تعداد معدودی از فروشگاه‌های اینترنتی معتبرند

طی سال‌های اخیر در پی رشد ضریب نفوذ اینترنت شاهد رشد و رونق کسب‌و‌کارهای اینترنتی در ایران هستیم. راه‌اندازی فروشگاه‌های اینترنتی که به عرضه کالاهای گوناگون می‌پردازند یکی از این موارد است که اگر چه هنوز گروه بزرگی به این نوع شیوه کسب‌و‌کار و خرید و فروش به دیده تردید می‌نگرند، اما راه‌اندازی فروشگاه‌های الکترونیک کمک بزرگی به بسیاری از کاربران اینترنت به حساب می‌آید. این نوع فروشگاه‌ها این امکان را برای کاربران اینترنت فراهم آورده‌ند تا خریدار به جای طی مسافت خانه یا محل کار تا فروشگاه مورد نظر، آن هم در این ترافیک و آلودگی هوا، تمام اجناس مورد نیاز خود را با چند کلیک ساده انتخاب و هزینه آن را به صورت اینترنتی یا سایر روش‌های مورد استفاده فروشگاه‌های مجازی پرداخت کند. در این صورت، هم در وقت و هم در هزینه رفت و آمد صرفه‌جویی می‌شود. کافی است قدری به این پروسه خوش‌بین بوده و البته صبور! چرا که سرویس‌دهی برخی از این فروشگاه‌ها در حد فروشگاه‌های مجازی در سایر نقاط جهان نیست. در هر حال فروشگاه‌های مجازی طی سال‌های اخیر تلاش زیادی برای تغییر وجهه سنتی بازار و تبدیل آن به یک بازار الکترونیکی داشته‌اند که شاهد نتایج مثبت این تلاش‌ها در سال‌های اخیر بوده‌ایم. حقیقت این است که با تلاش‌هایی که برای قانونمند شدن فعالیت این فروشگاه‌ها شده است (مانند تشویق فروشگاه‌ها برای کسب نماد اعتماد الکترونیکی، اهدای پروانه کسب به فروشگاه‌های الکترونیکی و کنترل و نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت روی فعالیت فروشگاه‌های مجازی) به فعالیت آنها رسمیت داده است، اما با این وجود هنوز برخی از فروشگاه‌ها به رسمیت نرسیده و برخی تخلفات در این زمینه دیده شده است. مواردی که بنا بر اعلام کارشناسان کم نیستند و باید خریداران در این زمینه چشم بینا و گوش شنوا داشته باشند و به هر فروشگاهی اعتماد نکنند. رشد فروشگاه‌های مجازی غیرمعتبر فعالان حوزه فروشگاه‌های اینترنتی با اشاره به رشد تعداد فروشگاه‌های مجازی و خرید و فروش‌های اینترنتی اعلام کردند؛ تعداد فروشگاه‌های مجازی به بیش از ۹۰۰ مورد و حتی بیشتر می‌رسد. به گفته آنها؛ اما از حدود نیمی از این فروشگاه‌ها فاقد نماد الکترونیک و پروانه کسب هستند. یک فعال حوزه تجارت الکترونیک نیز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس اعلام کرده است: صرفه‌جویی در وقت و زمان، قیمت‌های مناسب‌تر، تنوع، کسب اطلاعات کامل در مورد محصولات و امکان مقایسه آنها، دسترسی به بازار و امکانات موجود در پایتخت از نقاط دور کشور و کمک به کاهش ترافیک و آلودگی هوا از مزایای فروشگاه‌های اینترنتی است. اما فعالیت نامناسب و خدمات‌دهی نامطلوب برخی از فروشگاه‌های الکترونیک موجب شده است تا فضای این کسب‌و‌کار در کشور ناامن شود. همچنین ساده‌انگاری فعالیت در زمینه فروشگاه‌‌های اینترنتی باعث زیان بسیاری از صاحبان آنها شده است. فرشاد وکیل‌زاده در خصوص گسترش فروشگاه‌‌های اینترنتی در کشور و چگونگی کسب اطلاع از اعتبار آنها برای خرید گفت: در حال حاضر بیش از هزار فروشگاه اینترنتی در کشور وجود دارد که تنها تعداد محدودی از آنها معتبر هستند. این مدیر فروشگاه اینترنتی گفت: متاسفانه، این دیدگاه که راه‌اندازی یک فروشگاه اینترنتی کار ساده و کم‌هزینه‌ای است موجب شده تا تعداد زیادی وارد این حوزه شوند. ولی عدم تبحر در کار و بروز برخی از مشکلات برای خریداران موجب شده است نه‌تنها آنها متضرر شوند بلکه به دلیل عدم ارائه خدمات نامناسب به مشتریان، موجب کاهش اعتماد و اطمینان مردم به فروشگاه‌های اینترنتی شوند. وی با بیان اینکه این مشکل با ورود شرکت‌های بزرگ به این حوزه و به مرور زمان، در حال برطرف شدن است گفت: زمانی که یک نام تجاری یا برند بر اساس خدمات دهی مناسب در ذهن مشتریان شکل گرفت، این معیار مناسبی برای اعتماد به آن فروشگاه است که امید است با ورود شرکت‌های بزرگ به این حوزه و ارائه خدمات مطلوب روز به روز شاهد اعتماد بیشتر به این شیوه کسب و کار باشیم. رشد فروشگا‌ه‌های مجازی و خریداران محدود به گفته کارشناسان، با وجود رشد فروشگاه‌های مجازی در کشور همچنان آمار خریداران از این فروشگاه‌ها در حد چشمگیری نیست. به گفته یک فعال حوزه تجارت الکترونیک؛ در حال حاضر در کشور تنها حدود دو تا سه درصد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت پنج تا ۱۰ درصد از مردم با موضوع خرید اینترنتی و فروشگاه‌های اینترنتی آشنایی دارند و تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد این افراد خرید اینترنتی انجام می‌دهند که از دلایل آن نوظهور بودن این پدیده در کشور و عدم آشنایی مردم با آن از یک طرف و نبود ارائه‌دهندگان خدمات مناسب از طرف دیگر است. وی افزود: اما ما به آینده امیدواریم و فکر می‌کنیم همان‌طور که استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک در چند سال گذشته برای بسیاری از مردم نامانوس و امروزه خیلی عادی و طبیعی است، این امر در مورد فروشگاه‌های اینترنتی نیز اتفاق خواهد افتاد. این راهی است که دنیا سال‌ها قبل طی کرده و ما نیز قطعا آن را طی خواهیم کرد. وی پیش‌بینی کرد که در آینده شاهد رشد و شکوفایی بیشتر در این بخش باشیم. به گفته این فعال حوزه تجارت الکترونیک؛ اما نکته‌ای که لازم است به آن توجه شود آن است که ورود به این بخش باید مشابه ورود به بخش‌های دیگر اقتصادی و با مطالعه و ارزیابی و با لحاظ ریسک‌های آن باشد. وی توصیه‌ای هم به خریداران کالا از فروشگاه‌های مجازی کرد و گفت: مهم‌ترین موردی که مردم باید در خرید از یک فروشگاه اینترنتی به آن توجه کنند این است که این فروشگاه مورد تایید چه سازمان یا مراکزی است؟ آیا مجوزهای لازم برای فعالیت از مراکز دولتی نظیر مرکز توسعه تجارت الکترونیکی یا همان نماد اعتماد را دارد؟ آیا در اتحادیه مربوط به این صنف (اتحادیه صنف فناوران رایانه) عضو هست؟ آیا دارای نمایندگی از شرکت‌ها و برندهای معتبر است؟ موسسان و مدیران آن چقدر شناخته شده و مورد تایید هستند؟ و در نهایت اعتبار برند فروشگاه که نشان‌دهنده عملکرد و مسوولیت‌پذیری آن است.