زمان‌بندی احیای بازار گردشگری

براساس بررسی‌های کمیسیون سفر اروپا، ورود گردشگران بین‌المللی در ۸ ماه نخست سال ۲۰۲۰ به اروپا با کاهش ۶۸ درصدی نسبت به مدت مشابه خود در سال ۲۰۱۹ همراه بوده است. با توجه به عدم اطمینان مسافران و خطرات پیش رو همچون افزایش همه‌گیری و رکود اقتصادی و... چشم‌انداز بازار گردشگری اروپا تا پایان سال ۲۰۲۰ با کاهش ۶۱ درصدی همراه خواهد بود. براساس برآوردها سفرهای داخلی با سرعت بیشتری بهبود خواهد یافت و در سال ۲۰۲۲ به سطح سال ۲۰۱۹ بازمی‌گردد و این درحالی است که حجم سفرهای بین‌المللی تا سال ۲۰۲۴ به سطح پیش از همه‌گیری بازمی‌گردد.

جهان در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۶۵ درصدی جریان توریسم بین‌المللی حدود یک میلیارد گردشگر بین‌المللی خود را از دست خواهد داد که در اروپا این کاهش ۶۱ درصد خواهد بود. اگرچه بسیاری از کشورهای اروپایی در ماه‌های تابستان اقدام به بازگشایی مرزهای خود به‌منظور جبران خسارت‌های وارده بر فعالیت‌های خود کردند و برخی از مقاصد با ارائه تخفیفات ویژه سفر از کاهش محدودیت‌ها بهره‌مند شدند اما بازگشت مجدد محدودیت‌ها، کشورهای اروپایی را با رکود گسترده‌ای مواجه کرده است و تقریبا در همه مقاصد کاهش مسافران خارجی را به نصف رسانده است. فصل تابستان که سالانه پذیرای بیشترین میزان تقاضای سفر در اروپا است در سال ۲۰۲۰ نیز پس از چندماه محدودیت سفر مجددا آغاز شد که البته با شیوع مجدد کرونا و بازگشت محدودیت‌ها موانع بازدارندگی سفر همچنان برقرار است و افزایش میزان بیماری کووید-۱۹ بر چالش‌های منطقه اروپا افزوده است و براساس اعلام کمیسیون سفر اروپا بازار گردشگری اروپا برای بازگشت به سطح قبل از بحران به سرمایه‌گذاری ۱۶۱ میلیارد یورویی نیازمند است.

تاثیرات منفی همه‌گیری کرونا بی‌سابقه بوده و تقریبا تمامی مقاصد اروپا را با کاهش ۵۰ درصدی ورود گردشگران همراه کرده است. مقاصد گردشگرپذیر منطقه مدیترانه‌ای همچون قبرس و مونته‌نگرو که وابستگی بسیاری به ورود گردشگران خارجی دارند با افت ۸۵ درصدی مواجه شده‌اند که این رقم در رومانی منفی۸۰ درصد بوده و ترکیه که به‌دلیل وابستگی به بازارهای طولانی‌مدت کاهش ۷۷ درصدی در ورود گردشگران خارجی داشته، احتمالا بهبودی بسیار کندی را تجربه خواهد کرد. پرتغال و صربستان نیز کاهش ۷۴ درصدی را تجربه کرده‌اند و ایسلند و مالت با کاهش ۷۱ درصدی عملکرد ضعیفی در جذب گردشگران خارجی داشته‌اند. جزایر اسکاندیناوی با افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری و توسعه سطح داخلی و بین‌المللی درصدد حمایت از بازار گردشگری و بازیابی آن پس از همه‌گیری برآمدند.

درحال‌حاضر قبرس با کاهش ۸۵ درصدی متضررترین کشور اروپایی محسوب می‌شود که این امر ناشی از وابستگی زیاد این کشور به ورود گردشگران بین‌المللی است که احتمال بهبود ناپایدار را افزایش می‌دهد. به‌دلیل سختگیری این کشور در ورود گردشگران انگلیسی که یکی از مهم‌ترین منابع قبرس به شمار می‌رود، ۸۷ درصد از میزان مسافران انگلیسی کاسته شده است.

اتریش نسبت به دیگر کشورها وضعیت بهتری داشته و توانسته میزان کاهش گردشگران خارجی خود را به منفی ۴۴ درصد برساند زیرا اتریش به‌عنوان یک مقصد زمستانی و با جلب اعتماد مسافران برای سفرهای کوتاه منجر به افزایش قدرت و موقعیت خود شده است تا آسیب کمتری نسبت به دیگر کشورهای اروپایی بر آن وارد شود.

در سه ماه سوم ۲۰۲۰ در اروپا تا حدودی از روند رکود گسترده گردشگری کاسته شد و در ماه آگوست (مرداد) نسبت به ماه‌های قبل، تقاضای سفرهای هوایی اروپا تا حدودی افزایش یافت و حدود ۷۳ درصد کاهش داشته است و این درحالی است که در ماه ژوئیه (تیر) این رقم کاهش ۸۱ درصدی و در ژوئن کاهش ۹۴ درصدی را نشان می‌دهد. البته با افزایش مجدد بیماری کرونا و برقراری محدودیت‌های سفر احتمالا با کاهش تقاضای مسافران هوایی در ماه‌های آینده همراه خواهد بود و روند بهبودی را تا پایان سال ۲۰۲۰ غیرممکن خواهد کرد. موج دوم بیماری کووید-۱۹ منجر به کاهش مجدد تقاضای گردشگران در اروپا شده است. با توجه به افزایش همه‌گیری کرونا محدودیت‌های سفر مجددا به اجرا درآمد و پیشگیری از ادامه همه‌گیری و به‌کارگیری روش‌های موثر برای مهار کرونا نسبت به اقداماتی در راستای جبران خسارت‌های اقتصادی در بخش گردشگری ارجحیت دارد.

اروپا چشم‌انداز بازار گردشگری خود را برای بازیابی و بهبود پس از کرونا براساس به‌کارگیری چهار راهبرد توسعه گردشگری داخلی، تجدیدنظر در سیاست‌های فعلی و تنظیم سیاست‌های جدید در عرصه گردشگری، فصلی کردن تقاضای سفر و ایجاد یک برنامه اقتصادی بنا نهاده است

بهبودی سفرهای بین‌المللی به‌دلیل طولانی بودن محدودیت‌های سفر، کاهش درآمدی در بودجه سفر و عدم اطمینان، در طولانی‌مدت امکان‌پذیر خواهد شد. برآوردها نشان می‌دهد گردشگری داخلی سریع‌تر از گردشگری بین‌المللی به سطح ۲۰۱۹ بازمی‌گردد و افراد به‌دلیل کاهش محدودیت‌های سفر، احیای سریع تورها و اضطراب کمتر نسبت به سفرهای خارجی و ارزان‌تر بودن سفرهای نزدیک به‌سوی گردشگری داخلی سوق داده می‌شوند.

رکود سفر در دوران بحران کرونا فرصتی را برای تجدیدنظر و تنظیم مجدد سیاست‌های گردشگری برای آینده فراهم کرده است که این امر با تمرکز بر افزایش تقاضا منجر به تقسیم شدن مزایا و هزینه‌ها به‌طور مساوی در مقاصد و جاذبه‌های گردشگری می‌شود. همچنین با توجه به تغییر ذائقه گردشگران و توجه و ترجیح گردشگران به سوی طبیعت‌گردی و گردشگری روستایی با بازاریابی و مدیریت صحیح در جهت جذب گردشگران می‌توان از میزان فشار وارده کاسته تا در بلندمدت به بهبود بخش گردشگری منجر شود.

با فصلی کردن بازدیدها در طول سال می‌توان به کاهش تمرکز مسافران به یک فصل خاص و ازدیاد جمعیت در روزهای خاص سال دست یافت. نوسانات فصلی که درحال‌حاضر در اروپا برقرار است و مقاصد محبوب اروپایی را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده است نیازمند تغییر استراتژیک در سیاست‌های خاص خود است تا از بار مسافر در ماه‌های خاص به‌ویژه تابستان بکاهد و مقاصد بتوانند از تمامی منابع خود در تمامی فصول سال استفاده کنند.

براساس ارزیابی داده‌ها و عملکرد اخیر بازار گردشگری ارائه یک برنامه جدید اقتصادی روشی سودمند برای نظارت مستقیم بر روند اصلی تقاضای سفر در سراسر اروپاست. ایجاد روابط بین اقتصاد کلان و عملکرد گردشگری منجر به تحولات احتمالی در بازار گردشگری در آینده می‌شود. تولید ناخالص داخلی قوی یا رشد درآمدهای مصرف‌کنندگان نمایانگر افزایش رفاه و افرایش احتمالی سفر به خارج از کشور است. همچنین این امر منجر به افزایش فعالیت‌های تجاری و در نتیجه افزایش سفرهای تجاری است. تغییرات در میزان ارزش پول ملی کشورها بسیار حائز اهمیت است زیرا می‌تواند در انتخاب مقاصد تاثیرگذار باشد. اگر یورو در برابر دلار آمریکا گران‌تر شود و منطقه یورو به مقصد گران‌تری تبدیل شود این منطقه برای گردشگران آمریکایی جذابیتی نخواهد داشت و برعکس کاهش ارزش یورو در برابر دلار آمریکا منطقه اروپا را به یک مقصد نسبتا ارزان‌تر و در نتیجه جذاب‌تر برای مسافران آمریکایی تبدیل خواهد کرد.