سقوط نرخ بهره به دره ۵ ماهه
حفظ تعادل در بازارها؛ هدف اصلی در اقتصاد
یک اصل مهم در سیاستگذاری‌های پولی بانک مرکزی، حفظ تعادل در اقتصاد در عین داشتن یک سیاست بلندمدت مشخص است. به عبارت دیگر بانک مرکزی تلاش می‌کند با ایجاد تغییرات تدریجی، اقتصاد را به سمت مسیر مورد نظر خود هدایت کند. این درحالی است که بر اساس آمارهای منتشرشده از نرخ بهره بین بانکی، مشاهده می‌شود از ابتدای پاییز۱۴۰۲ نرخ بهره درحال طی یک روند نزولی بوده است. نرخ بهره در ۵آبان۱۴۰۲ احتمالا تحت تاثیر کاهش تزریق پول در بازار باز، به بالاترین نقطه خود در سال جاری یعنی ۲۳.۸درصد رسید. نرخ بهره بین بانکی از تعادل عرضه و تقاضای منابع مالی در بازار بین بانکی به‌دست می‌آید و مهم‌ترین نرخ بهره در اقتصاد تلقی می‌شود. این نرخ می‌تواند به نمایندگی از سایر نرخ‌های بهره، روند حرکت سایر نرخ بهره‌ها را تعیین کند؛ به همین ترتیب سیاستگذاران پولی با هدف‌گذاری این نرخ، سعی در کنترل نرخ‌های بهره و در نتیجه رکود و تورم دارند.
کاهش فشار تقاضا در بازار بین بانکی
با افزایش حجم منابع مالی تزریق‌شده درون بازار باز پس از ۵مهر، به تدریج نرخ بهره بین بانکی نیز روند نزولی خود را آغاز کرد. زمانی که منابع مالی در بازار باز بیشتر شود، بانک‌هایی که دچار کسری منابع نقد هستند، می‌توانند بخشی از نیاز خود را در بازار باز تامین کنند و به همین ترتیب فشار تقاضا در بازار بین بانکی کاهش می‌یابد. کاهش فشار تقاضا در بازار بین بانکی نیز به معنای کمرنگ شدن نیروی افزایش‌دهنده نرخ بهره بین بانکی است. به همین ترتیب مشاهده می‌شود نرخ بهره در آبان‌ماه به کانال ۲۳.۶درصد نیز قدم نهاد. این نرخ با ادامه روند نزولی خود در آذرماه به کانال ۲۳.۵درصد نیز رسید و نهایتا بر اساس آخرین داده‌ها، در ۱۵آذر نرخ ۲۳.۴۳درصد را به ثبت رساند.
مساله بانک مرکزی؛ُ مقابله با رکود یا تورم؟
به عبارت دیگر، بانک مرکزی از ابتدای پاییز، تمرکز خود را روی کاهش نرخ بهره بین بانکی نهاده و تلاش کرده است آن را در روند نزولی هدایت کند. عموما این سیاست با عنوان یک سیاست ضد رکودی شناخته شده و زمانی که بنگاه‌های تولیدی با مشکل در تامین اعتبار و نقدینگی مورد نیاز خود روبه‌رو باشند، اجرا می‌شود. به همین ترتیب نیز مشاهده می‌شود در پی سیاستگذاری‌های پولی بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی در کمتر از ۳ماه، از ۲۳.۸ به ۲۳.۴۳درصد رسیده و تقریبا ۰.۴واحد درصد افت کرده است. بر اساس داده‌های بانک مرکزی، نرخ بهره ثبت‌شده در ۱۵آذر۱۴۰۲، کمترین نرخ به ثبت رسیده پس از ۱۴تیر ماه سال جاری به شمار می‌آید.
