آتش‌سوزی در کارخانه وطن و تاسیس آتش‌نشانی

عبدالمهدی رجائی: آتش‌نشانی سازمانی است که زیر نظر شهرداری فعالیت می‌کند، اما این سازمان از بدو پیدایش شهرداری تاسیس نشده است بلکه مقتضیات و حوادثی باعث شد که شهرداری اصفهان نیز به فکر افتد برای خود سازمان آتش‌نشانی ایجاد کند. یکی آن بود که در سال ۱۳۱۵ قسمتی از کارخانه وطن طعمه حریق شده و وسیله‌ای نبود که با آن آتش را خاموش کنند. سرانجام کارگران وسربازان لشکر اصفهان با سطل‌های آب، آتش را خاموش کردند و همین موضوع مقاله فردای روزنامه اخگر گردید که به کارخانه‌ها و شهرداری توصیه کند موسسه‌ای برای خاموش کردن آتش تهیه کنند تا در این مواقع به کمک آید. این مقاله و پس از آن تصمیم انجمن شهرداری که در سال آینده چهل هزار تومان برای تهیه وسایل آتش‌نشانی اختصاص یابد در اینجا خواهد آمد. این زمان پایه‌گذاری موسسه آتش‌نشانی شهرداری اصفهان است. در آذرماه سال ۱۳۱۵ انجمن شهرداری تصویب کرد؛

«از سال آینده سالانه قریب چهل هزار تومان مخصوص تهیه وسایل آتش‌نشانی از محل عوارض پشم و پنبه تامین گردید و به اعتبار همین عایدات در سال ۱۳۱۶ قریب نود هزار تومان وسایل مکمل کافی آتش نشانی از طرف شهرداری اصفهان خریداری خواهد شد.» آنچه می‌خوانید متن روزنامه اخگر است درباره تاسیس آتش‌نشانی:

«واقعه روز یکشنبه گذشته، یعنی وقوع حریق شدید و تاسف‌آمیزی که در کارخانه وطن رخ داد، بزرگ‌ترین درس عبرتی بود که به اصفهان و به اصفهانی داد.»

شهر عظیم اصفهان دارد به سرعت برق رو به آبادی و عمران و ترقی می‌رود. تمامی ابنیه‌ای که امروز در این شهر بنا می‌شود، اعم از ابنیه خصوصی یا عمومی، با چوب ساخته می‌شوند. مخصوصا در بنای کارخانه‌هایی که گذشته از پوشش طاق، تمامی اطراف آنها پوشیده از در و پنجره‌های چوبی است، بیش از هر ساختمان دیگری چوب مصرف می‌شود و به همین جهت عموما در معرض خطر بلای خانمان‌سوز حریق واقع می‌باشند.

شهرداری ما تاکنون برای جلوگیری از وقوع بلیه حریق چه فکری کرده است؟ هیچ! ولی باید دید شهر بزرگی مثل اصفهان که در سال جاری یک مبلغ محقر دویست و شصت هزار تومانی درآمد شهرداری‌ آن را تشکیل می‌دهد، اداره شهرداری برای رفع این قبیل احتیاجات مبرم و ضروری شهر چه می‌تواند بکند؟

به عقیده ما یگانه تکلیف شهرداری این است که عوارض جدیدی که لااقل سالانه سیصد هزار ریالی بشود باید وضع بکند و آن را تخصیص به تهیه وسایل آتش‌نشانی بدهد. وقتی ما یک اعتبار سالانه سیصدهزار ریالی داشته باشیم، می‌توانیم از همین حالا به قوه همین اعتبار با یکی از کمپانی‌های خارجی تا یک میلیون ریال هم معامله کرده و وسایل نسبتا مکملی برای آتش نشانی اصفهان تهیه کنیم و از این راه از وقوع احتمالی میلیون‌ها خسارت سالانه جلوگیری به عمل آوریم.

تا دیروز عمارت ما از خشت و گل و آجر ساخته می‌شد. امروز عموما از چوب ساخته می‌شود. اوضاع ساختمانی ما به کلی تغییر کرده است و به صورت جدیدی در آمده است. ساختمان‌های جدید محتاج وسایل امروزی می‌باشند و بزرگ‌ترین وسیله حفظ آنها تهیه وسایل آتش‌نشانی است.

راست است که کارخانه‌ها، ساختمان‌ها، ماشین‌آلات و حتی مواد خام خود را بیمه نموده‌اند، ولی نباید فراموش کرد که وقتی حریقی در کارخانه‌ای روی دهد، شرکت بیمه تنها جبران خسارات وارده از حریق را می‌کند، لیکن خسارات بیکار ماندن کارخانه را که بر اثر حریق رخ می‌دهد نمی‌نماید. بنابراین به عقیده ما علاوه بر اینکه شهرداری اصفهان باید خود را برای این کار مجهز کند، کارخانه‌های شهر ما نیز باید با یکدیگر تشریک مساعی کرده و هر کدام با پرداخت لااقل یک صد هزار ریال یک موسسه خاص اطفائیه‌ای برای خود به طور مشترک ایجاد نمایند».

منبع: روزنامه اخگر، آذرماه ۱۳۱۵