برگی از خاطرات یک رییس‌جمهور

جیمی کارتر رییس‌جمهور آمریکا در کنار ژیسکاردستن، رییس‌جمهور فرانسه

رهبران آلمان، انگلستان، فرانسه و آمریکا، پس از اوج‌گیری مبارزات شهروندان ایرانی به رهبری امام خمینی (ره) و نزدیک شدن سقوط شاه و دربار،‌تلاش می‌کردند اگر ممکن باشد شاه را حفظ کنند... آنها در گوادلوپ جمع شدند و پس از بحث‌ها به این نتیجه رسیدند که رژیم شاه سست‌تر از آن است که حفظ شود، پس به این فکر افتادند که شاه در کدام کشور زندگی ‌کند و ... . پس از ختم سخنان نماینده ژیسکاردستن،امام در پاسخ به پیام کارتر گفتند: «...و اما به دولت فرانسه، از رییس‌جمهور که در این کنفرانس از تایید کارتر از شاه مناقشه کرده است، تشکر می‌کنم و میل دارم که کارتر را نصیحت کنند که دست از پشتیبانی این شاه و این رژیم و این دولت، که همه بر خلاف قوانین است بردارند و به این کودتای نظامی تایید نکنند و جلوگیری کنند، تا ایران آرامش خود را به دست بیاورد و چرخ‌های اقتصاد به گردش درآید و در آن وقت است که می‌شود نفت را به غرب و هر کجا که مشتری هست صادر کند.»

فرانسوی‌ها مشغول تهیه تدارکات کنفرانس گوادلوپ بودند و مطمئن بودند که مساله ایران در کنفرانس مطرح خواهد شد. لذا از قطب زاده خواستند که برای آنها روشن کند که در صورت پیروزی آیت‌الله خمینی، چه نوع سیاست‌هایی از جانب ایشان اتخاذ خواهد شد.» (پی یر سالینجر، آمریکا در گروگانگیری) قطب‌زاده در زمان بسیار کوتاه و با سرعت بی‌سابقه‌ای تحلیلی تهیه و برای وزارت امور خارجه فرانسه فرستاد. سپس مساله را پیگیری کرد: «کمی بعد از سفر رییس‌جمهور فرانسه به گوادلوپ، آیت‌الله از قطب‌زاده می‌خواهد که تحقیق کند آیا رییس‌جمهور فرانسه مساله ایران را در کنفرانس مطرح خواهد کرد و آیا تحلیل قطب‌زاده به رییس‌جمهور داده شده است.

در ظرف چند ساعت او تماس گرفت و به او پاسخ داده شد که بله رییس‌جمهور مساله ایران را در کنفرانس مطرح خواهد کرد.

علاوه بر این، نماینده وزارت امور خارجه گفت که این تحلیل به قدری رییس‌جمهور را تحت تاثیر قرار داده است که ژیسکاردستن به کارتر توصیه خواهد کرد که با دولت احتمالی جدید تهران که ریاست معنوی آن با آیت‌الله خمینی خواهد بود، وارد مذاکره شود.»

ابراهیم یزدی در کتابش درباره محتوای این گزارش می‌گوید: «محتوای گزارش شفاف و روشن بود. مسائل ما این بود بگوییم که چرا با بودن شاه هیچ مساله‌ای حل نمی‌شود و با رفتن شاه است که مشکلات کشور و وضع فعلی اصلاح می‌شود. فرانسوی‌ها هم این را پذیرفته‌بودند.»

این تماس‌ها به اطلاع امام می‌رسید و طبیعتا نتیجه را هم به اطلاع ایشان می‌رساندند. امام هم با توجه به این اطلاعات که از کانال‌های دیگر نیز تایید گردید، از موضع‌گیری رییس‌جمهور فرانسه در گوادلوپ تشکر کرد.

موضع فرانسه از ابتدا چنین نبود. مقامات رسمی دولت فرانسه بارها طی ملاقات‌های خصوصی با امام یا مستقیما در مصاحبه‌ها در مورد فعالیت‌های ایشان اعتراض و تهدید هم کرده بودند.

آخرین بار در ۱۴ آذرماه ۱۳۵۷(۵ دسامبر ۱۹۷۸) دولت فرانسه امام را تحت فشار قرار داد که: «او دیگر نمی‌تواند بیش از این فرانسه را به عنوان یک پایگاه برای دعوت مردم ایران به شورش به کار برد.» (آخرین تلاش‌ها در آخرین روزها)اما مواضع متناقض دولت فرانسه در آن دوره، زمانی به اوج خود می‌رسد که بیست سال بعد از انقلاب اسلامی، ژیسکاردستن فرانسوی در مصاحبه‌ای درباره‌ کنفرانس گوادلوپ گفت: «ما چهار کشور در این گفت‌وگوها شرکت کردیم: آمریکا، انگلستان، آلمان و فرانسه.

تنها کشوری که در این جلسه زنگ خاتمه‌ حکومت شاه را به‌صدا درآورد، نماینده‌ دولت آمریکا بود و معتقد بود وقت تغییر رژیم در ایران است، طوری که همه‌ ما متحیر شدیم. در همان جلسه انگلیس و آمریکا متفقا به عنوان یک نیروی متحد و همفکر و هم عقیده خواهان خروج شاه از ایران بودند...»

منبع: تاریخ ایرانی