فائزه پوزش: وقتی که فعالیت‌های اقتصادی از جمله تولید صنعتی، اشتغال، درآمد، تجارت و... برای چند ماه متوالی کاهش پیدا می‌کند، می‌توان ادعا کرد که رکود دامن اقتصادی آن کشور را فراگرفته است. البته رکود می‌تواند بر اثر یک بحران مالی، رویداد جهانی یا اختلال در زنجیره تامین نیز آشکار شود. در نتیجه زمانی می‌توان گفت اقتصاد وارد رکود شده است که فعالیت اقتصادی برای یک‌دوره زمانی منفی شود، نرخ بیکاری افزایش یابد و فعالیت مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها با رشد ضعیف مواجه شود.

از نشانه‌های خروج اقتصاد از رکود باید به رشد اقتصاد پس از دو فصل رشد منفی یا ثابت اشاره کرد. با استناد به این ‌سازوکار اقتصادی باید به آخرین گزارش اداره آمار منطقه یورو در سه‌ماه اول سال‌جاری (۲۰۲۴) نگاهی انداخت. همان‌طور که نمودار نشان می‌دهد اقتصاد منطقه یورو در سه‌ماهه سوم و چهارم با رشد منفی ۰.۱درصدی در دام رکود افتاده بود؛ اما هم‌اکنون با رشد ۰.۳درصدی به نظر می‌رسد توانسته است خود را از این دام رها کند.

با انتشار داده‌های تورمی سوئد مبنی بر افت تورم نقطه به نقطه به زیر ۴‌درصد و رسیدن تورم هسته به سطح ۲.۳درصدی، سیاستگذاران در خصوص آغاز سیاست‌های انبساطی اطمینان یافتند و نرخ بهره را ۰.۲۵واحد‌درصد کاهش دادند. در حالی که تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند تورم هسته در سوئد بار دیگر از سطح ۳درصدی عبور خواهد کرد، داده‌های تورمی که اخیرا منتشر شد این سیگنال را به سیاستگذاران داد که فشار قیمت‌ها در حال کاهش است و تورم به سمت هدف ۲درصدی خود حرکت می‌کند.

به گفته شورای کارشناسان اقتصادی آلمان؛ بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اقتصاد اروپا در سال‌جاری رشد چشمگیری نخواهد داشت. این شورا پیش‌بینی‌های خود از رشد اقتصادی در سال‌جاری را کاهش داده و بر این باور است که بهبود مورد انتظار در خصوص اقتصاد آلمان را باید فعلا به تعویق انداخت. این کمیته انتظار رشد ۰.۲درصدی تولید ناخالص داخلی در سال‌جاری را دارد که به نظر می‌رسد با توجه به روند اقتصادی این کشور، اقتصاد حدود ۰.۷واحد درصد کمتر از رقم گفته‌شده رشد کند.

شواهد گویای آن است که اقتصاد هلند به دلیل اثر تورم بر مصرف خصوصی و محیط ضعیف خارجی که مانع صادرات بود، در سال ۲۰۲۳ کند شد. در این میان پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در سال ۲۰۲۴، رشد به ۰.۸‌درصد افزایش می‌یابد. دلیل این امر چیست؟

گزارش‌های اخیر در خصوص روند اقتصادی ایتالیا نشان می‌دهد که این کشور طی سه‌سال آینده به بزرگ‌ترین بدهکار اروپا تبدیل خواهد شد. وام‌‌‌های این کشور به عنوان نسبتی از تولید ناخالص داخلی قرار است در این مدت از وام‌‌‌های یونان افزون‌تر شود که از پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول بیشتر است. این نهاد این موضوع را برای سال ۲۰۲۸ پیش‌بینی می‌کرد.

جرمی هانت، سیاستمدار و رئیس خزانه بریتانیا، در سخنرانی اخیر خود، وضعیت اقتصادی بریتانیا را در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی و همچنین ایالات‌متحده مورد بررسی قرار داد و نسبت به آینده این کشور ابراز امیدواری کرد. سخنان او را می‌‌‌توان به هشت بخش کلی تقسیم کرد.

سعیده‌سادات فهری: بحث از آینده اقتصاد ایران، لاجرم ما را به بحث از آینده روابط خارجی کشور و تعیین‌تکلیف تحریم می‌‌‌کشاند. بعد از تنش‌‌‌هایی که پیرامون جنگ غزه میان ایران و رژیم صهیونیستی رخ داد، به نظر می‌رسد که چرخشی در روابط ایران و غرب بر سر برجام رخ داده که بخشی از آن با سفر رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به ایران آشکار شد. برجام به‌عنوان خروجی چارچوبی که ایران و ۱+۵ را بر سر اهدافی مشترک دور یک میز نشاند، یکی از مسیرهایی است که احتمالا با احیای مجدد،می‌تواند کاهش‌‌‌دهنده آسیب‌های تحریم باشد. با این‌حال برخی از کارشناسان روابط بین‌الملل معتقدند احتمالا در فضای مبهم کنونی نه برجام، بلکه یک توافق غیررسمی ولی هماهنگ، چشم‌انداز آینده روابط هسته‌‌‌ای ایران و غرب را تنظیم خواهد کرد. «باشگاه اقتصاددانان» به همین بهانه سراغ پژوهشگران این حوزه رفته و پیرامون فرجام توافق هسته‌‌‌ای از آنها سوال کرده که نتیجه کار پیش‌روی شماست.

با خاتمه کار دولت دونالد ترامپ و شروع به کار دولت جو بایدن در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱، زمینه برای بازگشت ایران و آمریکا به برجام فراهم شد. رابرت مالی در ۲۸ژانویه به‌عنوان فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران تعیین و مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در ۲ آوریل (۱۳فروردین ۱۴۰۰) برای احیای برجام شروع شد. از این تاریخ تا اوایل تیرماه، شش‌دور مذاکره در وین در سه‌کمیته انجام شد و طی آن تقریبا در مورد تمام نکات فنی و حقوقی برای احیای برجام توافقاتی حاصل شد. نکات حل‌نشده تماما سیاسی بودند و حل آنها نیازمند تصمیم سیاسی در بالاترین سطوح در تهران و واشنگتن بود.

با نزدیک‌‌‌شدن به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات‌متحده و رقابت بین جو بایدن و دونالد ترامپ، یکی از پرسش‌‌‌های مهم به رویکرد دولت جدید این کشور در قبال برجام بازمی‌گردد. مذاکرات برجام در دوران اوباما به نتیجه رسید؛ سپس ترامپ اعلام خروج کرد و با وجود سیگنال‌‌‌های او مبنی بر مذاکرات مجدد، احیای برجام در دوران بایدن شروع شد؛ اما بی‌‌‌نتیجه ماند. اکنون، شرایط نسبت به دوران مذاکرات، اعلام خروج و مذاکرات بعدی، تغییر کرده است. با این حال، چشم‌‌‌انداز برجام پس از انتخابات جدید آمریکا بدون توجه به چرایی شکست مذاکرات احیای آن، روشن نیست.

امروزه محبوبیت مسابقات فرمول‌یک در بسیاری از نقاط جهان رو به‌‌‌ افزایش است. هزینه‌‌‌های زیادی طی سال‌های متمادی صرف ساماندهی و برگزاری این مسابقات شده است و اکنون زمان برداشت و سوددهی است. علاوه بر افزایش شمار مخاطبان تلویزیونی و رکوردشکنی حضور تماشاگران در رقابت‌‌‌های گرندپریکس (جایزه بزرگ)‌‌‌، شرکت‌های شرط‌‌‌بندی نیز شاهد افزایش تقاضا از سوی طرفداران این رقابت‌‌‌ها بوده‌‌‌اند.

امروزه محبوبیت مسابقات فرمول‌یک در بسیاری از نقاط جهان رو به‌‌‌ افزایش است. هزینه‌‌‌های زیادی طی سال‌های متمادی صرف ساماندهی و برگزاری این مسابقات شده است و اکنون زمان برداشت و سوددهی است. علاوه بر افزایش شمار مخاطبان تلویزیونی و رکوردشکنی حضور تماشاگران در رقابت‌‌‌های گرندپریکس (جایزه بزرگ)‌‌‌، شرکت‌های شرط‌‌‌بندی نیز شاهد افزایش تقاضا از سوی طرفداران این رقابت‌‌‌ها بوده‌‌‌اند. طی پنج‌سال اخیر بخش اعظم رشد و توسعه رقابت‌‌‌های فرمول‌یک، در ایالات‌متحده رخ‌‌‌ داده است؛ اما برخی کشورهای خاورمیانه هم توانسته‌اند جایگاه ویژه‌‌‌ای برای میزبانی این رقابت‌‌‌ها کسب کنند. به لطف راهبردهای مناسب بازاریابی، سرمایه‌گذاران از این رقابت‌‌‌ها به سودهای خوبی دست ‌‌‌یافته‌‌‌اند؛ چرا که توانسته‌اند مسابقات فرمول‌یک را از رقابت‌‌‌های صرفا تخصصی و مختص شیفتگان خودرو، به مسابقاتی سرگرم‌‌‌کننده برای عموم تبدیل کنند. پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» به بررسی رقابت‌‌‌های فرمول‌یک از جوانب مختلف پرداخته است.

برگزاری رقابت‌‌‌های جایزه بزرگ روی صنعت گردشگری سنگاپور نقش مهمی داشته و سالانه بیش از نیم‌‌‌میلیون بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند که به طور خاص برای تماشای این رقابت‌‌‌ها به سنگاپور سفر می‌کنند.طبق گزارش‌‌‌ها، در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۱، این مسابقات بیش از ۱.۵میلیارد دلار درآمد از محل گردشگری نصیب این کشور کوچک کرده که آثار آن بر اقتصاد این کشور کوچک قابل‌توجه و عمیق بوده است. گراندپری سنگاپور یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای بازاریابی برای این کشور است و شمار تماشاگران و بینندگان رقابت‌‌‌های فرمول‌یک فقط در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ حدود ۱.۵۴میلیارد برآورد شد.

زمانی سرمایه‌گذاری در رقابت‌‌‌های فرمول‌یک، صرفا به‌‌‌عنوان یک سرگرمی برای خودآزارهای شیفته مسابقات ماشین‌‌‌سواری شناخته می‌‌‌شد؛ به این معنی که تیم‌‌‌ها طی تلاش‌‌‌های اغلب بی‌‌‌ثمر برای کسب افتخار، سرمایه‌‌‌های هنگفت و فناوری را به هدر می‌‌‌دادند و برخی حتی تا مرز ورشکستگی پیش می‌‌‌رفتند تا در نهایت در ازای تنها چند سنت، به دیگری واگذار می‌‌‌شدند. اما امروز به لطف برخی تصمیمات ساده، از جمله تصمیم‌‌‌های شرکت لیبرتی مدیا، غول رسانه‌‌‌ای آمریکایی و مالک و دارنده حقوق تجاری فرمول‌یک، ۱۰تیم حاضر در رقابت‌‌‌های فرمول‌یک، هریک مالکیت مستقل دارند و صرفا به‌‌‌عنوان یک دارایی مادی و محصول بازاریابی به آنها نگریسته نمی‌شود. امروز برخی از این تیم‌‌‌ها سودآور هستند و ارزش هریک از آنها به طور متوسط براساس برآورد مجله فوربس، به رقمی در حدود ۲میلیارد دلار افزایش ‌‌‌یافته است.

عربستان‌سعودی در عرصه مسابقات اتومبیل‌‌‌رانی و به‌‌‌ویژه فرمول‌یک، سلسله‌‌‌ای از اقدامات و سرمایه‌گذاری‌‌‌های جسورانه و هنگفت را انجام داده و توانسته است در میانه تلاش‌‌‌ها برای بدل‌‌‌کردن منطقه خلیج‌‌‌فارس به قطب برگزاری این دست مسابقات، گوی سبقت را از رقبای منطقه‌‌‌ای خود، یعنی کشورهایی همچون بحرین، قطر و امارات متحده عربی که همگی جزو کشورهای میزبان مسابقات فرمول‌یک هستند برباید. براساس آمارها، هیچ کشوری در جهان به‌‌‌اندازه عربستان‌سعودی با حمایت شرکت نفتی آرامکو در این ورزش خودرویی سرمایه‌گذاری نمی‌‌‌کند. در راستای همین سیاست، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان، سهام خود را در خودروساز استون‌مارتین به بیش از ۲۰‌درصد افزایش داد.