امضای پیمان ضدانگلیسی ایران با ژاپن

دولت وقت ایران که مناسبات خود را با آلمان ناسیونال سوسیالیست (نازی) نزدیک و صمیمانه کرده بود و کوشش داشت که خود را از زیر نفود انگلستان خارج سازد (که از دهه دوم قرن نوزدهم اعمال می‌شد) ۱۴ دسامبر ۱۹۳۹ با امپراتوری ژاپن ـ دوست و هم‌پیمان آلمان و دشمن انگلستان ـ پیمان دوستی امضا کرد. ۱۴ دسامبر ۱۹۳۹ دولت وقت ایران، پیمان نامه ضدانگلیسی با ژاپن را امضا کرد. در این برهه از تاریخ مناسبات ایران با آلمان نازی بسیار دوستانه‌تر از پیش شده بود و از آنجا که سعی داشت خود را از زیر سلطه و نفوذ انگلستان رها کند، با امپراتوری ژاپن که از هم‌پیمانان آلمان بود، این قرارداد را امضا کرد.

امضای این پیمان، باعث انتقاد شدید مطبوعات لندن شد و از همان زمان خط و نشان کشیدن نسبت به دولت وقت تهران (پهلوی یکم) آغاز شد. دولت ژاپن که از دهه سوم قرن ۲۰ به تقویت بنیه نظامی خود دست زده بود، هفتم دسامبر ۱۹۴۱ به پایگاه دریایی آمریکا در پرل هاربر و هشتم دسامبر به پایگاه‌های انگلستان در هنگ کنگ و مالایا (مالزی و سنگاپور) حمله نظامی کرد و با آن دو دولت وارد جنگ شد و عنوان اقدام خود را پاک‌سازی شرق از استعمار غرب گذاشت. این در حالی بود که هدفش به دست آوردن مواد خام و نفت اندونزی و داشتن بازار فروش کالای بدون رقیب بود.

در پی اشغال نظامی ایران از سوی انگلستان و شوروی در آگوست ۱۹۴۱ (شهریور ۱۳۲۰)، دولت‌های متحد ضد آلمان، ایتالیا و ژاپن دولت وقت ایران را وادار کردند که به آلمان و ژاپن (البته به صورت نمادین) اعلان جنگ دهد. این اعلان جنگ، ایران را در ردیف دولت‌های متحد و بعدها از موسسان سازمان ملل (متحد) قرار داد.