بازار دیجیتال- به منزل جدید نقل مکان کرده‌اید و بعد از جابه‌جایی یکی از واجبات کار دسترسی به سرویس اینترنت است. به سایت‌های شرکت‌های مختلف خدمات اینترنتی مراجعه می‌کنید، اما هیچکدام از آنها در منطقه مخابراتی شما اقدام به ارائه سرویس اینترنت پرسرعت نمی‌کنند. بهترین راه این است که در لیست انتظار این شرکت‌ها نام نویسی کنید تا شاید یک روز با شما تماس بگیرند و خبر بدهند که می‌توانید از خدمات شرکت آن‌ها استفاده کنید. بعد از گذشت حدود یک ماه، ایمیلی از طرف یکی از همین شرکت‌های خصوصی دریافت می‌کنید که ضمن تشکر از حسن انتخاب شما خبر از راه‌اندازی اینترنت پرسرعت در منطقه مخابراتی شما می‌دهد. بلافاصله دست به کار می‌شوید و مدارک مورد نیاز را به شرکت مربوطه ارسال می‌کنید. برای پیگیری مراحل کار خود، با شرکت تماس می‌گیرید و آنها اعلام می‌کنند که مدارک شما را برای بررسی به مرکز مخابراتی منطقه فرستاده‌اند و ظرف ۲۰ روز آینده نتیجه آن اعلام می‌شود. بعد از ۲۰ روز پیامکی دریافت می‌کنید که مدارک شما با موفقیت مورد تایید مرکز مخابراتی قرار گرفته و لطفا هزینه اشتراک سرویس اینترنت خود را به حساب شرکت واریز کنید تا بین ۱۰ تا ۱۵ روز سرویس اینترنت شما وصل شود. تمام این مراحل را انجام می‌دهید و در تماس با شرکت برای اطمینان از انجام مراحل، مسوول پشتیبانی شبکه با تشکر از شما برای ارسال مدارک و واریز هزینه اشتراک، این اطمینان را می‌دهد که در بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ روز آینده سرویس اینترنت شما راه‌اندازی می‌‌شود. ۱۵ روز سپری می‌شود و خبری از اینترنت نمی‌شود. با شرکت تماس می‌گیرید تا علت را جویا شوید که مسوول پشتیبانی اعلام می‌کند که مدارک ارسال شده شما ناقص است، اما شما اظهار می‌کنید که تمام مدارک را به صورت کامل ارسال و تاییدیه مراحل کار خود را هم دریافت کرده‌اید. برای پیگیری پرونده خود به تمام مسوولان شرکت مربوطه وصل می‌‌شوید و هر کدام دلیلی را برای این تاخیر بیان می‌کنند. مسوولی اظهار می‌کند که مدارک گمشده، مسوول دیگر اشتباه را به گردن مخابرات می‌اندازد و دیگری اظهار می‌کند که مدارک را کامل ارسال نکرده‌اید و... در فکر انصراف از دریافت این سرویس هستید که کارشناسی از طرف شرکت با شما تماس می‌گیرد و با ابراز تاسف از اتفاق رخ داده از شما خواهش می‌کند که ۱۰ تا ۲۰ روز دیگر هم صبر کنید تا سرویس پرسرعت اینترنت برایتان راه‌اندازی شود.....

داستان همیشگی

انگار سرعت و کیفیت پایین اینترنت پرسرعت در ایران تنها معضل کاربران نیست، چرا که دریافت این سرویس قبل از راه‌اندازی هم نیاز به صبر و رد شدن از هفت خان رستم دارد. برای دریافت اینترنت آن هم با سرعت ۱۲۸ کیلوبیتی باید آنقدر مدارک به شرکت مربوطه ارسال کنید و آن قدر روزها و ماه‌ها منتظر بمانید تا شاید بتوانید اینترنت پرسرعت با طعم دایل‌آپ را بچشید. شاید همین پروسه طولانی برای دریافت سرویس اینترنت پرسرعت باعث شده باشد که ضریب نفوذ استفاده از این سرویس در کشور به ۳ درصد هم نرسد.

اگرچه شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت پرسرعت به تعهدات خود در قالب سند برنامه چهارم توسعه عمل کرده و ۵/۱ میلیون پورت اینترنت در کشور راه‌اندازی کرده‌اند، اما با توجه به ضریب نفوذ اینترنت جهانی و رشد ثانیه‌ای آن در دنیا، وضعیت اینترنت پرسرعت در کشور از روند مطلوبی برخوردار نیست.

شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت پرسرعت ADSL و شرکت مخابرات ایران در مجموع نزدیک به ۵/۲ میلیون خط اینترنت پرسرعت در کشور نصب کرده‌اند که از این تعداد یک میلیون و ۲۰۰ هزار پورت به مشترکان واگذار شده و در حال استفاده است.

هر کدام از دو طرفین توسعه اینترنت پرسرعت در کشور یعنی شرکت‌های ندا (papها) و شرکت مخابرات، اظهارات متفاوتی را برای توسعه کمرنگ این سرویس در کشور اظهار می‌دارند.

شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت پرسرعت تاکید می‌کنند که شرکت‌های مخابرات استانی با ورود به حوزه خدمات ADSL عملا مانع فعالیت و خدمات‌دهی شرکت‌های خصوصی دارای پروانه فعالیت در این حوزه شده‌اند و ارتباط مشترکان این شرکت‌ها را به بهانه‌های مختلف قطع کرده و سپس خود نسبت به تشویق کاربران برای دریافت سرویس اینترنت پرسرعت از مخابرات اقدام می‌کنند.

برای مثال در یکی از استان‌ها این اقدام ابتدا به بهانه سوختن دستگاه‌های «DSLAM» در کافوهای نوری بود که به شرکت‌های خصوصی ارائه‌دهنده ADSL به صورت شفاهی اعلام شد تا کاربران آنها برای مدت کوتاهی از DSLAM مربوط به صورت جایگزین به DSLAM مخابرات منتقل شوند، اما پس از آن مخابرات شروع به ترغیب کاربرانی که ارتباطشان قطع شده بود به استفاده از سرویس مخابرات کرده است. به این معنی که با تماس تلفنی به کاربران ADSL بخش خصوصی عنوان کرده‌اند که سرویس‌دهندگان شما دیگر قادر به ارائه خدمات نیستند و شما باید سرویس خود را از مخابرات بگیرید.

به اعتقاد شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت پرسرعت این رویه تنها به یک استان محدود نشده و شرکت‌های مخابرات استانی با الگوبرداری از یکدیگر در راستای جلوگیری از فعالیت بخش خصوصی هستند و دلیل آن را خصوصی شدن مخابرات عنوان می‌کنند.

مدیرعامل یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت پرسرعت در این زمینه می‌گوید: «در حال حاضر شرکت ما مشتریانی دارد که به دلیل کارشکنی مراکز مخابراتی از دریافت سرویس شرکت ما صرف‌نظر می‌کنند. در واقع مخابرات با طولانی کردن مراحل آمادگی خطوط در برخی مراکز مخابراتی یا در اختیار نگذاشتن امکانات لازم برای راه‌اندازی سرویس مشتریانمان را از ما می‌دزدد.» وی اظهار می‌کند که طبق قانون مخابرات باید ظرف سه روز بعد از ارسال مدارک مشتریان به مراکز مخابراتی، امکانات راه‌اندازی سرویس را فراهم کنند و این در حالی است که مخابرات برای این کار ۲۰ تا ۳۰ روز مشتریان را منتظر نگه می‌دارد که این کار برای فشار به مشتری برای صرف‌نظر کردن از دریافت سرویس از شرکت‌های ندا و روی آوردن به شرکت مخابرات است.

وی همچنین به دریافت مدارک غیرضروری از مشتری از سوی مخابرات اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در حال حاضر مخابرات تنها با ایجاد یک نوع بوروکراسی اداری باعث شده که شرکت‌های ندا بایگانی عظیمی از مدارک مشتریانشان را داشته باشند که به غیر از اشغال کردن فضای شرکت‌ها خاصیت دیگری ندارد.»

مخابرات: بی‌تقصیریم

در مقابل این اظهارات، اما مسوولان مخابرات اعلام می‌کنند که این شرکت به هیچ‌وجه قصد مشتری دزدی یا کارشکنی در کار شرکت‌های ندا را ندارند. داوود زارعیان، مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران در این زمینه می‌گوید: «شرکت مخابرات باید در مراکز مخابراتی‌اش امکانات لازم برای فراهم کردن ارائه سرویس اینترنت پرسرعت را داشته باشد تا بتواند جوابگوی نیاز این ۱۱ شرکت باشد. وقتی ۱۱ شرکت همزمان با هم درخواست‌های خود را به مراکز مخابراتی مربوطه می‌دهند طبیعی است که مراکز مخابراتی با کمی تاخیر اقدام به فراهم کردن امکانات لازم کنند.» وی اظهار می‌کند که فراهم کردن امکانات لازم به راحتی که شرکت‌های ندا از آن یاد می‌کنند نیست چرا که در بسیاری از مراکز بررسی خطوط تلفنی مبنی بر اینکه PCM یا فیبرنوری نباشند و تبدیل آنها به خطوط استاندارد زمان زیادی نیاز دارد. همچنین در کنار این بررسی شرکت مخابرات هزینه‌ بالایی برای انجام این فعالیت‌ها پرداخت می‌کند که به هیچ وجه این هزینه‌ها به شرکت مخابرات بازگردانده نمی‌شود. زارعیان در مقابل این ادعا هم که شرکت‌های ندا حاضر به همکاری با شرکت مخابرات برای فراهم کردن امکانات لازم هستند، می‌گوید: «شرکت‌های ندا در این زمینه نمی‌خواهند کمکی کنند چرا که این کار برایشان هزینه بالایی دارد. همچنین مراکز مخابراتی از نظر امنیتی به گونه‌ای نیست که هر شرکتی به آن وارد شود و دست به عملیات بزند.» زارعیان در خصوص حجم دریافت مدارک غیرضروری از کاربران برای راه‌اندازی سرویس اینترنت پرسرعت می‌گوید: «زمانی که فردی اقدام به نام‌نویسی برای دریافت سرویس ADSL می‌کند حتما باید خط تلفن به نامش باشد در غیر این صورت باید رضایتنامه‌ و مدارک صاحب خط ر ا برای ما ارسال کند. باید مخابرات بداند که آن مشترک برای چه درخواست فعال شدن این سرویس را می‌دهد. در ضمن دریافت این مدارک جنبه حقوقی و قضایی دارد.»

وی در ادامه تاکید می‌کند که شرکت‌های ندا با اعلام زمان دقیق راه‌اندازی سرویس به مشتریان خود باید از شکایت و ناراحتی آنها جلوگیری کنند. به گفته زارعیان اگر در حال حاضر تنها کمتر از ۳ درصد از کاربران ایران به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند، این شرایط به خاطر کم‌کاری شرکت مخابرات یا شرکت‌های ندا نیست. این شرایط به مشکلات اساسی و زیرساختی کشور و اقدام دیر مسوولان برای توسعه این بخش باز می‌گردد و اینکه سال‌ها هم به مخابرات اجازه فعالیت در این بخش داده نشده است.