرقانونی مهاجران افغانستانی در ایران پرداخته است.
دکتر سعید عیسیزاده/عضو هیات علمی اقتصاد دانشگاه بوعلی همدان
ایران در دهههای اخیر همواره پذیرای مهاجران افغانستانی بوده و شرایط سیاسی و اقتصادی دو کشور در شدت این مهاجرتها بیتاثیر نبوده است. با توجه به حس همبستگی و وجود مشترکات فراوان بین دو ملت، حضور مهاجران با کمترین تنش ادامه داشته و در مقایسه با سایر ملل، ادغام تازهواردان در بازار کار کشور بهسهولت صورت گرفته است. شرایط کشور ایران نیز بر میزان جذابیت ورود این گروه تاثیر گذاشته است. جنگ هشتساله و اجرای سفت و سخت قوانین کنترل مبادی ورودی و قوانین بهکارگیری اتباع خارجی از سوی مجریان امر، باعث کاهش این جذابیت شده و از طرفی رونق اقتصادی و ظرفیتهای خالی اقتصادی ایران، قوانین نهچندان سختگیرانه و ضعف موجود در سیستم اجرایی و نظارتی بر قوانین بهکارگیری در مواقعی به این جذابیت افزوده است.
تصور کنید صاحبخانهای هستید که آن را اجاره دادهاید، اما نمیدانید چند نفر در آن ساکن هستند یا مدیر کارگاه یا کارخانهای هستید و نمیدانید چند نفر در آن کار میکنند یا ماهانه چه میزان دستمزد میپردازید یا نانآور خانوادهای هستید، اما نمیدانید چند نفر تحت تکفل شما هستند. این وضعیتها به نوعی شبیه رابطه دولتها با مهاجران بدون مدرک است که در خاک کشورشان مشغول کار و زندگی در تمام ابعاد آن هستند. در واقع دولتها در قبال مهاجران بدون مدرک دچار نوعی کوری هستند که در صورت بروز هر نوع مشکل یا مساله مرتبط با آنان نمیتوانند آن را مورد پیگرد قرار دهند.