تکنولوژی و آلودگی

عاقله ترابی: چند سالی می‌شود که آلودگی هوا جزو بایدهای زندگی ما شده و هرسال به‌ویژه در فصل زمستان به‌جای برف و سرما منتظر ذرات معلق و روزهای آلوده هستیم. در این میان هر نهاد و ارگانی به‌نوبه خود وظیفه دارد در راستای بهبود این وضعیت تلاش کند. جدا از اینکه کدام نهاد وظایف خود را به خوبی انجام می‌دهد و نقش مثبتی در کاهش آلودگی دارد، نباید از نقش فناوری غافل شویم. با پیشرفت تکنولوژی، حالا دیگر دست به هر اقدامی که می‌زنیم نمی‌تواند خارج از این حوزه باشد. فعالان این حوزه حالا هریک در تلاشند راهی پیدا کنند که بتوان این آلودگی روزافزون و سرکش را مهارکرد. در همین راستا بسیاری از فناوری‌ها با توجه به سیستم استفاده از انرژی‌های پاک مانند خورشید، باد و آب فعالیت می‌کنند و تلاش دارند که میزان استفاده از سوخت‌های فسیلی و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را به حداقل برسانند. یکی از اقداماتی که در این راستا اغلب کشورهای جهان انجام می‌دهند تلاش برای دستیابی به تکنولوژی‌های مبتنی بر شیمی سبز است. درواقع این افراد سعی دارند با تکیه بر تکنولوژی محصولاتی تولید کنند که کمترین میزان آلایندگی زیستی را در پی داشته باشد.

ناسا نیز در این میان بیکار ننشسته و برای کاهش آلودگی هوا به فکر تولید و طراحی سیستم‌های هوشمند کاهش آلودگی است. یکی از جدیدترین تولیدات این سازمان، دستگاه تصفیه هوای Airocide است. روش کار این سیستم به گونه‌ای است که همه محرک‌های آلرژیک و موادشیمیایی و به‌طور کلی مواد مضر را شناسایی می‌کند و پس از آنالیز این مواد، آنها را در یک جدول طبقه‌بندی می‌کند. سپس موارد را به‌کمک کاتالیزورها بازسازی می‌کند و به این ترتیب مواد مضر و آلاینده‌ها اکسیداسیون می‌شوند. در ادامه به برخی دیگر از فناوری‌هایی اشاره می‌کنیم که نقش تاثیرگذاری در راستای تشخیص یا کاهش آلودگی هوا دارند.

هوش مصنوعی

حتما شما هم شنیده‌اید که چین این روزها به‌طور جدی با معضل آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کند. این کشور از مدت‌ها پیش به فکر راه‌حلی برای این مشکل بوده و هنوز هم در حال تلاش برای دستیابی به جدیدترین فناوری‌های روز برای مبارزه با آلودگی است. احداث برج‌هایی که کارشان جذب منواکسید کربن و انتشار اکسیژن بود یکی از همین راهکارهای چین بوده است. در این بین، این کشور در سال ۲۰۱۴ با همکاری کمپانی IBM سیستمی مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی کرد تا ضریب آلودگی هوا را کاهش دهد. پژوهشگران IBM در این پروژه که از حدود دو سال پیش راه‌اندازی شد مشغول تست نوعی سیستم کامپیوتری با قابلیت یادگیری پیش‌بینی میزان آلودگی هوا در بخش‌های مختلف شهر بوده‌اند که با ترکیب مقادیر جالب توجهی از داده‌های به‌دست آمده از مدل‌های متفاوت آماری کار می‌کند. این سیستم می‌تواند پیشنهاد‌های ویژه‌ای را درباره چگونگی کاهش آلودگی هوا و رساندن آن به میزان مقبول عرضه کند؛ مثلا می‌تواند توصیه کند که برخی کارخانه‌ها فعالیت خود را متوقف کنند یا تعداد خودروهای شخصی در مناطق خاصی کم شود. همچنین به گفته مدیر واحد تحقیقات IBM این سیستم می‌تواند از ۷۲ ساعت قبل، میزان آلودگی هوا را پیش‌بینی کند. البته این تیم در تلاش است که این میزان را بیشتر کند و حتی به ۱۰ روز قبل برساند. این پروژه قرار است تا پایان سال ۲۰۲۰ به میزان ۳۰درصد از آلودگی شهرهای مهم چین را کاهش دهد که این میزان تا امسال به ۲۵ درصد رسیده و نشان‌دهنده آن است که IBM کار خود را به‌درستی انجام داده است.

گجت سنجش آلودگی

برای اندازه‌گیری میزان آلودگی هوا گجت‌های متفاوتی طراحی و تولید شده‌اند که یکی از جدیدترین نمونه‌های آن فناوری پوشیدنی شرکت Plum Labs است که در نمایشگاه CES ۲۰۱۷ رونمایی شد. این گجت که Flow نام دارد می‌تواند از طریق اپلیکیشنی که در تلفن همراه کاربر نصب می‌شود، کیفیت هوای تنفسی کاربر را بسنجد. Flow یک دکمه لمسی و ۱۲ چراغ رنگی دارد که وضعیت هوا را نشان می‌دهند. روش کار این دستگاه به این صورت است که حسگرهای ۳۶۰ درجه‌ای که دارد ذرات موجود در هوا، میزان گرد و غبار، دما و رطوبت آن را می‌سنجد و گزارش را در برنامه‌ای که در تلفن هوشمند نصب است ارائه می‌کند. این گجت یک بند چرمی دارد که کاربر می‌تواند آن را از کیف یا لباس خود آویزان کند. یکی دیگر از گجت‌هایی که با هدف سنجش میزان آلودگی طراحی شده‌ است Atmotube نام دارد. این دستگاه که محققان استرالیایی آن را طراحی کرده‌اند سیستم هشداردهنده‌ای است که با استفاده از یک حسگر، به تشخیص و شناسایی گازهای منواکسید کربن و ترکیبات آلی فرار و همچنین میزان دما و رطوبت هوا می‌پردازد. سپس اطلاعات را از طریق اپلیکیشن مربوط به کاربر نمایش می‌دهد.

ماسک هوشمند

یکی از ابتدایی‌ترین راهکارها برای جلوگیری از ورود هوای آلوده به ریه‌ها استفاده از ماسک است که همان‌طور که همه می‌دانیم و در طول این سال‌ها به حد کافی درباره آن اطلاع‌رسانی شده ماسک‌های عادی موجود در بازار نمی‌توانند از ورود ذرات معلق به ریه‌ها جلوگیری کنند. در این راستا پژوهشگران به دنبال راهی بوده‌اند تا بتوانند با استفاده از ماسک‌های هوشمند کاری کنند که برای این هدف راهگشا باشد. یکی از این ماسک‌های هوشمند را کمپانی نام‌آشنای شیائومی طراحی کرده است. این ماسک که البته در حال حاضر فقط برای مردم کشور چین در دسترس است یک تصفیه‌کننده کوچک دارد که یک فن درون آن تعبیه شده است. این تصفیه‌کننده قابل تعویض است و فنی که درون آن است هوا را به گردش درمی‌آورد. جنس ماسک هوشمند شیائومی از پارچه‌ای با الیاف فیبر و بند دستباف است که استفاده از آن را برای کاربر آسان کرده است. تصفیه‌کننده ماسک حاوی یک باتری است که با پورت USB شارژ می‌شود. قیمت این ماسک حدود ۱۳ دلار است.

لباس هوشمند

یکی دیگر از فناوری‌هایی که محققان در این حوزه به آن دست یافته‌اند پیراهن هوشمندی است که می‌تواند آلاینده‌های خطرناک در هوا را تشخیص دهد. شما اگر این لباس را بپوشید دیگر نیازی به چک‌کردن آلودگی هوا ندارید و به راحتی در هر محیطی که قدم می‌گذارید لباستان به شما می‌گوید که مکانی که در آن هستید آلوده است یا پاک و اگر آلوده است میزان آن چقدر است. این فناوری جدید قابلیت این را دارد که منواکسید کربن و رادیو اکتیویته و ذرات معلق را تشخیص دهد.با تشخیص هریک از مواد خطرناک، این پیراهن تغییر رنگ می‌دهد و به این صورت به کاربر خود هشدار می‌دهد. روش کار این لباس به این صورت است که دو سنسور کوچک یکی در جلو و دیگری در پشت خود دارد و هنگامی که ذرات آلوده موجود در هوا شناسایی شوند پدهای موجود در پیراهن فعال می‌شوند و نقاط سفید پیراهن به رنگ مشکی درمی‌آیند. قیمت این پیراهن هوشمند ۵۰۰دلار است.

اپلیکیشن موبایلی

به‌دنبال شدت گرفتن آلودگی هوا، این نیاز در بین مردم ایجاد شده است که روزانه پیش از انجام هر فعالیتی، از شاخص آلودگی هوا آگاهی پیدا کنند تا ببینند آن روز مثلا برای رسیدن به محل کار پیاده بروند یا نه. از آنجا که اغلب افراد جامعه کاربر تلفن هوشمند هستند بهترین راه برای کسب آگاهی از شاخص آلودگی همین تلفن‌های همراه است که در دست همه است. به همین منظور برنامه‌نویسان متعدد به فکر طراحی اپلیکیشن‌هایی افتاده‌اند که کاربر بتواند به‌راحتی به اطلاعات مربوط به کیفیت هوا دسترسی داشته باشد. یکی از این اپلیکیشن‌ها «کیفیت هوای تهران» نام دارد که درواقع اپلیکیشن رسمی شرکت کنترل ترافیک تهران است. این اپلیکیشن شاخص کیفیت هوا و درجه سلامت آن را روزانه اطلاع می‌دهد. نکته مهم در این اپلیکیشن این است که بر اساس مناطق مختلف شهری دسته‌بندی شده و شما بنا به محلی که در آن سکونت دارید می‌توانید از کیفیت هوا در منطقه دقیق دلخواه خود آگاهی پیدا کنید. همچنین این برنامه شاخص کیفیت هوا در یک هفته گذشته را هم به شما نمایش می‌دهد و درنهایت اینکه می‌توانید اطلاعات به نمایش‌گذاشته‌شده را با دوستان خود به اشتراک بگذارید؛ با ایمیل، پیامک یا شبکه‌های اجتماعی. اگر هم شما با مفاهیم کاربردی این حوزه آشنایی ندارید این اپلیکیشن به آموزش آنها پرداخته و می‌توانید با مطالعه این بخش اطلاعات خود را در این زمینه بالا ببرید. این اپلیکیشن رایگان است و از هردو سیستم‌عامل اندروید و آی‌او‌اس نیز پشتیبانی می‌کند.