گمرکات گیلان، پیشرو در تنوع خدمات گمرکی کشور

ناظر گمرکات گیلان و مدیر کل گمرک انزلی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار دنیای اقتصاد به اهم سئوالاتی پاسخ گفت که نقش مهم گمرکات گیلان با اجرای برنامه های دولت الکترونیک از گذشته تا حال و آینده به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص این گمرک در حاشیه کشورهای CIS نقش محکم و ارزنده گمرکات گیلان را در سایر گمرکات کشور متمایز می نماید. محمد بهبود آهنی که پیش از این مسئولیت سخنگویی و مدیر کلی حوزه ریاست کل گمرک ایران را برعهده داشته، گمرکات گیلان را پیشرو در تنوع خدمات گمرکی کشور عنوان کرد.

متن گزارشی که در زیر می خوانید پاسخ وی به پرسش های خبر نگار ما درباره اقدامات گمرک در حال و آینده است.

گمرکات استان گیلان جهت تسریع وتسهیل ارائه خدمات گمرکی چه برنامه‌ای دارد؟

گمرکات استان گیلان به عنوان یکی از گمرکات پیشرو با اجرای برنامه های مختلف... تلاش نموده است تا ضمن ارائه هرچه مطلوب تر خدمات گمرکی به تجار، بازرگانان و فعالان این عرصه نقش و سهم خودرا در چرخه بازرگانی خارجی و رشد وتوسعه کشور ایفاء نماید. روند ساده سازی رویه ها و ارائه خدمات حداکثری به خدمت گیرندگان از دیر باز در گمرکات استان مورد توجه بوده و هم اکنون نیز بیش از گذشته این سیاست در تدوین برنامه های تحول گمرکات استان مد نظر می باشد. شاید بتوان گفت طی ده سال اخیر در کمتر گمرکی شاهد چنین برنامه ها و اقداماتی بوده‌ایم :

۱. اجرای طرح آسیکودا در سال ۷۹ و ارتقاء این برنامه طی سالهای بعد تا اینکه در سال ۸۸ به عنوان سومین و چهارمین گمرک آسیکودای جهانی در رویه ترانزیت گمرک انزلی و آستارا راه اندازی گردید.

۲. اجرای مانیفست الکترونیکی در سال ۸۳( ارسال الکترونیکی مانیفست و اطلاعات اولیه کالا توسط شرکت کشتیرانی از طریق اینترنت قبل از ورود کشتی به گمرک جهت آمادگی گمرک برای ارائه خدمات گمرکی)

۳. اجرای برنامه انتخاب مسیر کالا(selectivity)

۴. راه اندازی سیستم اظهار الکترونیکی کالا(اظهار از راه دور)

۵. راه اندازی سیستم کیوسک اطلاع رسانی جهت اطلاع ارباب رجوع از فرایند انجام کار و مراحل مختلف تشریفات گمرکی محموله خود)

۶. راه اندازی سیستم یکپارچه توزین کالادر سال ۷۹ و ارتقاء آن در سال ۸۸ تحت برنامه cgcs

۷. بهره‌مندی از عملیات ارزیابی سیار و ارائه خدمات ترخیص سیار برای تولیدکنندگان وصادرکنندگان استان از سال۸۳

۸. طراحی سیستم مکانیزه بازبینی

۹. استقرار دائم کارکنان گمرک فرودگاه رشت از سال ۸۷

۱۰. ارائه خدمات به انبارهای اختصاصی تحت کلید گمرک (در گمرک آستارا ۳ انبار در گمرک انزلی ۵ انبار ۴ و انبار در مرحله عقد قرارداد)

۱۱. ارائه خدمات ۲۴ ساعته به محموله های ترانزیت سوخت و برخی کالاهای استراتژیک

۱۲. مهندسی مجدد فرایندها , ادغام و اصلاح رویه‌ها(‌تک نسخه ای شدن اظهارنامه وارادت و ... استقرار کارشناس استهلاک پروانه درب خروج در سرویس ارزیابی ... استقرار فرایند اخذ دیماند درب خروج در سرویس ارزیابی ... متمرکز نمودن فرایند تشریفات ترانزیت سوخت و...)

گمرک انزلی از مهمترین گمرکات دریایی کشور محسوب می شود ، اما تنوع کالاهای صادراتی و وارداتی در آن چندان زیاد نسیت‌،برای تنوع بخشیدن به فعالیتهای تجاری در گمرک انزلی چه باید کرد؟

انگیزه هرگونه فعالیت اقتصادی رسیدن به سود اقتصادی می باشد.

موضوع متنوع نبودن کالاهای صادراتی و وارداتی گمرکات استان برمی گردد به همین اصل اقتصادی .

عوامل بسیاری را می توان در این خصوص بر شمرد:

- ساختار اقتصادی کشورهای همسایه شمالی و عدم توان این کشورها در عرضه کالاهای متنوع اقتصادی و مصرفی

- پایین بودن هزینه تولید کالاهای سرمایه ای و مواد اولیه در این کشورها(از قبیل ماشین آلات، چوب، مصنوعات فلزی و ...)

- عدم دسترسی این کشورها به آبهای آزاد و ...جهت توسعه فعالیتها و تنوع بخشی به کالاهای مورد مبادله اقداماتی به شرح ذیل صورت گرفت:

- انعقاد تفاهم نامه گسترش فعالیتهای اقتصادی بین استانهای شمالی ایران و استانهای جنوبی روسیه توسط استانداران گیلان و آستراخان

- بازدید مسولین اقتصادی دو استان آستراخان و گیلان از ظرفیت‌های اقتصادی و بازرگانی یکدیگر

- بازدید متقابل مدیران گمرگات گیلان و آستراخان از ظرفیت‌های گمرکی و بندری دو طرف

- برگزاری نشست های مشترک با تجار و فعالان عرصه تجارت خارجی دو طرف

عمده کالاهای وارداتی:

- آهن آلات، چوب، ماشین آلات، لوازم آرایشی و بهداشتی، پوشاک، وسایل نقلیه سنگین، محصولات صنایع غذایی، محصولات نباتی، مواد شیمایی و ..

عمده کالاهای صادراتی:

- محصولات کشاورزی، محصولات غذایی ، محصولات نساجی، محصولات پلاستیکی،کلینکر، محصولات معدنی و انواع سنگ ها و ...

عملکرد گمرک در منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی را در مقایسه با سایر مناطق ارائه فرمائید.

منطقه آزاد تجاری صنعتی بندر انزلی مهمترین منطقه آزاد نیمه شمالی کشور می باشد ، این منطقه با واقع شدن در مسیر کریدور شمال جنوب و مسیر جاده ابریشم نقطه تلاقی ٢ مسیر استراتژیک و حیاتی آسیا و اروپا می باشد .

این منطقه از نظر حجم فعالیتهای بازرگانی(صادرات و واردات) جزء فعالترین مناطق آزاد کشور بوده و محصولات تولیدی آن علاوه بر صادرات به کشورهای منطقه به کشورهای اروپایی نیز صادر می گردند (‌شرکت تولید پوشاک سرزمین شادی ، شرکت تولید سیلندر چاپ ، شرکت صابون سازی گلمر خزر و ....) این منطقه علاوه بر فعالیتهای اقتصادی و تولیدی زمینه فعالیت پروژه های مطالعاتی مانند تولید خودرو هیبرید و دستگاه MRI را برای شرکتها فراهم نموده است.

چرا گمرک فرودگاه رشت به مانند سایر گمرکات فعال نیست؟

میزان فعالیت گمرک بر می گردد به ظرفیت های اقتصادی و بازرگانی و زیرساخت های موجود در هر منطقه،گمرک فرودگاه سردار جنگل رشت نیز متاسفانه از امکانات و زیر ساخت های لازم( مانند سالن تجاری،انبار، تجهیزات تخلیه و بارگیری ، مسیر ویژه جهت تردد کامیونها و محموله های تجاری و .... ) بر خوردار نمی باشد .

گمرک به منظور توسعه فعالیتها و افزایش خدمات خود در فرودگاه رشت اقدام به استقرار دائم کارکنان در این فرودگاه نمودکه هم اکنون در زمینه مسافری (‌برای پروازهای زیارتی به سوریه و عربستان و بعضا پروازهای سیاحتی به ارمنستان، دوبی، آستراخان و ....) به مسافران عزیر ارائه خدمت می نماید.

فروشگاه شاهد با همکاری گمرک و فرودگاه از ابتدای سال جاری جهت فروش کالا به مسافران سفرهای خارجی با نظارت گمرک ارائه خدمت می نماید.

در صورت ایجاد زیر ساخت های مناسب جهت فعالیت تجاری در فرودگاه سردار جنگل رشت با وجود استقبال تجار از این امر گمرک آمادگی دارد متناسب با حجم فعالیتها حداکثر خدمات را ارائه نماید.

تاثیر اجرای برنامه های الکترونیکی در بهبود ارائه خدمات گمرکی واردات و صادرات چه اندازه بوده است؟

این برنامه ها ابزاری است جهت افزایش کارائی و بالا بردن سرعت و دقت انجام کار ، این ابزار ضمن ساده نمودن فرایند اجرای کار امکان نظارت و کنترل مراحل مختلف عملیات گمرکی را به کاربران و مسولین مرتبط می دهد.

برخی بر این باورند که بدلیل تنوع کم محصولات صادراتی و وارداتی گمرکات استان، این گمرک توانسته از نظر مکانیزاسیون به این سطح از قابلیتها برسد، در پاسخ باید گفت بسیاری از گمرکات هستند که حجم کالاهای آنها از نظر نوع و حجم به هیچ عنوان قابل مقایسه با گمرکات استان نبوده و لی از نظر بهره مندی از برنامه های الکترونیکی و مکانیزاسیون ضعیف می‌باشند .

با نگاهی بر آمار مقایسه ای ده ساله اخیر(پیوست ۲) مشاهده می شود که وزن واردات گمرکات استان از ۸۶۴،۲۸۳ تن در سال ۷۸ به ۶،۴۹۱،۴۷۱ تن در سال ۸۸ رسیده است (تقریباً۸ برابر)، این در حالی است که آمار وزنی واردات کشور از ۵۴۸،۸۸۰ ،۲۱ تن در سال ۷۸ به ۷۷۰،۲۰۹ ،۳۷ تن رسیده است (تغریبا۱،۷۵ برابر) . امکان ارائه خدمت به این حجم از کالاها با توجه به ثابت بودن نیروی انسانی و زیرساخت های فیزیکی طی این سالها را تنها باید بهره مندی از فناوری اطلاعات و مکانیزاسیون دانست.

با توجه به اجرای قانون هدفمندی رایانه چه تدابیری از سوی گمرک برای اثر بخشی بیشتر این قانون اندیشیده شده است ؟

هدفمندسازی یارانه ها یکی از مهمترین برنامه های اقتصادی دولت طی سالیان اخیر می باشد گمرک در کنار سایر دستگاهها و همگام با آحاد جامعه باید تمامی سعی و تلاش خود را برای موفقیت این برنامه بکار بندد ، آنچه که در این زمینه به عنوان اقدامات اثر گذار و مرتبط با گمرک در دستور کار می باشد عبارت است از:

- تلاش جهت کاهش هزینه های بالاسری صادرات و واردات

- ثابت نگهداشتن نرخ های خدمات گمرکی

- افزایش تعداد انبارهای اختصاصی تحت کلید گمرک برای شرکت‌های تولیدی و ...)

- ارائه خدمات گمرکی در خارج از اماکن گمرکی و خارج از ساعات اداری (ارزیابی و ترخیص سیار)

- ساده سازی رویه ها ،ادغام و اصلاح فرایندها .