افزایش احتمال اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی

عکس: digitalproduct.com

گزارش‌ها از رایزنی قذافی برای کناره‌گیری مشروط از قدرت حکایت دارد احسان ابطحی

هواپیما‌های جنگی لیبی دیروز دست‌کم سه بار به نزدیکی مواضع شورشیان در بندر نفتی راس لانوف حمله کردند و به ضد‌حملات خود برای جلوگیری از پیشروی معترضان به سمت ترابلس، پایتخت، که مهم‌ترین پایگاه معمر قذافی، دیکتاتور لیبی به شمار می‌رود، ادامه دادند. همزمان گزارش‌ها حاکی از آن است که قذافی در تلاش است تا به راه‌حلی برای کناره‌گیری از قدرت دست یابد و ممکن است به طور مشروط این موضوع را بپذیرد.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتد‌پرس، هیچ گزارشی درباره تلفات حملات دیروز منتشر نشده‌است و خبرنگار این خبرگزاری که در محل حضور داشت و شاهد این حملات بود تاکید کرد که هیچکدام از معترضان آسیبی ندیده‌اند. در جبهه‌‌ای دیگر، یک شاهد عینی گفت که مزدوران معمر قذافی، دیکتاتور لیبی، شهر زاویه را بازپس گرفته‌اند. این شهر از آن جهت دارای اهمیت است که نزدیک‌ترین شهر به ترابلس به شمار می‌رود اما مخالفان موفق شده‌بودند این شهر را به کنترل خود درآورند. یک شاهد عینی که از طریق تلفن با آسوشیتدپرس گفت‌و‌گو می‌کرد هم اظهار داشت که تانک‌ها و دیگر وسایل نقلیه جنگی قذافی در اطراف شهر به گشت‌زنی مشغول بودند و به طور تصادفی به منازل شلیک می‌کردند. شهر زاویه در ۳۰ کیلومتری غرب شهر ترابلس واقع شده‌است. این شاهد عینی از ترس انتقام نیروهای قذافی خواست که نامش فاش نشود.

رژیم قذافی از برتری قدرت هوایی خود برای ممانعت از حرکت مخالفان به سمت غرب از طریق بزرگراه اصلی این کشور استفاده می‌کند. حملات سنگین هوایی آسیب‌پذیری نیروهای مخالفان را در مسیرشان به سمت غرب در کرانه دریای مدیترانه نشان می‌دهد. حملات هوایی سنگین قذافی همچنین ممکن است که قدرت‌های جهانی را برای اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی ترغیب کند.

این در حالی است که به گزارش فارس به نقل از پایگاه خبری الجزیره، وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس دوشنبه شب پس از برگزاری نشست فوق‌العاده خود در ابوظبی در بیانیه‌ای که «عبدالرحمن العطیه»، دبیرکل این شورا قرائت کرد، درباره اوضاع لیبی تاکید کردند شورای همکاری از شورای امنیت می‌خواهد با اتخاذ تدابیری از جمله ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی از شهروندان این کشور حمایت کند. همزمان ایالات‌متحده و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو- نیز روز دوشنبه به دستیابی به راهکاری برای پاسخ‌گویی به افزایش خشونت‌ها در لیبی نزدیک شدند و به اعمال پرواز‌های گشت‌زنی بر فراز این کشور نزدیک‌تر شدند. دولت باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده هم اعلام کرده که ممکن است سلاح در اختیار مخالفان قذافی قرار دهد. همزمان اروپا هم تلاش‌های خود را برای برقراری منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی آغاز کرده‌است. مقامات بریتانیا و فرانسه گفته‌اند که امکان استفاده از راه‌حل منطقه پرواز ممنوع افزایش یافته‌است اما هنوز تصمیمی در مورد ارجاع آن به شورای امنیت سازمان ملل متحد اتخاذ نشده‌است. این در شرایطی است که روسیه که در شورای امنیت از حق وتو برخوردار است ممکن است با این اقدام مخالف باشد و آن را وتو کند. با این همه بسیاری از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که تهدید غرب تنها برای ترساندن قذافی است و آنها امیدوارند تا پیش از تصمیم عملی برای انجام این اقدام قذافی از ادامه حملات هوایی خود‌داری کند.

با این همه بسیار بعید به نظر می‌رسد که هواپیما‌ها یا موشک‌های آمریکا به این زودی‌ها به لیبی کشوری که در آستانه جنگ داخلی قرار گرفته‌است اعزام شوند. با این حال ادامه خشونت‌ها در لیبی فشار بر واشنگتن برای انجام اقدامی عملی یا دست‌کم آشکار کردن برنامه‌های آینده‌اش را افزایش داده‌است.

معترضان در لیبی در تلاشند تا به دیکتاتوری ۴۲ ساله قذافی پایان دهند، حرکتی که الهام گرفته از خیزش مردم تونس و مصر است. با این حال خیزش مردم لیبی که از پانزدهم فوریه - ۲۶ بهمن- آغاز شده‌است با خشونت بسیار زیادی همراه بوده و ممکن است بسیار بیشتر به درازا بینجامد. در همین حال شبکه خبری س.‌ان.‌ان به نقل از یکی از مخالفان گزارش داد که معمر قذافی به دنبال توافقی برای کناره‌گیری از قدرت است. او وعده داده است که اگر او و خانواده‌اش بتوانند به راحتی از کشور خارج شوند و مورد محاکمه قرار نگیرند آماده ‌‌است تا از قدرت کناره‌گیری کنند. با این همه موسی ابراهیم، سخنگوی دولت لیبی خشمگینانه این موضوع را رد و تاکید کرد که موضوع مذاکره با مخالفان کذب محض است. با وجود تکذیب دولت لیبی اما یکی از مقامات مخالفان تاکید کرد که این پیشنهاد را دریافت کرده‌است. این عضو مخالفان اضافه کرد که آنها از قذافی خواستند تا آشکارا و فوری بپذیرد که دیگر حاکم لیبی نیست.