از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون قیمت نفت آمریکا حدود 7 دلار و قیمت نفت برنت حدود 2 دلار افزایش یافته است. قیمت این دو نوع نفت در سال 2013 در مجموع تقریبا تغییر خاصی نداشتند اما امسال وضعیت بازار نفت چگونه خواهد بود؟ در سال جاری میلادی قیمت نفت عموما تحت تاثیر میزان عرضه و تقاضا قرار خواهد داشت اما میزان تقاضا تاثیر بالاتری بر قیمت‌ها دارد زیرا عرضه کافی به نظر می‌رسد.
امسال قیمت نفت خام در بازارهای جهان از میزان تقاضا در آمریکا، چین و منطقه یورو به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت جهان تاثیر می‌پذیرد. ارزش دلار، شرایط عمومی اقتصاد جهان و عرضه نیز در این حوزه موثر است. در ادامه به بررسی هر یک از این عوامل می‌پردازیم.

قیمت نفت آمریکا در هفته‌ای که گذشت برای ششمین هفته پی‌درپی افزایش یافت زیرا سرمای هوا بر تقاضا افزوده است. قیمت نفت برنت نیز افزایش یافته است. هفته پیش قیمت نفت آمریکا در مجموع ۴/۲ درصد رشد کرد. بنا به اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در هفته منتهی به ۱۴ فوریه ذخیره سوخت آمریکا با ۳۳۹ هزار بشکه کاهش به ۷/۱۱۲ میلیون بشکه رسیده است. داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد کل ذخیره نفت خام این کشور ۹۷۳ هزار بشکه افزایش یافته است. همچنین پیش‌بینی شده عرضه روزانه نفت ۲۵/۲ میلیون بشکه افزایش یابد.
به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود در هفته جاری قیمت نفت آمریکا کاهش یابد. در نظرسنجی خبرگزاری بلومبرگ از ۲۸ تحلیلگر بازار نفت ۲۳ نفر پیش‌بینی کردند قیمت نفت این هفته کاهش خواهد یافت، ۴ نفر نظری مخالف گروه اول داشتند و یک نفر معتقد بود تغییر محسوسی در قیمت‌ها مشاهده نخواهد شد.
روند تغییرات تقاضا برای نفت
به استثنای سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ یعنی سال‌هایی که اقتصاد غرب با بحران مالی و رکود اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کرد، طی ۲۵ سال اخیر تقاضا برای نفت افزایش یافته است. در این دوره زمانی روند بلندمدت تقاضا نشان می‌دهد رشد تقاضا عمدتا تحت تاثیر تحولات اقتصادی قرار داشته و رشد پیوسته تقاضا حاصل رشد جمعیت و سطح درآمد سرانه در کشورهای در حال توسعه بوده است. بیشترین رشد تقاضا در اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور از جمله چین، هند و کشورهای خاورمیانه مشاهده شده است.
سال گذشته میلادی اقتصاد جهان ۹/۲ درصد رشد کرد و پیش‌بینی شده امسال این رقم به ۵/۳ درصد افزایش خواهد یافت. اگر این پیش‌بینی تحقق یابد تقاضا برای نفت خام قاعدتا باید افزایش یابد، اما میزان رشد در اقتصادهای مختلف یکسان نیست. همچنین سیاست‌هایی که برای افزایش کارآیی در مصرف نفت اتخاذ می‌شود و نیز تشویق به جایگزین کردن نفت با انرژی‌های دیگر عواملی هستند که رشد تقاضا را محدود خواهند کرد.
بنا بر پیش‌بینی اوپک، در بین کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی امسال تقاضا برای نفت ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت، اما در تمام این کشورها تقاضا کاهش پیدا نمی‌کند. برای مثال در آمریکا رشد فعالیت‌های صنعتی سبب افزایش تقاضا خواهد شد اما در برخی کشورهای اروپایی عضو این سازمان تقاضا اندکی کاهش خواهدیافت.
در گزارش بازار نفت آژانس بین‌المللی انرژی آمده است، تقاضا برای نفت خام در سال جاری میلادی بیش از آنچه قبلا تصور می‌شد افزایش می‌یابد. پیش‌بینی شده در سال جاری میلادی تقاضای جهانی برای نفت خام با ۴/۱ درصد افزایش، معادل ۳/۱ میلیون بشکه در روز، به ۵/۹۲ میلیون بشکه در روز برسد. این رقم نسبت به رقم ذکر شده در گزارش ماه گذشته این نهاد، ۹۰ هزار بشکه بیشتر است.

عرضه جهانی نفت خام
تخمین زده می‌شود که در سال ۲۰۱۳ میلادی عرضه نفت از سوی کشورهای غیرعضو اوپک به طور متوسط روزانه ۱۴/۵۴ میلیون بشکه بوده که نسبت به سال ۲۰۱۲ رشدی در حدود ۲۸/۱ میلیون بشکه را نشان می‌دهد. رشد عرضه از سوی کشورهای لاتین عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی عامل اصلی این افزایش بوده است. پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری میلادی عرضه نفت تولیدکنندگان غیرعضو اوپک با ۲۹/۱ میلیون بشکه در روز افزایش به طور متوسط به ۴۳/۵۵ میلیون بشکه در روز برسد.
تخمین زده می‌شود عرضه نفت کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در سال ۲۰۱۳ با ۹۸/۰ میلیون بشکه در روز افزایش به ۰۵/۲۲ میلیون بشکه در روز رسیده باشد. تولید نفت در سه ماهه چهارم سال پیش به ۵۵/۲۲ میلیون بشکه در روز رسید که نسبت به سه ماهه پایانی سال ۲۰۱۲ رشدی معادل ۹۳/۰ میلیون بشکه را نشان می‌دهد. برای سال جاری میلادی پیش‌بینی می‌شود تولید روزانه نفت اعضای این سازمان به ۸۵/۲۲ میلیون بشکه برسد که بالاترین میزان از سال ۲۰۰۳ است. تولید نفت اوپک در ماه ژانویه به طور متوسط روزانه ۷۱/۲۹ میلیون بشکه بوده است. افزایش تولید نفت لیبی علت این رشد بوده است.

تولید جهانی نفت
داده‌های اولیه نشان می‌دهد در ژانویه سال جاری میلادی تولید روزانه نفت جهان به طور متوسط ۵۰/۹۰ میلیون بشکه بوده است که کاهشی در حد ۳۰ هزار بشکه در روز را نسبت به ماه دسامبر نشان می‌دهد. در ماه ژانویه سهم عرضه نفت اوپک از کل عرضه نفت در جهان با اندکی کاهش به ۸/۳۲ درصد رسیده است.

تقویت ارزش دلار
تغییرات ارزش دلار یکی از عوامل موثر بر قیمت مواد خام از جمله نفت است. ارزش دلار در برابر سبدی از ارزهای معتبر طی ماه‌های اخیر در مجموع رشد کرده است، زیرا اواخر سال پیش بانک مرکزی آمریکا اعلام کرد سیاست‌های انبساطی را محدود خواهد کرد و کاهش تزریق نقدینگی به اقتصاد عاملی برای رشد ارزش دلار بوده است. بانک مرکزی آمریکا در نشست‌های ماه‌های دسامبر و ژانویه ۲۰ میلیارد دلار از میزان خرید اوراق قرضه دولت کاست و آن را به ۶۵میلیارد دلار در ماه رساند. اگر بخواهیم بر مبنای سخنان جانت یلن اظهار نظر کنیم می‌توانیم بگوییم روند کاهش خرید اوراق قرضه دولت ادامه پیدا خواهد کرد. در حال حاضر بانک مرکزی منتظر انتشار گزارش‌های جدید از وضعیت اقتصادی است. تحولاتی که در بازار کار رخ داده مثبت بوده است زیرا نرخ بیکاری کاهش یافته و میزان فرصت‌های شغلی ایجاد شده در ماه‌های اخیر به گونه‌ای بوده که با روند بهتر شدن وضعیت بازار کار سازگار بوده است. به این ترتیب اگر تحول منفی بزرگی در اقتصاد آمریکا رخ ندهد در سال جاری خرید اوراق قرضه دولت آمریکا پایان خواهد پذیرفت و این عاملی مهم برای رشد ارزش دلار خواهد بود. البته تغییرات ارزش دلار نسبی است و باید دید ارزش یورو، ین و دیگر ارزهای معتبر چه تغییراتی خواهند کرد. درباره ارزش ین می‌توان گفت بانک مرکزی ژاپن به سیاست‌های انبساطی افراطی خود ادامه خواهد داد زیرا دولت این کشور این سیاست‌ها را عامل اصلی رونق اقتصادی می‌داند. این امر به معنای کاهش ارزش ین در برابر دلار است. ارزش یورو نیز به‌دلیل شکنندگی روند بهبود شرایط در منطقه یورو تحت فشار قرار خواهد داشت و این عامل نیز به رشد ارزش دلار در برابر یورو منجر می‌شود. به این ترتیب می‌توان پیش‌بینی کرد در آینده ارزش دلار سیر صعودی خواهد داشت، عاملی که سبب فشار بر قیمت نفت می‌شود.

پیش‌بینی متوسط قیمت نفت
دویچه بانک در گزارش جدید خود از وضعیت بازار نفت جهان پیش‌بینی قیمت نفت آمریکا و نفت برنت را کاهش داده است. رشد عرضه نفت آمریکا سبب می‌شود قیمت‌ها بیش از پیش تحت فشار قرار گیرند. در گزارش دویچه بانک آمده است، در سال جاری میلادی متوسط قیمت هر بشکه نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب ۵۰/۹۷ دلار و ۷۵/۸۸ دلار خواهد بود. پیش‌تر این دو رقم به ترتیب ۲۵/۱۰۶ دلار و ۷۵/۹۸ دلار پیش‌بینی شده بود. همچنین افزایش صادرات نفت ایران در صورت پیشرفت مذاکرات این کشور با گروه ۱+۵، عاملی برای کاهش قیمت نفت خواهد بود زیرا بر مازاد عرضه نسبت به تقاضا برای نفت می‌افزاید. از سوی دیگر امسال برای سومین سال پی در پی تولید نفت آمریکا افزایش خواهد یافت و پیش‌بینی می‌شود عرضه نفت این کشور یک میلیون بشکه در روز بالاتر رود و این همان میزانی است که در هر یک از دو سال گذشته عرضه نفت آمریکا افزایش یافته است. این روند آمریکا را به خودکفایی در حوزه نفت نزدیک خواهد کرد. اما اداره اطلاعات انرژی آمریکا که بازوی آمارگر وزارت انرژی این کشور است، در گزارش جدید خود که دو هفته پیش منتشر شد به پیش‌بینی قیمت نفت برنت و نفت آمریکا پرداخته است. قیمت نفت برنت در ماه ژانویه برای هفتمین ماه پی در پی بین ۱۰۸ دلار تا ۱۱۲ دلار نوسان کرد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا انتظار دارد قیمت‌ها کاهش یابد، زیرا رشد عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان غیرعضو اوپک بیش از رشد مصرف جهانی نفت خواهد بود. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ متوسط قیمت نفت برنت به ترتیب ۱۰۵ دلار و ۱۰۱ دلار
باشد. متوسط قیمت نفت آمریکا در ماه نوامبر سال گذشته ۹۴ دلار بود و به‌دلیل مصرف بالای پالایشگاه‌ها، در ماه دسامبر به ۹۸ دلار رسید. اما در ماه ژانویه قیمت‌ها بار دیگر به ۹۵ دلار کاهش یافت. پیش‌بینی می‌شود در سال جاری میلادی متوسط قیمت نفت آمریکا ۹۳دلار باشد. در سال ۲۰۱۵ این رقم ۹۰ دلار خواهد بود. اختلاف قیمت نفت آمریکا و نفت برنت که در سال ۲۰۱۲ هیجده دلار بود و در ماه ژوئیه به ۴ دلار کاهش یافت، در ماه ژانویه ۱۴ دلار بوده است. طی سال جاری اختلاف قیمت این دو نوع نفت به طور متوسط ۱۱ دلار پیش‌بینی می‌شود.
منبع: گزارش ماه فوریه اوپک