علی قاسمی *

بورس تهران در سال ۱۳۸۹ شاهد افزایش چشمگیر در متغیرهای اصلی بازار بود، حجم معاملات بورس با رشد ۱۵ درصدی از مبلغ ۱۸۰ هزار میلیارد ریال به ۲۱۰ هزار میلیارد ریال رسید و افزایش حجم معاملات خرد و بلوکی سهام در همین سال بیانگر افزایش نقد شوندگی و استقبال سهامداران از بازار سرمایه بود که این امر افزایش ارزش بازار سرمایه را به میزان ۶۱ درصد به دنبال داشت. طرح هدفمند‌سازی یارانه‌ها از بزرگ‌ترین طرح‌های اقتصادی دولت بود که در سال ۱۳۸۹ آغاز شد . این طرح به ارتقای شفافیت و رفع بسیاری از ابهامات بازار سرمایه کمک می‌کند و شرکت‌های فعال در بازار سرمایه باید با استفاده از تامین منابع مالی از طریق انتشار اوراق مشارکت یا ابزارهای مالی جدید همچون صکوک و غیره برای تداوم حضور در بازار رقابتی بتوانند از تکنولوژی روز استفاده ببرند. همچنین طبق اصل ۹۹ برنامه پنجم توسعه تمام شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان باید در سال ۱۳۹۰ در بورس یا فرابورس پذیرش شوند که این امر خود به افزایش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و ارزش بازار سرمایه کمک می‌کند.

سال ۱۳۹۰ سال اجرای طرح تحول سیستم بانکی است. کاهش هزینه تامین مالی در بخش بانک‌ها و در نتیجه کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی یکی از سیاست‌های اصلی دولت در سال‌جاری است. طبق ماده ۴ طرح تحول سیستم بانکی کشور، به نظام بانکی کشور اجازه داده می‌شود که با رعایت قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید و به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و تنوع بخشی در چرخه مالی کشور نسبت به تبدیل به اوراق بهادار کردن دارایی‌ها و مطالبات جاری خود و همچنین انتشار اوراق صکوک برای جذب منابع مالی جدید اقدام کنند که این امر بیانگر افزایش چشمگیر حضور بازار سرمایه در نظام تامین مالی کشور خواهد بود. با سپرده شدن این بخش به بورس، شاهد توسعه روز افزون و بزرگ شدن بازار سرمایه و ورود شرکت‌های جدید به بورس و فرابورس خواهیم بود. با پیش‌بینی رشد ارزش معاملات و ارزش بازار سرمایه در سال‌جاری و همچنین تداوم اجرای دو طرح اقتصادی (اجرای اصل ۴۴)‌ و طرح تحول اقتصادی و همچنین برنامه‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی در جذب منابع مالی از طریق ارتباط بازار پول و سرمایه، بازار سرمایه کشور با پتانسیل رشد به ویژه با ورود شرکت‌های جدید به بورس و فرابورس خواهد بود و به نظر می‌رسد سال خوبی در انتظار بورس و سرمایه‌گذاران آن باشد.

چشم‌انداز بازار سرمایه تا حدی منوط به جهت‌گیری‌های دولت بعنوان بزرگ‌ترین بازیگر عرصه اقتصاد ایران است. سیاست‌های این بخش بیشترین تاثیر را در بخش اقتصاد دارد و رشد تقریبا ۴۵ درصدی حجم منابع و مصارف و افزایش بی‌سابقه بودجه در بخش عمرانی، حاکی از نگاه انبساطی دولت در بودجه کل کشور برای سال ۱۳۹۰ است که هدف اصلی از این طرح، افزایش اشتغال و رشد اقتصادی کشور است. در پیش گرفتن سیاست انبساطی از سوی دولت قاعدتا موجب افزایش نقدینگی در سطح جامعه خواهد شد که طبق رویه‌های گذشته این افزایش نقدینگی موجب هجوم سرمایه به یکی از بازارهای بورس یا بازارهای موازی خواهد شد. هم اکنون مهمترین رقبای بازار بورس را می‌توان بازار مسکن یا بازار پول دانست، اما با توجه به سیاست دولت در ایجاد مسکن مهر و افزایش ساخت‌و‌ساز ارزان قیمت، رشد چشمگیر در این بازار سنتی بعید به نظر می‌رسد و از طرفی بازار پول نیز با ابلاغ بسته سیاستی - نظارتی بانک مرکزی و کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی و کاهش سود عقود مبادله‌ای، حداکثر ۱۴ درصد و عقود مشارکتی حداکثر به میزان ۱۷ درصد، این بازار نیز نمی‌تواند بازار رقیبی برای بورس باشد. شاید بتوان گفت در سال‌های گذشته که بازار سرمایه شاهد روند خروج نقدینگی و سرمایه‌گذاری در بانک‌ها بود این حرکت در سال‌جاری معکوس شده و شاهد افزایش میزان سرمایه‌گذاری بانک‌ها و بیمه‌ها در این بازار باشیم.

www.bourse۲۴.ir

* مدیرعامل تامین سرمایه ملت