«دنیای اقتصاد» کارآیی اوراق مرابحه ارزی را بررسی کرد

آپشن تامین مالی دلاری

دنیای‌اقتصاد : بانک‌مرکزی از صدور مجوز برای انتشار اوراق مرابحه ارزی خبر داده است. مطابق اعلام بانک‌مرکزی حداقل مقدار خرید اوراق توسط خریداران، یک میلیون یورو و سقف مبلغ عرضه آن نیز برای هر طرح ۲۰۰ میلیون یورو تعیین شده است. بنابراین به نظر می‌رسد این اوراق ابزاری برای تامین مالی بنگاه‌ها و شرکت‌های اقتصادی است که می‌توانند با ارائه یک ضامن منابع مالی مدنظر خود را تامین کنند. چالشی که در رابطه با طرح جدید بانک‌مرکزی مطرح می‌شود، جلب اعتماد عمومی است؛ زیرا در گذشته نمونه‌هایی از چنین طرح‌هایی وجود داشته که در آن خلف وعده‌هایی صورت گرفته است. اما اگر این اعتماد ایجاد شود، می‌توان این اوراق را ابزاری برای کاهش فشار تقاضا روی بازار ارز دانست.

بانک‌مرکزی در بخشنامه‌ای از ابلاغ اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی خبر داده است. این اوراق که مجوز آن با هدف تقویت تشکیل سرمایه ثابت و تامین منابع ارزی برای تکمیل پروژه‌های ارزآور ملی صادر شده است از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران برای اجرا یا تکمیل طرح‌های سودآور اقتصادی و صنعتی بخش خصوصی در داخل کشور عرضه می‌شود. براساس بخشنامه بانک‌مرکزی، اوراق مرابحه ارزی، اوراق بهادار ارزی است که نشان‌دهنده مالکیت مشاع دارنده آن در دارایی مالی یا دینی است که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده و دارنده اوراق، مالک و طلبکار آن دین است و عرضه این اوراق، صرفا توسط ناشر با مجوز کمیسیون ارز بانک مرکزی مجاز است.

در واقع با این سازوکار، بنگاه‌هایی که نیاز به تامین مالی دارند، می‌توانند با مجوز بانک مرکزی و ارائه یک ضامن (بانکی که با آن همکاری می‌کنند) از این محل منابع ارزی مورد نیاز خود را تامین کنند. از طرف دیگر کسانی که می‌خواهند ارز خود را نگهداری کرده و سود مشخصی نیز دریافت کنند یا کسانی که دارایی ریالی داشته و قصد دارند ریسک ارزی را پوشش دهند، می‌توانند دارایی خود را به ارز تبدیل کرده و ما به ازای آن اوراق مرابحه ارزی خریداری کنند.

بانک‌مرکزی در رابطه با جزئیات این اوراق اعلام کرده است که مبلغ اسمی هر برگه اوراق هزار یورو و حداقل مقدار خرید اوراق توسط خریداران هزار برگه معادل یک‌میلیون یورو است و سقف مبلغ عرضه اوراق مرابحه ارزی نیز برای هر طرح 200 میلیون یورو تعیین شده است که البته این سقف با صلاحدید و اخذ مجوز کمیسیون ارز قابل افزایش به مبالغ بالاتر است. مطابق اعلام بانک‌مرکزی خرید اوراق از محل منابع ارزی مشمول رفع تعهد ارزی صادراتی ممنوع بوده و سررسید این اوراق حداقل یک و حداکثر 4سال و سود سالانه برای اوراق یورویی یک‌ساله حداکثر ۵درصد، اوراق دوساله حداکثر 25/ 5 درصد، اوراق سه‌ساله و چهارساله نیز حداکثر 5/ 5درصد تعیین شده است و پرداخت سود در مواعد یک‌ساله صورت خواهد پذیرفت.

نکته مهم در رابطه با این ابزار جدید سیاستگذار پولی، جلب اعتماد عمومی برای استفاده از آن است. مقامات بانک‌مرکزی در رابطه با نحوه ایجاد این اعتماد معتقدند پس از اجرای طرح و با گذر زمان به مرور استقبال از این اوراق افزایش خواهد یافت. اگر این اتفاق رخ دهد، می‌توان اوراق مرابحه ارزی را ابزاری برای کاهش فشار تقاضا در بازار ارز دانست که افراد به جای مراجعه به بازار و خرید اسکناس و دارایی ارزی، با خرید اوراق هم ریسک ارزی را پوشش دهند و هم منابع لازم را برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی فراهم کنند.