همه ما داستان بیماری هلندی را می‌دانیم؛ افزایش درآمدهای نفتی، تقویت پول ملی، ارزان شدن واردات و حرکت منابع از بخش‌های قابل تجارت به بخش غیر‌قابل تجارت و در نهایت صنعتی‌زدایی، اما آیا چیزی تحت‌عنوان بیماری هلندی معکوس وجود دارد؟ آیا کاهش درآمد منابع می‌تواند منابع را به بخش‌های تولید صنعتی و کشاورزی هدایت کند؟ پاسخ به این سوال‌ها تا حدود بسیاری به هزینه‌های تجارت بستگی دارد که می‌تواند در نتیجه تحریم، منفک‌شدن از تجارت‌جهانی به دلیل مسائل ژئوپلیتیک یا درگیری‌های داخلی باشد. هزینه‌های تجاری بالا حتی در صورت کاهش درآمد منابع می‌تواند مانع از معکوس‌شدن روند بیماری هلندی شود.

دنیای‌اقتصاد: بر مبنای خبر جدیدی که توسط سایت اتاق ایران منتشر شده‌است، این‌بار به‌طور رسمی و در نتیجه همکاری اتاق و مجلس شورای‌اسلامی، گزارش تحقیق و تفحص مجلس نشان می‌دهد که شایعاتی که پیرامون اتاق در چند سال‌اخیر مطرح‌شده، صحت ندارد و این گزارش ‌بار دیگر شفافیت این اتاق را به اثبات می‌رساند. در این خبر آمده است که گزارش تحقیق و تفحص از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در صحن علنی مجلس قرائت شد تا عملا خط بطلانی بر شایعه‌‌‌‌‌‌‌سازی‌‌‌‌‌‌‌ها و دروغ‌‌‌‌‌‌‌پردازی‌‌‌‌‌‌‌هایی باشد که طی چند سال‌اخیر از سوی برخی افراد و گروه‌ها علیه پارلمان بخش‌خصوصی مطرح‌شده بود. باید توجه شود که بخش‌خصوصی موتور محرک رشد اقتصادی در هر کشوری است و حفاظت از حقوق مالکیت این بخش از مهم‌ترین وظایف دولت است.

دنیای‌اقتصاد: براساس گزارش «ایسنا» در جدید‌ترین خبری که توسط ریاست محترم گمرک ابلاغ شده‌است، ایشان از رشد ۸‌درصدی صادرات محصولات پتروشیمی در ۲ماهه اول امسال خبر داده‌اند. محصولات پتروشیمی ۴۴‌درصد از ارزش صادرات غیرنفتی کشور را در دو ماهه اول امسال به خود اختصاص داده‌اند.

دنیای اقتصاد: هفته گذشته وزارت صمت مصوبه‌ای را در کانال اطلاع‌رسانی سامانه جامع تجارت منتشر کرد که بر اساس آن، انحصار واردات در اختیار آن دسته از شرکت‌های تولیدی قرار می‌گیرد که برنامه تولید خود را در وزارت صمت مورد تصویب قرار داده‌اند. بر اساس متن اولیه، حتی شرکت‌های بازرگانی نیز از امکان ثبت‌سفارش واردات محروم شده‌بودند. از همان ساعات ابتدایی انتشار این مصوبه، فعالان بخش‌خصوصی به‌شدت نسبت به این مصوبه، موضع‌گیری کرده و این مصوبه را غیرکارشناسی و مخرب برای اقتصاد کشور دانستند. همین واکنش‌ها باعث شد تا وزارت صمت در ساعات ابتدایی روز شنبه متن این مصوبه را از کانال اطلاع‌رسانی سامانه جامع تجارت حذف و در عصر همین روز با تغییراتی دوباره منتشر کند.

دنیای‌اقتصاد: صادرات اتحادیه اروپا به ایران در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۴ با رشد ۱۰‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل، از یک‌میلیارد یورو گذشت. به گزارش «ایرنا» آمار منتشرشده از سوی مرکز آمار اتحادیه اروپا (یورو استات) نشان می‌دهد مبادلات تجاری ایران و ۲۷عضو این اتحادیه در سه‌ماهه نخست سال‌جاری میلادی با رشد ۸‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل مواجه شده‌است. مبادلات دو طرف در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۳ بالغ بر یک‌میلیارد و ۱۸۰‌میلیون یورو بوده که این رقم در سه‌ماهه نخست امسال به یک‌میلیارد و ۲۷۶‌میلیون یورو رسیده‌است.

دنیای اقتصاد: بررسی رابطه تجاری ایران با برخی از شرکای خاص نشان می‌دهد که ما با ۱۵کشور عدم توازن تجاری قابل توجهی داریم؛ به این صورت که اختلافی در حدود ۱۵میلیارد دلار در صادرات و واردات وجود دارد. ایران در سال۱۴۰۲ به میزان ۹میلیارد دلار به عراق صادرات داشته، درحالی‌که میزان واردات عراق از ایران ۵۸۲ میلیون دلار بوده است. اگرچه در کوتاه‌مدت بتوان این بازار صادراتی را به‌دلیل زیرساخت‌های ضعیف کشورهای مقصد حفظ کرد، اما برای بلندمدت نیاز است که تمهیداتی اندیشید.

دنیای اقتصاد: بهبود محیط کسب‌وکار از نظر فعالان اقتصادی در زمستان ۱۴۰۲ نسبت به فصل قبل از آن یعنی پاییز، به سمت بدتر‌شدن رفته‌است. نکته قابل‌توجه در بررسی شاخص محیط کسب‌وکار به تفکیک مولفه‏‏‏‏‌های پیمایشی و سه اتاق بازرگانی، تعاون و اصناف حاکی از آن است که از بین سه اتاق، این شاخص در اتاق بازرگانی، بیشترین تغییر به سمت بدتر‌شدن وضعیت را در فاصله دو فصل داشته‌است، درحالی‌که شاخص کسب‌وکار به‌طور کلی ۰.۵۳‌درصد به سمت بدتر‌شدن وضعیت پیش رفته‌است، این شاخص از نظر فعالان اقتصادی زیرمجموعه اتاق بازرگانی، به میزان ۱.۱۵‌درصد در فاصله دو فصل بدتر شده‌است. شاخص محیط کسب‌وکار از نظر فعالان اقتصادی زیرمجموعه اتاق اصناف ایران، ۰.۰۹‌درصد به سمت بدتر‌شدن رفته‌است. وضعیت محیط کسب‌وکار از نظر فعالان اقتصادی اتاق تعاون ایران اما‌ به میزان ۱.۶۱‌درصد بهبود داشته‌است.

دنیای‌اقتصاد: مدیرکل دفتر محیط‌زیست، توسعه پایدار و امور فناوری وزارت جهادکشاورزی بیان کرد: مدیریت و استفاده از پسماندهای سرشاخه‌‌‌‌‌های نیشکر، ضایعات موز، شکمبه دام‌های سنگین ذبح شده در کشتارگاه‌‌‌‌‌ها، تولید خوراک‌دام از هسته خرما و تولید بیوگاز، از جمله هدف‌گذاری‌های دفتر محیط‌زیست، توسعه پایدار و امور فناوری وزارت جهادکشاورزی در سال‌جاری است.

دنیای‌اقتصاد: ابهامات ایجادشده در رابطه با مصوبه وزارت صمت باعث‌شده تا این وزارتخانه اطلاعیه قبلی خود را تعدیل کند. بر اساس آخرین اطلاعیه سامانه جامع تجارت، امکان اخذ ثبت‌سفارش جدید صرفا برای واحدهای تولیدی وزارت صنعت، معدن و تجارت که برنامه تولید سال‌۱۴۰۳ خود را در بخش تجارت داخلی ثبت کرده باشند و این برنامه به تایید سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و دفتر تخصصی مربوطه رسیده باشد، امکان‌پذیر خواهد بود.

دنیای‌اقتصاد: چهارمین نشست مشترک اجرای تفاهم‌نامه اتاق بازرگانی تهران و گمرک ایران با حضور فرود عسگری، معاون گمرک و جمعی از مدیران‌‌‌‌‌‌کل این سازمان و بهمن عشقی، دبیرکل اتاق تهران، به‌همراه روسا و نمایندگان تشکل‌های عضو اتاق تهران، برگزار شد.

دنیای‌اقتصاد: محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق مشهد می‌گوید: همکاری نهادها برای کاهش رویه‌‌‌‌های مخل کسب‌وکار که منجر به تسهیل‌گری در محیط کسب‌وکار می‌شود، اقدام مثبتی است که باید در همه بخش‌ها ادامه پیدا کند. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد گفت: همکاری‌های مشترک نهادها که منتج به تسهیل رویه‌‌‌‌ها و کاهش موازی‌‌‌‌کاری‌‌‌‌ها می‌شود، اقدامات مثبتی در جهت تسهیل‌گری در محیط کسب‌وکار به‌شمار می‌آیند و امیدواریم این رویکرد در سایر بخش‌ها نیز موردتوجه و اقدام قرار بگیرد.

دنیای‌اقتصاد: محمدرضا صفا، رئیس اتاق بندرعباس، اجرای مصوبات شورای گفت‌‌‌‌‌‌وگو را برای فعالان اقتصادی امیدبخش عنوان کرد و این شورا با تسهیل پیگیری مسائل، مسیر امیدبخشی پیش‌روی فعالان اقتصادی می‌گذارد.

دنیای‌اقتصاد: سید‌جلال سادات‌تهرانی؛ تاجری بود که پس از حدود چهار دهه‌فعالیت تجاری در بازار تهران، فعالیت صنعتی خود را آغاز کرد. وی یکی از تولیدکنندگان بزرگ جوراب صنعتی، انواع نخ و پارچه در سه دهه‌آخر حکومت پهلوی بود که همراه با سه پسرش نقش موثری در رشد اقتصادی و گسترش صنعتی ایران داشت. سادات‌تهرانی، نسل اول خاندانی است که توانست در یک فرآیند کسب‌وکار طولانی انباشت سرمایه را در خانواده‌اش نهادینه کند. پدر و برادرش با پایه‌های مذهبی، مدعی نوعی کرامت و قدرت ویژه صوفی‌گونه بودند. با اینکه سید‌جلال اعتقادات دینی داشت، هیچ‌گاه همسر و فرزندانش را مجبور به انجام تکالیف و رفتارهای دینی نمی‌کرد.

دنیای اقتصاد-گروه بازرگانی: بخشنامه جدید برای «پرداخت ارز ارزان» باعث ابهام فعالان اقتصادی خصوصا بخش تجارت و همچنین هشدار صاحب‌نظران اقتصادی شد. سیاستگذار به جای حذف «رانت ارز ارزان»، کانال جدید برای آن تعریف کرده است؛ تخصیص به شرط ارائه برنامه به «صمت». بر اساس این مصوبه و واقعیت‌های موجود اقتصاد، بنگاه‌های تولیدی بزرگ با شرط ارائه برنامه تولید به دولت، انحصار واردات را در اختیار خواهند گرفت؛ مساله‌ای که باعث می‌شود قدرت «امضای طلایی» در فرآیند «تامین نیاز ارزی تولید و تجارت»، مسلط شود و «متقاضیان واقعی ارز» از تخصیص محروم بمانند.

دنیای اقتصاد: تجارت‌جهانی‏‏‏‌، طی‏‏‏‌ ٣٠ سال‌گذشته‏‏‏‌، تحولات چشمگیری را تجربه‏‏‏‌ کرده‌است. این‏‏‏‌ تحولات از تغییر در الگوهای تجاری و کاهش‏‏‏‌ تعرفه‏‏‏‌ها تا مفاهیم نظارتی‏‏‏‌ جدید و افزایش‏‏‏‌ توجه‏‏‏‌ به‏‏‏‌ استانداردهای تجارت بین‌المللی‏‏‏‌ ادامه‏‏‏‌ داشته‏‏‏‌اند. در این‏‏‏‌ مدت، تمرکز اصلی‏‏‏‌ تجارت از اصلاح قوانین‏‏‏‌ تجاری و کاهش‏‏‏‌ موانع‏‏‏‌ سرمایه‌گذاری به‏‏‏‌ سمت‏‏‏‌ ایجاد یک‏‏‏‌ چارچوب نظارتی‏‏‏‌ قوی‌تر و تاکید بر استانداردهای بین‌المللی‏‏‏‌ معطوف شده‌است.تغییرات در تجارت، نه‌تنها بر روی شرکت‌ها و کسب‌وکارها تاثیر گذاشته‏‏‏‌؛ بلکه‏‏‏‌ بر کشورها و فضای سیاستگذاری نیز اثرات قابل‌توجهی‏‏‏‌ داشته‌است‏‏‏‌. به‌عنوان مثال، کشورهای درحال‌توسعه‏‏‏‌ به‌دنبال کاهش‏‏‏‌ وابستگی‏‏‏‌ به‏‏‏‌ تجارت بین‌المللی‏‏‏‌ و افزایش‏‏‏‌ استقلال مالی‏‏‏‌ خود هستند. این‏‏‏‌ فرآیند گذار، به‏‏‏‌ کاهش‏‏‏‌ تمایل‏‏‏‌ به‏‏‏‌ همکاری بین‌المللی‏‏‏‌ و افزایش‏‏‏‌ نگرانی‌های امنیتی‏‏‏‌ و اقتصادی در برخی‏‏‏‌ کشورها منجر شده‌است.